محتوای هنر نقالی، مروج زندگی به سبک ایرانی ـ اسلامی است
گروه هنر: وقتی در قالب هنر نقالی که این روزها رو به افول است الگوهایی از شرح دلاوری‌ها و سلحشوری‌های ایرانیان در روزگار کنونی ارائه نمی‌شود، نتیجه آن که در برابر هجمه فرهنگی متزلزل شده و کافی است تنها یک شبکه ماهواره‌ای سبک زندگی ما را منطبق با خواست خود تغییر دهد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست خبری مجموعه نشست‌های «نقالی، هنر کاربردی» پیش از ظهر امروز یکشنبه 26 مرداد در سالن اجتماعات مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
روح‌الله جعفری، مجری و کارشناس این نشست در ابتدا گفت: این سلسله نشست‌ها به همت گروه نمایش «نیست» برگزار می‌شود و در حقیقت گام دوم این گروه در راه پژوهش نمایش‌های ملی و ایرانی است که اردیبهشت سال جاری در کارگاه هنرهای نمایشی باران کلید خورد.
وی به ضرورت پرداخت مطالعاتی و پژوهشی به هنر نمایش ایرانی و به ویژه نقالی اشاره کرد و گفت: این حرکتی خودجوش از سوی گروهی خصوصی است که در مقطعی احساس نیازی درست کرده و در شرایطی که رفته رفته می‌رود سنت‌های نمایشی ایرانی به دلیل برخی بی‌توجهی‌ها به فراموشی سپرده شود، دغدغه گروه نمایشی «نیست» با این کار درصدد احیای آن به ویژه هنر نقالی برآمده است.
جعفری تصریح کرد: در زمینه گونه‌های نمایشی ایرانی تا به این لحظه کارهای جسته و گریخته‌ای به انجام رسیده است؛ پیش از انقلاب اسلامی و در قالب جشن هنر شیراز شاهد شکوفایی هرچند نسبی هنرهای نمایشی ایرانی و به ویژه نقالی بودیم اما پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با وجود آن که امکانات و مواد برای کارهای کارشناسی و تحقیقی فراوان در اختیار قرار گرفت و نهادهای گوناگونی خود را متوالی و مدعی فعالیت در این عرصه می‌دانستند اما در عمل شاهد خروجی موفقی نبودیم.
خلأهای احصاء شده در هنر نقالی سرفصل پژوهش گروه قرار گرفت
در ادامه این نشست حسین جمالی سرپرست گروه نمایش «نیست» و پژوهشگر تئاتر آئینی و ایرانی با اشاره به منشأ توجه خود و گروهش به مقوله پژوهش در زمینه هنرهای نمایشی ایرانی گفت: 10 سال پیش با اجرای یک نمایشنامه فرنگی به شیوه نمایش‌های ایرانی متوجه ظرفیت بالای این شیوه در انتقال درست مفاهیم و موضوعات به مخاطب شدم و این شد که در ادامه با کنجکاوی در این زمینه به خلأهایی دست پیدا کردم که برآن اساس سرفصل‌های پژوهشی تنظیم شد.
وی ادامه داد: آن چیزی که مسلم است اینکه در زمینه نقالی دایرة‌المعارف و مرجعی وجود ندارد و همه آنچه که تاکنون در این زمینه خلق شده است به شکل پراکنده و براساس تجربیات و دغدغه‌های شخصی به ثبت رسیده است لذا درصدد هستیم تا با انجام این سلسله نشست‌ها که محتوای آن در قالب کتاب به همراه نسخه تصویری انتشار می‌یابد تا حدودی ضعف پژوهشی در این زمینه را برطرف سازیم.
جمالی تصریح کرد: برای انجام کار پژوهشی در عرصه فرهنگ و هنر باید پژوهشگر یک پیش‌فرض را همیشه مورد نظر داشته باشد و آن اینکه همواره عده‌ای معتقدند کاری که قصد انجام آن را دارید اشتباه است لذا نباید دلسرد شد و برای انجام کاری که به آن اعتقاد دارید باید انگیزه خود را بالا برد.
