تدوین دستوالعمل نحوه استفاده خبرنگاران از شبکه‌های اجتماعی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست تخصصی خبررسانی در شبکه‌های اجتماعی، پیش از ظهر امروز با حضور جمعی از اساتید ارتباطات همچون یونس شکرخواه، حسن نمکدوست، حسین امامی، احسان پوری، الهام باقری، محمد سلطانی‌فر، مریم سلیمی، رضا کیمیایی و محسن فرجادی در مرکز مطالعات و رسانه‌ها برگزار شد. همچنین مدیریت برنامه و اجرای آن برعهده محمد سلطانی‌فر بود.
الهام باقری با اشاره به زبان خبر در شبکه‌های اجتماعی اظهار کرد: زبان خبرنویسی شبکه‌های اجتماعی متفاوت از زبان رسانه‌هاست و امروزه زبان و ادبیات در حوزه شبکه‌های اجتماعی به سمتی حرکت می‌کنند که کنترلش از دست همه خارج شده است و به دست خود مردم هدایت می‌شوند.
وی افزود: اولین ابزار ارتباطات، خبر است اما در شبکه فیسبوک، زبان نوشتاری هم مؤثر است. آزادی بیان یکی از تفاوت‌های این زبان است چرا که هر کسی با زبان خودش به نگارش می‌پردازد.
این مدرس دانشکده خبر تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی با توجه به فضایی که دارد، شهروند خبرنگار و به دنبال آن خبرنگار ادیب و حتی ادیب علم به وجود آمده است.
وی بیان کرد: در گذشته به ویژه در دوران مشروطه شاهد بودیم، پس از خبر، شعر و متن آن خبر هم خلق می‌شد و دقیقا امروز چنین فضایی را در شبکه‌های اجتماعی شاهد هستیم.
باقری اظهار کرد: زبان فیسبوک، مختصات فکری است که آزادی بیان پشت آن قرار گرفته است. همچنین ویژگی‌های خاص خبر که باید ساده و کوتاه باشد را در شبکه‌های اجتماعی شاهد هستیم که این ویژگی خبر در این رسانه نوین به خوبی رعایت می‌شود.
وی بیان کرد: امروزه به واسطه شبکه‌های اجتماعی، انقلابی در زبان رخ داده است. زبانی در شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده است که به نظر می‌رسد این تغییر مبارک است.

شبکه‌های اجتماعی نسبت به رسانه‌های جمعی پیشتاز هستند

در ادامه مریم سلیمی، روزنامه‌نگار و کارشناس ارتباطات با اشاره به تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر روزنامه‌نگاری در رسانه‌های جمعی گفت: زمانی که مخالفان قزافی، ترابلس را فتح کردند، شبکه‌های اجتماعی سریع‌تر از روزنامه‌ها این پیروزی را منتشر کردند و یا حتی زمانی‌که بن لادن کشته شد، این خبر زودتر از برنامه شبانگاهی که قراربود اوباما آن را اطلاع‌رسانی کند، منتشر شد.
این رونامه‌نگار تصریح کرد: در حال حاضر به سرعت جریان اطلاع‌رسانی و خبررسانی در شبکه‌های اجتماعی در حال شکل‌گیری هستند تا جایی که روزنامه‌نگاران را به خستگی رسانده است.
وی بیان کرد: نادیده گرفتن شبکه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به توقف روزنامه‌نگاری در سراسر دنیا شود یا آن را با محدودیت‌هایی مواجه کند.
سلیمی اظهار کرد: رسانه‌ای همچون بی بی سی به خبرنگارانش نحوه استفاده از شبکه‌های اجتماعی را آموزش می‌دهند.
وی افزود: تعاملات ارتباطی در شبکه‌های اجتماعی آنقدر سخت است که در این تعاملات، یکی از خبرنگاران سی ان ان که از رحلت یکی علمای شیعه اظهار تأسف کرده است، این رسانه چنین خبرنگاری را کنار گذاشت.
این کارشناس ارتباطات تصریح کرد: اگر کار دیروز روزنامه‌نگاری در دستان صاحبان قدرت بود که به برجسته‌سازی بپردازند امروزه این شرایط تغییر کرده و هدایت مستقیم کاملا در دستانی غیر از صاحبان قدرت است.
وی بیان کرد: امیدواریم روزی دستورالعمل‌هایی برای نحوه استفاده خبرنگاران از شبکه‌های اجتماعی ایجاد شود تا شاهد اتفاقات مثتبی در این موضوع باشیم.

