جایگاه مفاهیم دینی و مهارت‌های زندگی در کتب درسی
گروه جامعه: رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نحوه تبیین مفاهیم دینی و مهارت‌های زندگی را در کتب درسی پس از سند تحول بنیادین تشریح کرد.
حجت‌الالسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در گفتوگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به نحوه تقویت دین پذیری دانشآموزان توسط کتب درسی پرداخت و اظهار کرد: دین درون فطرت انسان وجود دارد و گاه تحریف، تضعیف و یا تعطیل می‌شود اما از بین نمی‌رود.
وی رویکرد مرتبط با تدوین کتب درسی را شکوفایی فطرت برشمرد و از پنج عنصر تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق برای عملیاتی کردن این مهم نام برد وعنوان کرد: این باور از طریق سه عنصر تفکر، ایمان و تعقل گسترش و از طریق عمل و اخلاق تجلی می‌یابد.
حجت‌الاسلام محمدیان ادامه داد: در صدد هستیم فرصت را برای توسعه دانش دانشآموزان مهیا کنیم اما آن را محدود به جنبه علمی نکرده و این آموزه‌ها را به قداست برای تبدیل شدن به ایمان نزدیک کنیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برای انتقال مفاهیم دینی از روش‌های آموزشی دیگری همچون گفتوگو، بیان خاطره، داستان، مناظره، اردو، بازید از اماکن مقدس و ... نام برد و گفت: برای شکوفایی فطرت دانشآموزان به صورت لازم و ملزوم به محتوای کتب درسی ارزشمند و فعالیت‌های فوق برنامه پرورشی نیازمند هستیم.
کتب درسی پس از سند تحول بنیادین
وی به تحولات ایجاد شده در کتب درسی در راستای تبیین مفاهیم دینی پس از تدوین سند تحول بنیادین اشاره و عنوان کرد: این سند ما را موظف کرد هرساله دو پایه از کتب درسی را تغییر دهیم و اکنون بخشی از کتاب‌های پایه اول، دوم، سوم، ششم، هفتم، چهار و هشتم تغییر پیدا کرده است.
وی مبنای تغییر کتب درسی را برنامه درسی ملی که شکوفایی فطرت در جهت دستیابی به مراتبی از حیات طیبه را دنبال می‌کند دانست و گفت: در اینجا مقصود از طراحی کتاب‌ها ارتقای تفکر، عمق بخشیدن به ایمان، توسعه و اخلاقی کردن عمل‌ها است.
حجت‌الاسلام محمدیان ادامه داد: در تدوین متون سعی شده است ارتباط دانش‌آموز با خود، خدا، آفرینش و خلق نیز بر پایه پنج محور تعقلی، ایمانی، علمی، عملی و اخلاقی باشد. در این روش دانش‌آموز حافظه محور نیست بلکه هنر فکر و پژوهش کردن را می‌آموزد.
گفتن سخن خوب و خوب سخن گفتن در کتب درسی
وی به میزان جذابیت و گیرایی کتب درسی اشاره و عنوان کرد: مهمترین اصل در این راستا، گفتن سخن خوب و خوب سخن گفتن است. کتاب هدیه‌های آسمانی پایه اول، دوم، سوم، ششم و هفتم به حد قابل قبولی از جذابیت دست یافته‌اند. جذابیت باید به سوی فطرت رهنمون شود نه اینکه با استفاده از غزیزه به نفع دین استفاده کنیم.
وی تربیت قرآنی در کشور را دچار اشکال دانست و گفت: برخی افراد گمان می‌کنند دین را یا در چهره فقه و یا در چهره اخلاق باید مطرح کرد. باید مواظب بود در تربیت فطرت را با غریزه قلقلک نداده، بلکه غرایز تابعی از فطرت قرار گیرد.
حجت‌الاسلام محمدیان در تبیین محتوای کتب درسی پیرامون آشنایی دانشآموزان با نقش‌های دختری و پسری برای قرار گرفتن در مسیر صحیح برای هدایت زندگی خانوادگی مشترک آینده اظهار کرد: کتاب درسی یک متن صامت است و گویا کردن آن بر عهده معلم و خانواده است.
جایگاه آداب و مهارت‌های زندگی در کتب درسی
وی ادامه داد: در نگاه جدید بر اساس سند تحول در کتب درسی به برخی از موارد همچون آداب و مهارت‌های زندگی توجه ویژه شده است و این مهم از طریق متون مختلف درسی به دانشآموزان القا می‌شود. در پایه هفتم و هشتم آداب و مهارت‌های زندگی به صورت کتاب مستقل تدریس می‌شود. در اینجا مباحث دختران و پسران به صورت جداگانه بیان شده است و نقش‌های جلالی و جمالی پسران و دختران دیده شده است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: اگر رسانه همسو با مبانی این کتب درسی حرکت نکند نمی‌توان توقع اثرگذاری این متون را داشت.
بار علمی کتب درسی سنگین نیست
وی در پاسخ به این سوال که تا چه حد گفته برخی معلمان و دانش آموزان را مبنی بر حجیم و سنگین بودن کتب درسی که مانع از حضور بیشتر دانشآموزان در کنار خانواده و به مشقت افتادن خانواده برای استفاد از معلم خصوصی که همگی منجر به حضور کمتر اعضای خانواده در کنار یکدیگر می‌شود را می‌پذیرید، اظهار کرد: کتب درسی بر اساس سن و استعداد دانشآموزان تدوین می‌شود اما ممکن است در روش تدریس یک معلم ضعف‌هایی وجود داشته باشد که منجر به این نقیصه شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان در پایان یادآور شد: باید از تنبلی بر حذر بود، در بسیاری از کشورهای همسایه کتاب‌های درسی دانشآموزان بسیار حجیم‌تر و از لحاظ بار علمی سنگین تر است.