در عرصه فرهنگ و هنر همواره نیاز به کار پژوهشی و زیرساختی داریم
این کارشناس تئاتر گفت: تازه به فرض نظر مساعد برای شروع کار، امکانات موجود آن گونه که باید و شاید در اختیار قرار نمی‌گیرد، این در حالیست که به ویژه در عرصه فرهنگ و هنر در این برهه از زمان ما بسیار نیاز به کار پژوهشی و تقویت زیرساخت‌ها داریم.
وی هنر نقالی را فردگرا توصیف کرد و گفت: در شرایطی که همه داد از کمبود امکانات برای تولید یک اثر نمایشی می‌زنیم، هنر نقالی با اتکا به توان فرد نمایشگر در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌تواند موضوع و مفهوم خاصی را با امکاناتی ناچیز منتقل کند، حتی ما سعی داشتیم هفته نقالی دایر کنیم که نشد اما تا سال آینده هر فصل هفته‌ای را به برگزاری سلسله نشست‌های پژوهشی با موضوع نقالی و نمایش‌های آئینی اختصاص خواهیم داد.
جمالی به صحبت‌های مرحوم ولی‌الله ترابی، پیشکسوت هنر نقالی استناد کرد و گفت: وی معتقد بود نقالی تنها این نیست که با یک چوبدستی در محوطه‌ای بایستی و مجموعه اشعار و روایات را بیان کنی، نقال باید در جریان تمام حوادث اجتماع پیرامون خود باشد، دانستی‌های خود را به روز کند تا بتواند به نحوی سخن گوید که مردم زبان او را بفهمند.
تفاوت در نحوه بیان تنها فرق موجود میان ملل جهان در خواست و مطالباتشان است
وی گفت: همه آن چیزی که مردم در سرتاسر دنیا خواهان آن هستند یک مفهوم واحد دارد و نمی‌توان مطالبات مردم جهان را جدا از هم دانست، تنها تفاوت در شیوه بیانی و نحوه ادای آنهاست، وقتی این قدر روی احیای هنرهای ایرانی و از آن جمله هنرهای نمایشی ایرانی تأکید می‌شود دلیل همان انتخاب نحوه بیان است که باید مطابق با سطح باور و عقاید مردم باشد، در اینجا چون با مخاطب ایرانی سر و کار داریم لذا باید نحوه بیان مفاهیم و موضوعات هم ایرانی و اصیل باشد.
جمالی ادامه داد: شرح سلحشوری‌ها و دلاوری‌ها در دل هنرهایی همچون نقالی گنجانده شده است، وقتی الگویی از این هنر ناب را در روزگار کنونی جامعه خود ارائه نکنیم نتیجه این می‌شود که به شدت در برابر هجمه فرهنگی غرب آسیب‌پذیر شویم و تنها برنامه‌های پخش شده از یک شبکه ماهواره‌ای موجب خودباختگی فرهنگی شود.
وی محتوای ارائه شده در هنرهای نمایشی و آئینی ایرانی را مصداق بارز فرهنگ اعتقادی و اسلامی خواند و گفت: ما برای الگوسازی فرهنگی نیاز به احیای و استمرار هنرهای آئینی و سنتی خود داریم که در آن به مکارم و سجایای اخلاقی پرداخته شود و جامعه را در برابر ناهنجاریهای اجتماعی ناشی از خلأ فرهنگی واکسینه کند، چیزی که به شکل بنیادین در راه آن قدم گذاشته‌ایم و از ماهیت آن درصدد هرچه کاربردی کردن هنرهای ایرانی هستیم.
این گزارش حاکی است، مجید رحمتی، بازیگر نمایش‌های ایرانی و سنتی و عضو گروه نمایش «نیست» در ادامه به ذکر تجربیات اجرایی خود در 10 سال فعالیت پژوهشی و عملی در زمینه هنر نقالی پرداخت و بر نگاه علمی و آکادمیک نسبت به هنرهای نمایشی ایرانی بیش از پیش تأکید کرد.
یادآور می‌شود، سلسله نشست‌های تخصصی «نقالی، هنر کاربردی» که از جمعه گذشته در تئاتر شهر کار خود را آغاز کرده است، تا جمعه آینده با حضور استادان و پشکسوتان نمایش ایرانی ساعت 18 در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر منعقد می‌شود.
