داستانپردازی در حوزه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) با توجه به حساسیتهایی که دارد، باعث میشود که نویسندگان کمتر به نگارش اثر در این باره روی بیاورند. در این راستا میتوان گفت که نگارش داستان در این حوزه برای بزرگسالان با ضعف روبروست.
از سوی دیگر شعر بزرگسال وضعیت بهتری را در این حوزه پیش رو دارد و شاعران بیشتر به آئینیسرایی روی آوردهاند. این در حالی است که شعر کودک و نوجوان در حوزه ائمه معصومین(ع) با ضعف روبروست.
در این راستا و به مناسبت میلاد دو امام همام، امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) و حضرت عباس(ع)، خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با سودابه امینی، معاون فرهنگی کانون پرورش کودکان و نوجوانان درباره وضعیت ادبیات داستانی و شعر با رویکرد آئینی به گفتوگو نشسته است.
ارزیابی شما از آثاری که درباره سه شخصیت برجسته دین اسلام، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و حضرت عباس(ع) در حوزه کودک و نوجوان کار شده است چیست؟
من فکر میکنم که در این حوزه، شعر آئینی خوب اندک است و حتی از این نظر با فقر شعر مواجه هستیم. که این موضوع دلایل متعددی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد.
چه دلایلی را برای فقر این حوزه متصور هستید؟
شاید یکی از دلایل آن، پرداختن به موضوعات مربوط به ائمه اطهار(ع) باشد که موضوعاتی قابل تامل هستند و شاعران کودک و نوجوان به این دلیل که باید به صورت متفکرانه به سراغ این رویکرد بروند، کمی ترس دارند.
از سویی یک نگاه درباره شعر آئینی در حوزه کودک این است که همه موضوعات باید با دیدگاه کودکان و نوجوانان متناسب باشند، ولی موضوعات آئینی باید فراتر از این باشند تا بتوانند اطلاعاتی را به کودکان و نوجوانان بدهند تا کودکان بتوانند از آنها در زندگی خود استفاده کنند.
همچنین آثار این حوزه باید شناخت تاریخی از زندگی ائمه اطهار(ع) را به کودکان ارائه کنند یا اینکه شاعران باید آموزههایی را که در قالب فرمایشات و احادیث و روایات مربوط به ائمه معصومین است، به شعر تبدیل کنند.
ترس شاعران این حوزه از پرداختن به موضوع ائمه اطهار(ع) به حساسیت این موضوع مربوط میشود یا علت دیگری نیز دارد؟
یکی از دلایل نپرداختن به این موضوع، خود موضوعات آئینی و ائمه(ع) است که شاعران از نزدیک شدن به این فضا پرهیز میکنند و علت دیگر، تامل و تفکر است که برای آفرینش شعر آئینی، شاعر کودک باید به شدت با دقت نظر، تامل و توجه و بر پایه مطالعه به زندگی ائمه(ع) ورود پیدا کند.
در این راستا شاید منابع مطالعاتی چندان در دسترس شاعران نبوده است و از سوی دیگر شاعران حوصله وقت گذاشتن برای این حوزه را نداشتهاند.
برای رفع این مشکل و از بین بردن فقر شعر آئینی در حوزه کودک و نوجوان چه توصیهای دارید؟
راهحل از میان بردن فقر آثار در حوزه شعر آئینی این است که موضوعات به صورت اولویتبندی شده به شاعران علاقهمند ارائه شوند؛ چرا که شاعر توانمند بسیاری داریم که میتوانند در این حوزه کار کنند و آثار خوبی بیافرینند.
در کنار انجام این اقدامات، چگونه باید به شاعران جهت داد و آنها را هدایت کرد تا آثار غنی تولید کنند؟
باید علاوه بر این اقدامات، موضوعات ریز شود و منابع مطالعاتی در اختیار شاعران قرار گیرد و به نوعی جهتدهی شود. به این منظور نیازمند سرگروهی هستیم که گروههای فکری را دور هم جمع کند تا به ایجاد خط و مسیری مشخص در حوزه شعر کودک و نوجوان کمک کنند.
آیا هر دو حوزه کودک و نوجوان را در این باره از یک اهمیت برخوردار میدانید؟
من ایجاد این مسیر و هدایت شاعران برای شعرسرایی در حوزه نوجوانان را حائز اهمیت بیشتر میدانم و شاعران این حوزه را به فعالیت در این راستا بیشتر توصیه میکنم؛ زیرا نوجوانان به حدی از رشد فکری و عقلی رسیدهاند که میتوانند فهم درستی از دین داشته باشند و آموزههای دینی را به خواست خود دریافت و در زندگی از آنها استفاده کنند.
در این حوزه باید بیشتر کار کرد. همچنین باید به شاعران در این حوزه کمک کنیم تا بتوانند به آفرینش اثر در این حوزه دست بزنند و آثاری خلق کنند که هم از نظر آموزههای دینی قوی بوده و هم مستند تاریخی باشند.
خلق آثار بر پایه مستندات تاریخی به چه معناست؟
یعنی آثار از منظر تاریخی، دستکم مغایرتی با زندگی ائمه(ع) نداشته باشند و منطبق با فرمایشات و دستورات دین اسلام و حدیثهایی باشند که به عنوان حدیث معتبر در این حوزه مطرح میشوند.
در این حوزه کدام گروه از افراد میتوانند نقش پررنگتری ایفا کنند؟
نقش کسانی که میتوانند این مسیرها را برای شاعران کودک و نوجوان باز کنند خیلی مهم است. آیات عظام که در این حوزه مطالعات جدی و عمیق دارند، میتوانند در این زمینه برنامهریزی و جهتدهی کنند و برای شاعران کودک و نوجوان نقش راهبر داشته باشند.
این حوزه، حوزه تامل، تفکر و اندیشه است و میتواند در تربیت فکری و دینی کودکان و نوجوانان راهگشا باشد و زمینه آشنایی با شخصیتهای دینی برای رشد آنها موثر و مفید است و وظیفه هنرمندان است که به این حوزه بیشتر بپردازند و فهم منابع را برای کودکان و نوجوانان افزایش دهند.