خاطره و تاریخ شفاهی پیشگام در عرصه کتب دفاع مقدس/ خلأ ژرفی در کتب کودک و نوجوان داریم

سید قاسم یاحسینی، نویسنده و پژوهشگر عرصه دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌ا‌‌‌لمللی قرآن(ایکنا)، درباره آثار مکتوب در عرصه دفاع مقدس گفت: نوشتن در زمینه دفاع مقدس در هر ژانری باید مورد توجه قرار بگیرد و در تمامی آن عرصه‌ها آثار ارزشمندی تولید شود.

تاریخ شفاهی حرف اول را در بیان دفاع مقدس می‌زند

وی ادامه داد: اما باید توجه کرد که مخاطبان بیشتر کدام یک از حوزه‌های مکتوبات را می‌پسندند، آنچه که مشخص است این است که در حال حاضر و با توجه به فروش و تولید آثاری که در زمینه دفاع مقدس صورت می‌گیرد، خاطره و تاریخ شفاهی حرف اول را در بیان دفاع مقدس می‌زند و تاریخ شفاهی و خاطرات شفاهی پیشگام در عرصه کتب دفاع مقدس هستند.
یاحسینی با تأکید بر اینکه شعر، نمایشنامه، داستان کوتاه، رمان و سایر آثار ادبی، در این زمینه از خاطرات عقب هستند، اظهار کرد: متاسفانه فضای لازم برای تولید رمان و یا داستان کوتاه نداریم چراکه فضای رسمی و دولتی حاکم بر عرصه مکتوبات دفاع مقدس اجازه رشد لازم برای داستان و رمان را نمی‌دهد.

در زمینه شعر بسیار عقب هستیم

وی افزود: در زمینه شعر نیز ما بسیار عقب هستیم اما مسئله مهم دیگر که به طور کلی در زمینه کتاب و به ویژه در مکتوبات دفاع مقدس نیز شاهد هستیم، خلأ ژرفی است که در زمینه تولید آثار برای کودکان و نوجوانان در کشور وجود دارد و روز به روز نیز این خلأ بیشتر احساس می‌شود.
این نویسنده عرصه دفاع مقدس با بیان اینکه متاسفانه آثاری که در زمینه کودک و نوجوان تولید می‌شود بسیار ناچیز است، تصریح کرد: تولیدات این عرصه در حد بسیار نازلی است، اگر تجربه‌های جنگ اول و دوم و یا جنگ روسیه و فرانسه را در نظر بگیریم می‌بینیم که در سطح وسیعی کارهای ادبی فاخر برای کودکان و نوجوانان تولید شده است.
وی یادآور شد: ما با توجه به اینکه 8 سال دفاع مقدس را در کارنامه داریم، می‌توانیم در ژانرهای مختلف کارهای ادبی تولید کنیم اما به دلایلی مختلف که باید بررسی شود در این زمینه کم کاری شده و نتوانسته است آن طور که باید در این زمینه فعال باشد اما در یک جمع بندی کلی باید گفت خاطره‌گویی در زمینه شفاهی و نوشتاری حرف اول را در ادبیات مکتوب دفاع مقدس می‌زند.

بی‌محتوا بودن برخی از آثار دفاع مقدس

یاحسینی در ادامه سخنان خود با اشاره به تکراری و بی‌محتوا بودن برخی از آثار دفاع مقدس به عنوان آفتی دیگر در این زمینه، اظهار کرد: در برخی موارد شاهد تکراری بودن و یا بی‌محتوا بودن آثار هستیم؛ می‌شود مانع از بروز و تکرار این موانع در این عرصه شد.
وی ادامه داد: اما باید توجه داشت فضایی که کتاب‌های دفاع مقدس در آن تولید می‌شود یک فضای رسمی و دولتی است لذا افراد با سلیقه‌های مختلف نمی‌توانند به این عرصه وارد شوند و در نتیجه شاهد نگاه‌های مختلف در این عرصه نیستیم؛ به نظر می‌رسد بیشتر آثار دفاع مقدس از یک کارخانه واحد تولید شده و غالبا مانند هم هستند.
این نویسنده عرصه دفاع مقدس یادآور شد: این عدم تنوع نشئت گرفته از مراتب بسیار محدودی که آثار دفاع مقدسی در آن تولید می‌شود؛ اصلی‌ترین دلیل وابستگی به مراکز خاص و دولتی است و طبیعتا این قبیل مراکز سلیقه‌های خاص خود و مقرارت خاصی دارند.
وی با تأکید بر اینکه آثار تولیدی در این فضا معمولا از محتوای عمیق و جذاب برخوردار نیستند، عنوان کرد: کارهایی که سفارشی تولید می‌شود، کارهایی هستند که معمولا از طروات برخوردار نیستند و این امر در همه کارهای تولیدی صادق نیست اما در برخی از آثار کتاب دفاع مقدسی ما شاهد این آسیب هستیم.

لزوم تبلیغات در زمینه مکتوبات

یاحسینی لزوم تبلیغات در زمینه مکتوبات را محور سخنان خود قرار داد و افزود: در زمینه تبلیغات دچار آسیب‌های بسیاری هستیم؛ به شکل کلی نباید منتظر بود که مقام معظم رهبری کتابی را بخوانند، تقریظی بر آن بنویسند سپس به فکر معرفی و تبلیغ آن افتاده چاپ‌های بسیاری انجام دهیم و سپس به شکل بعضا فرمایشی، به فروش برسانیم سپس باز منتظر بمانیم ببینیم که مقام معظم رهبری دیگر چه کتابی را پیشنهاد می‌کنند.
وی بیان کرد: نظام تبلیغاتی در تمامی عرصه و به ویژه در زمینه چاپ  ونشر کتاب با آسیب‌های جدی مواجه است؛ مراکزی که دولتی هستند و یا از بودجه خاصی برخوردارند، در زمینه تبلیغات نیز سرمایه گذاری می‌کنند اما ناشران خصوصی با چاپ 500 نسخه کتاب، اساسا امکان تبلیغات ابتدایی را ندارند.
یاحسینی اذعان کرد: هیچ ناشر خصوصی نمی‌تواند تیزرهای تبلیغاتی به ویژه در رسانه ملی و یا سایر تبلیغات را داشته باشد چراکه هزینه‌های بسیاری دارد، سیستم تبلیغات کتاب سیستمی جهت‌دار و بیمارگونه است، غالبا دچار باندبازی‌های خاصی بوده و معمولا کتاب‌های خاص و برای اشخاص خاص می‌توانند از این فرصت بهره‌مند شوند.
وی با تأکید بر اینکه بسیاری از آثار فرصت بزرگ شدن را ندارند، عنوان کرد: به واسطه وجود برخی افراد یک سلسله کتاب‌هایی بزرگ می‌شوند و می‌توانند در این عرصه جولان دهند اما بسیاری از کتاب‌های ماندگار‌تر، در حد چاپ اول می‌مانند.