رویکرد هالیوود به آخرالزمان بر پایه قرائت یهودی است

محمد قهرمانی، تهیه‌کننده سینما و مدیرعامل اسبق موسسه شهید آوینی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به نگاه هالیوود به موضوع آخرالزمان گفت: توجه هالیوود به موضوعات آخرالزمانی پیرو سیاست‌های جنگ نرم آنها پیش آمده است، چون آنچه را که آنها به اسم فیلم‌های آخرالزمانی ارائه می‌دهند تنها کارهایی است که در آن سیاست سیاستمدارانش بیان می‌شود. در کلام دیگر باید گفت، رویکرد هالیوود به بحث آخرالزمان مانند دیگر رویکردهایش ناظر به تفکر، برنامه‌ریزى و اندیشه قبلى است. هالیوود صرفاً از این جهت که آخرالزمان سوژه ناب، بدیع، جذاب و تماشاگرپسندى است سراغ آخرالزمان نرفته است، هرچند جذابیت در همه مؤلفه‏‌هاى تصویرى هالیوود به عنوان یک اصل رعایت می‌شود ولى اقبال هالیوود به آخرالزمان صرف جذاب بودن این سوژه نیست و مقاصد کاملاً جدى و نهفته‏‌اى پیرامون این رویکرد وجود دارد.

وی افزود: اصولاً آخرالزمان و پایان دنیا و باور این پدیده، مبنى بر یک کهنه ‏الگوى مشترک بشرى است که در ضمیر ناخودآگاه ابناى بشر نهادینه شده است. چگونه می‌توانیم بپذیریم که این دنیا همین‌طور پیش برود و به پایان نرسد و اصولاً ضمیر ناخودگاه ما این را نمی‌پذیرد که دنیا بدون پایان باشد. به همین دلیل براى این پایان دوست داریم که تصویر ارائه کنیم. در همین راستا قرائت‌هاى مختلفى را در حوزه هنر، ادبیات و کتب دینى نسبت به آخرالزمان براى ما ترسیم کرده‏‌اند و در اساطیر ملل متعدد هم نقاط مشترکى که می‌توانیم بیابیم چند نمونه بیشتر نیست. یکى از این چند نمونه، آغاز آفرینش و پایان عمر دنیاست. قصه‌‏اى که تقریباً در اکثر قریب به اتفاق اساطیر ملل یافت می‌شود و همین نشان می‌دهد که ما ناگزیریم به آخرالزمان به عنوان یک سوژه مستتر در ضمیر ناخودآگاه جمعى بشر بپردازیم.

مدیرعامل اسبق موسسه شهید آوینی ادامه داد: نکته دیگر این‌که موضوع آخرالزمان این پتانسیل را داشت که دستمایه اتاق فکر هالیوود قرار گیرد و در جهت ترویج غیرمستقیم مفاهیمى که به گونه‏‌اى صهیونیسم بین‌‏الملل پیگیر آن بود به کار رود؛ در ضمن از همان آغاز، یهودیان به دلیل نفوذى که در هالیوود داشتند توانستند بسیارى از آموزه‏‌هاى توراتى را به فیلم‌هاى هالیوودى تسرّى دهند. اصولاً نگاه آخرالزمانى در هالیوود انواعى دارد که در نگره دینى عمدتاً صهیونیستی است.

وی در پاسخ به این سوال که نگاه به آخرالزمان در سینمای هالیوود مبتنی بر چه آموزه‌هایی است، گفت: در کتاب مقدس مسیحیان هم پیشگویی‌هاى آخرالزمانى دیده می‌شود. آنها هم پیشگویی‌هاى مفصلى دارند؛ مثلاً در فراز آخر انجیل، (فصل مکاشفات یوحنّا) پیشگویی‌هاى آخرالزمانى را می‌بینیم که به زبان نماد و استعاره بیان شده‌‏اند ولى در آثار هالیوود عامدانه رویکرد توراتى ‏نسبت به آخرالزمان به‏ کار می‌رود. اگر چه شباهت‌هایى هم بین آخرالزمان تورات و انجیل هست ولى به هر حال انگار قرار بوده است قرائت یهودى در نگره دینى هالیوود رعایت شود. همچنین نگاه به شیطان، نگاه به فرشته‌‏ها، نگاه به بهشت و دوزخ در سینماى هالیوود باز به گونه‏‌اى توراتى است. حاصل آن که اصولاً وقتى هالیوود به سمت قرائت و روایت دینى می‌رود عمدتاً از تورات تأثیر می‌پذیرد.

هالیوود سینمایی سیاسی است

وی هدف غرب را از پرداختن به آخرالزمان چنین توصیف کرد: هالیوود از آن روزى که ایجاد شد سیاسى بود و باید می‌بود، چون این پتانسیل چیزى نبود که آنها بتوانند آن را ندیده گیرند. با این توضیح، اهدافى که نظام استکبارى غرب دنبال می‌کند در سینماى آنها نیز منعکس می‌شود؛ یعنى در آن نظام دیوان سالارى که ما می‌شناسیم و نظامى که همه چیز حتى دین را در خدمت مطامع و منافع کلى آن نظام تعریف و تفسیر می‌کند، طبیعتاً سینما هم خالى از این معنى و خارج از این قاعده نخواهد بود، لذا موظف است همان اهداف را دنبال کند، همچنین فرهنگ غرب در ذات خود کاملاً مهاجم و سلطه‏‌گر است و سینما هم در همین راستا تعریف می‌شود.

قهرمانی درباره این‌که هالیوود چه تصویری از آینده ارائه می‌دهد، تصریح کرد: اصولاً انواع آخرالزمان را ما در فیلم‌هاى هالیوودى شاهد هستیم. آخرالزمان تکنولوژیک، آخرالزمان طبیعى، آخرالزمان متافیزیک، آخرالزمان دینى، آخرالزمان اسطوره‏‌اى و... اما در تمام این پرداخت ناجی و قهرمان یک غربی است و جایی که در آن تمامی مردم پناه می گیرند غرب است، چون نشان می دهند که تمام دنیا نابوده شده، اما این غرب است که به عنوان پناهگاه انسان‌ها ایستادگی می‌کند.

وی در پایان درباره جایگاه این مفهوم در سینمای ایران گفت: درباره این موضوع حرف آن چنانی نمی‌توان زد، چون به واقع کاری در این خصوص تولید نشده است، البته معدود آثاری در قالب بحث انتظار به موضوع مهدویت پرداخته‌اند که کارهایی حسی هستند، اما به هیچ وجه در سینمای ما سیاست منسجمی برای حمایت و ساخت این دست فیلم‌ها وجود ندارد. این نقصان در شرایطی است که فرهنگ و تفکر شیعی غنی‌ترین نگاه و اندیشه در این حوزه است که برای تمام آموزه‌هایش الگوهای دقیق عینی دارد.