ناامید نشدن انسان؛ دلیل مخفی بودن شب قدر است
گروه اندیشه: به گفته عضو مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم، اگر شب قدر مشخص بود، انسانی که نمی‌توانست آن را احیا بدارد، ناامید می‌شد و از جمله دلایل مخفی‌ماندن شب قدر همین موضوع است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا حسین‌زاده، پژوهشگر موسسه دارالحدیث دانشگاه قرآن و حدیث و عضو مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، درباره راه‌های بهره بردن از فیوضات شب قدر اظهار کرد: اگر ما حقیقت شب قدر را بتوانیم بشناسیم، می‌توان از آن استفاده کنیم.
وی ادامه داد: آیات ابتدایی سوره دخان و آیات سوره قدر نشان می‌دهد که شب قدر شب مبارک و نزول قرآن است. خوارج نیز به زعم خود از جهت اینکه می‌خواستند عمل خود را مبارک و چندین برابر دارای ثواب کنند دست به شهادت رساندن امام علی(ع) زدند و از مظلومیت‌های حضرت نیز همین موضوع است.
این مدرس دانشگاه عنوان کرد: شب قدر عِدل و برابر خود ائمه اطهار(ع) است و ما باید از طریق قرآن و در پناه این کتاب آسمانی به حضرات معصومین(ع) وصل شویم. این امری که از جانب خداوند می‌رسد، همچنان ادامه دارد و بر قلب مبارک امام زمان(عج) می‌رسد. به عبارت دیگر باید در این شب ارتباط خود را به امام زمان(عج) بیشتر کنیم و از این رو به خواندن دعای سلامتی ایشان در شب های قدر سفارش شده است.
وی بیان کرد: در این شب ملائک خداوند بر زمین نازل می‌شوند و شب‌های قدر بعد از دو دهه خودسازی در ماه مبارک رمضان واقع شده است و با درنظر گرفتن تمامی فضایل روزه داری در این ماه، انسان‌ها به نوعی معنوی‌تر و فرشته‌خو می‌شوند. تسبیح و عبادت خداوند، خوراک اصلی فرشتگان است که در این ماه گرانقدر بیشتر شامل روزه‌داران می‌شود.
پاکی درون، شرط بهره‌مند شدن از شب قدر
حجت‌الاسلام حسین‌زاده خاطرنشان کرد: شب‌های قدر باید سعه وجودی خود را از قرآن کریم و عِدل آن که امام زمان(ع) است، افزایش دهیم و پتانسیل یک سال برکت خداوند را در خود ایجاد کنیم. شرط اول این است که ظرف درون ما پاک باشد و برای این باید قرآن زیاد بخوانیم و استغفار کنیم. آیات قرآن هم برای این نازل شده است که ما را از ظلمات خارج کند و نورانی کند.
این عضو مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم تصریح کرد: یکی از مهمترین کارهای شب قدر، بیدارماندن و احیا است. ما در این شب خودمان سرنوشتمان را رقم می‌زنیم و خداوند فقط امضا می‌کند. در این شب‌ها بیش از آنکه جسم ما بیدار باشد، باید قلب ما بیدار باشد.
وی ضمن بیان حکمت پنهان بودن شب قدر بین سه شب اظهار کرد: در حدیثی آمده است که چوپانی نزد امام صادق(ع) آمد و گفت من به خاطر مشغولیت کاری نمی‌توانم دو شب را احیا داشته باشم. کدام شب را احیا بگیرم بهتر است؟ امام صادق(ع) در جواب اوفرمودند که شب بیست و سوم را احیاء بدار. بنابراین مخفی بودن شب قدر به این خاطر است که انسان‌ها با از دست دادن یک شب از آن، ناامید نشوند.
این پژوهشگر علوم دینی یادآور شد: مقدرات انسان در شب نوزدهم تعیین می‌شود و این مانند طرح و جلسات مجلس شورای اسلامی است که نمایندگان درباره موضوعی بحث می‌کنند. در مرحله دوم در شب بیست و یکم، این مصوبات امضا می‌شود و در شب بیست و سوم این مصوبات مهر می‌شود و مانند ابلاغ شورای نگهبان است و قانون نوشته می‌شود و دیگر تغییر نمی‌کند.
وی عنوان کرد: مخفی بودن شب قدر باعث می‌شود که بندگان خداوند بیشتر عبادت کنند و خود را در این شب‌ها آماده کنند. علمایی بودند که تمام طول سال و یا تمام شب‌های ماه رمضان را احیا می‌گرفتند تا از فیوضات شب قدر بهره‌مند شوند. در سنت اسلامی بر خوردن سحری تاکید شده است و یکی از اسرار آن این است که ما در موقع سحر بیدار شویم.
فلسفه بیداری سحرهای رمضان
این پژوهشگر موسسه دارالحدیث دانشگاه قرآن و حدیث تاکید کرد: خود این بیداری ظاهری در سحر به تنهایی موضوعیت دارد حتی اگر در حین نماز یا دعا نباشد، ولی زمینه‌ساز حضور قلب و توجه در سحرهای ماه رمضان را فراهم می‌کند و بیداری باطن را نزدیک می‌کند. خدا از قلب‌های ما خبر دارد و می‌داند که در روز مشغل‌های کاری زیاد داریم و اگر در حین مراسم احیا لحظاتی چرت بزنیم یا خوابمان ببرد نیز ایرادی ندارد.
وی ادمه داد: همانطور که شب قدر فضیلت دارد، روز قدر نیز فضیلت دارد و همان فضائل را دارد. بخشی از نیم کره زمین شب است و بخشی از آن روز و در ایام شب قدر، فرشتگان به زمین نازل می‌شوند و به خاطر حرمت نزول این فرشتگان روز قدر هم مانند شب قدر در زمین پربرکت است.
حجت‌الاسلام حسین‌زاده گفت: البته فضیلتی که شب های ماه رمضان دارد با هیچ چیز دیگر قابل مقایسه نیست. خواسته های خود را در شب قدر بالا ببریم. خداوند می‌خواهد با چیزهای کوچک بهانه ای برای بهشتی شدن ما فراهم کند.
وی تصریح کرد: در جمع بودن، در مراسم احیا از دیگر ویژگی‌های عبادات این شب‌ها به صورت جمعی در مساجد است. امام صادق(ع) در یکی از لیالی قدر بیمار شدند و تبی بر ایشان عارض شد و ایشان دستور دادند که بستر ایشان را به مسجد و در میان نمازگزاران ببرند.
وی افزود: در کنار کارهای مستحبی دیگر مانند خواندن دعای جوشن کبیر، خواندن صد رکعت نماز مستحبی سفارش شده است تا وقت خود را در شب قدر با راز و نیاز و عبادت و ارتباط با معبود بگذرانیم. سوره های دخان، روم، عنکبوت و قدر در این ایام سفارش شده است و عافیت دین و دنیا را از خداوند متعال بخواهیم. اگر دین ما سالم نباشد، انحراف ایجاد می شود و اگر عافیت دنیا را نداشته باشیم توان عبادت را نخواهیم داشت.
حجت الاسلام حسین‌زاده در پایان تبیین کرد: وقتی در شب قدر ما قرآن را به سر می‌گیریم نشان‌دهنده این است که ما در پناه خدا به حضرات معصومین(ع) متوسل می‌شویم. وقتی قرآن را بالای سر می‌گیریم یعنی ما تابع دستورات و فرامین آن هستیم. بنابراین با توجه به نفس این حرکت، نباید در زندگی روزانه خود برخلاف اوامر و نواهی قرآن کریم رفتار کنیم.