خبرنگاران شهروند در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند

در ادامه رضا کیمیایی، روزنامه‌نگار و کارشناس ارتباطات اظهار کرد: اتفاقی که امروزه در شبکه‌های اجتماعی رخ داده است، این بوده که مخاطب صرفا مصرف‌کننده خبر نیست. در حالی که در شبکه‌های اجتماعی مخاطب خودش تولیدکننده خبر است.
وی افزود: در رسانه‌های سنتی، ارتباطات به صورت یک طرفه بود اما در شبکه‌های اجتماعی به دلیل آنکه در محیط وب 2 قرار دارد، این ارتباطات کاملا دوطرفه است.
این روزنامه‌نگار تصریح کرد: خبرنویسی در شبکه‌های اجتماعی به دو دسته تقسیم می‌شوند که می‌توان به گروهی که خبرنگار هستند و گروه دوم گروهی که خبرنگار نیستند. گروه خبرنگاری که در شبکه‌های اجتماعی حضور دارد، تعدادشان کمتر از گروه دوم است. تفاوت این دو گروه به درستی مطالب‌شان مربوط می‌شود که صحت اخبار گروه اول در شبکه‌های اجتماعی بیش از گروه دوم است.
وی بیان کرد: نمی‌توان به درستی گفت که کدام رسانه، اخبار را مناسب منتشر می‌کنند بلکه مخاطب باید همه رسانه‌ها را مطالعه کند و در نهایت خودش به این تصمیم برسد که کدام رسانه موردنظرش است. هر رسانه‌ای بر اساس خط مشی سیاس خود اخبار را منعکس می‌کنند.
این کارشناس ارتباطات تصریح کرد: خبرنگار شهروند از آن نقطه آغاز شد که بسیاری از کاربران نمی‌توانستند حرف‌های‌شان را در رسانه‌های رسمی بیان کنند از این رو شبکه‌های اجتماعی و خبرنگار شهروند تقویت شد.
وی بیان کرد: ما به سمتی حرکت می‌کنیم که خبرگزاری‌های بزرگ دنیا، دبیر و سردبیر برای شبکه‌های اجتماعی تعریف کرده‌اند تا از این بستر به عنوان ابزار قدرت استفاده کنند.

رغبت کمتر خبرنگاران با تجربه به شبکه‌های اجتماعی

در ادامه حسین امامی، کارشناس ارتباطات با اشاره به تفاوت‌های رسانه اجتماعی با شبکه اجتماعی اظهار کرد: رسانه‌های جمعی امروزه با پدیده‌ای به نام رسانه‌های اجتماعی روبرو شده‌اند. رسانه‌های اجتماعی در دستان مردم است اما رسانه‌های جمعی در دستان صاحبان قدرت است.
وی افزود: در شماره 92 فصلنامه رسانه، پژوهشی با پاسخ 250 روزنامه‌نگار منتشر شده بود. این پژوهش نشان می‌داد که نگرش خبرنگاران رسانه‌های ایرانی به شبکه‌های اجتماعی مثبت است. همچنین خبرنگاران برای کسب شهرت با اسم اصلی ترجیح می‌دهند در چنین شبکه‌هایی حضور داشته باشند. همچنین خبرنگاران خانم نسبت به آقایان تمایل بیشتری به حضور دارند و هر اندازه تجربه خبرنگاران بالاتر باشد، کمتر به سراغ شبکه‌های اجتماعی می‌رود.
این کارشناس ارتباطات تصریح کرد: رسانه‌ای همچون بی بی سی، دستورالعمل‌هایی برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی دارند. اما متأسفانه چنین دستورالعملی را برای خبرنگاران‌مان نداریم.
وی بیان کرد: رسانه‌های تلفن همراه به دلیل فیلترنبودن، بسیار اثرگذار هستند. امروزه از همین ابزارهای موبایلی برای سوژه‌های خبری استفاده می‌کنند. کاربرانی که در توییتر فعال هستند، به راحتی می‌توانند تیتر یک رسانه‌ها را پیش‌بینی کنند.