بازنویسی مجلدات نخست «تفسیر آموزشی»/ تأکید بر نیازسنجی مخاطبان

حجت‌الاسلام محمدرضا صفوی، مترجم قرآن کریم، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره نگارش «تفسیر آموزشی» گفت: در حال حاضر این تفسیر را در دست نگارش دارم که جلد هفتم آن امسال منتشر شد و جلد هشتم نیز به چاپخانه سپرده شده و زیر چاپ است و به زودی تألیف جلد نهم آغاز می‌شود.

وی با بیان این که این اثر متناسب با سطح علمی دانش‌پژوهان قرآنی تدوین شده است، افزود: هر جلد شامل گزیده‌های تفسیری یک جزء است، از این رو تا جزء هشتم قرآن تألیف شده است و مخاطبان از طریق این کتاب با متون تفسیری آشنا می‌شوند.

حجت‌الاسلام صفوی در ادامه به مزایای این تفسیر آموزشی اشاره کرد و گفت: یکی از مزایای این کتاب، این است که به صورت مرحله‌ای تدوین شده است؛ یعنی در درجه نخست مخاطبان مورد توجه قرار گرفته‌اند و در هر مرحله به بعدی از ابعاد آیات به روش تفسیری پرداخته شده است و مخاطبان به تدریج که به سطح علمی بالاتری دست می‌یابند، سطح محتوایی دروس نیز تغییر می‌کند.

تأکید بر قرآن‌محوری

این مترجم قرآن ادامه داد: از سوی دیگر مطالبی که در این اثر آمده، به‌روز بوده و از آوردن مطالبی که براساس نیاز مخاطبان نیست، پرهیز شده است. همچنین مبنای نگارش آن گرایش به تفسیر خاصی نیست و می‌توان قرآن‌محوری را از مزایای اصلی آن برشمرد.

وی در پاسخ به این که آیا تاکنون کتاب مشابهی در این زمینه تألیف شده است یا نه، اظهار کرد: تاکنون کتاب‌های آموزشی در رابطه با تفسیر قرآن منتشر شده و این اثر، کار اول نیست. علاوه بر این کتاب‌های متعددی در رابطه با قرآن به عنوان آموزش، در 10 سال اخیر منتشر شده است. البته اطلاع دقیقی از این که این اثر با کتاب‌های منتشرشده در گذشته چه تفاوتی دارد، ندارم و چند موردی که در ذهنم است، همزمان با این تفسیر شروع شده و از محتوای آنها آگاهی ندارم.

حجت‌الاسلام صفوی تصریح کرد: همان گونه که کتاب‌های دیگر مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم براساس نیازسنجی تألیف می‌شوند، از این رو ما هم در نگارش این کتاب براساس نیاز مخاطب عمل کرده‌ایم و اینکه تا چه حد موفق بوده است، باید کسانی که آن را تدریس و مطالعه می‌کنند، قضاوت کنند.

بازنویسی چهار جلد نخست

وی در ادامه از بازنویسی چهار جلد نخست این تفسیر خبر داد و بیان کرد: این بازنویسی از امسال آغاز شده و پایان آن دو سال زمان می‌برد. که این بازنویسی براساس بازخوردهایی که داشته و یکسری اشکالاتی که از سوی مدرسان و قرآن‌پژوهان ارائه شده است، انجام می‌شود و در بازنویسی این کتاب در پی رفع این اشکالات هستیم.

حجت‌الاسلام صفوی در پاسخ به این که مهمترین اشکالات وارد شده به این تفسیر چه بوده است، گفت: عمده این اشکالات این بود که جلدهای نخست جنبه تفسیری ضعیفی دارند، البته این ضعف نه از جنبه محتوایی بلکه از نظر حجمی بوده است؛ چرا که می‌خواستیم مباحث برای مخاطبان سنگین نباشد؛ از این رو در مجلدهای ابتدایی به مباحث لغوی و صرفی پرداخته شد و ما در بازنویسی این اثر، بیشترین همتمان این است که جنبه تفسیری آن را افزایش دهیم، البته نیاز مخاطبان در اولویت قرار دارد.

نویسنده کتاب «بازخوانی مبانی تفسیر قرآن» ادامه داد: نگارش این کتاب برعهده من است، اما شورایی در پشتوانه کار وجود دارد که مباحث علمی و محتوای آن را نظارت و ارزیابی می‌کنند.

منابع استفاده شده

وی با اشاره به منابع استفاده شده در نگارش کتاب «تفسیر آموزشی» گفت: از منابع مختلفی در نگارش این اثر استفاده شده است و مهمترین آنها «تفسیر المیزان» است، اما چون مباحث ما در جلدهای نخست لفظی و لغوی بوده در این زمینه از منابعی چون «مفردات راغب» استفاده کردیم و کتاب‌هایی چون «مصباح‌المنیر»، «لسان‌العرب» و «مجمع‌البیان» منابع دیگری است که از آن بهره‌برداری کردیم.