انس همگانی با قرآن در کمیت موفق و در کیفیت ناموفق بوده است

رحیم خاکی، قاری بین‌المللی کشور، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به اینکه انس گرفتن با قرآن کریم موضوعی است که باید مورد توجه عموم مردم قرار گیرد، گفت: خداوند در قرآن کریم بارها این مسئله را مورد تأکید قرار داده است و تمام انسان‌ها خصوصاً انسان مسلمان را به انس با قرآن کریم رهنمون داده است.
وی افزود: خداوند در سوره‌های متعددی همچون «مزمل» انسان را مخاطب خود قرار داده است. در برخی آیات توصیه شده است که انسان در طول روز با قرآن همنشین و مأنوس باشد. در آیات مختلفی نسبت به درک، تفکر، اندیشیدن و تدبر در آیات الهی توصیه شده است که آیه شریفه «اقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» تنها یکی از این آیات است.

عمومی کردن انس با قرآن وظیفه توأمان حکومت و مردم 
این قاری بین‌المللی تصریح کرد: در این مسیر آنچه به عنوان اصل و اساس موضوع مطرح شده، پیغام خود قرآن است، بنابر این برای انس یافتن عموم مردم با قرآن و همگانی شدن انس با قرآن، هم خود مردم با توجه به دستورات مطرح شده در آیات و روایات باید به تکالیف خود عمل کنند و هم اینکه حکومت اسلامی باید در جهت آموزش و ترویج انس با قرآن وظایف و تکالیفی برای خود قائل باشد.

اثربخشی فعالیت‌های صورت گرفته در مورد انس مردم با قرآن بررسی شود
خاکی با بیان اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، حکومت دینی نسبت به ایجاد ساختار، تبلیغ مناسب، ایجاد رسانه‌ها، تشویق مردم و ایجاد سازوکارهای لازم برای توسعه فعالیت‌های قرآنی خصوصاً در بخش عمومی با عنوان انس با قرآن، فعالیت‌های چشمگیری انجام داده است گفت: البته باید درباره اثربخشی این فعالیت‌ها، شکل، روش‌ها و موضوعات مختلفی که حول محور قرآن است، بررسی و کنکاش لازم صورت بگیرد.

بیانات مقام معظم رهبری الگوی اصلی در این مسیر
وی یادآور شد: اگر بررسی‌هایی در این زمینه صورت بگیرد به این نتیجه خواهیم رسید که اگر راهکارهای ایجاد شده درست است باید ادامه یابد و اگر در برخی ضعیف بوده‌ایم نسبت به اصلاح روش‌ها اقدام شود. آنچه که مقام معظم رهبری در دیدارهایشان با جامعه قرآنی نسبت به ترویج انس با قرآن اشاره می‌کنند، هم به عنوان جایگاه رهبری و هم به عنوان یک معلم قرآن که شناخت و آشنایی دقیقی با موضوع قرآن دارند نیز می‌تواند به عنوان الگوی راه در رسیدن به این انس همگانی، کمک‌کننده باشد.
این فعال قرآنی کشور افزود: اینکه رهبر معظم انقلاب حتی در بحث‌های تخصصی مانند تلاوت قرآن کریم توصیه‌های استراتژیکی را ارائه می‌دهند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، طبیعتاً همه باید در خصوص دقت در اجرای سخنان مقام معظم رهبری که بسیار موشکافانه هم هست تلاش کنند.
خاکی در ادامه در مورد فعالیت‌های صورت گرفته در گذشته برای انس دادن عموم مردم با قرآن اظهار کرد: فعالیت‌هایی که در گذشته صورت گرفته است در کمیت، خصوصاً در حوزه آموزش عمومی خوب بوده و شاهد فعالیت‌های اثرگذاری بوده‌ایم؛ به عنوان مثال در آموزش و پرورش سال‌ها است که دانش‌آموزان را آموزش می‌دهیم، در محافل، مساجد، مکتب‌خانه‌های سنتی و پایگاه‌های تابستانی تلاش‌های زیادی برای آموزش قرآن کریم صورت گرفته است.

روش‌های آموزش قرآن در گذشته مطلوب نبوده است
این قاری بین‌المللی تصریح کرد: با اینکه تلاش‌ها در بُعد کمیت زیاد بوده است اما آنچه که به عنوان سواد قرآنی و انس همگانی مردم با قرآن و کیفیت آن مد نظر است، راضی‌کننده نبوده است. اگر بعد از 30 سال یک آمار کلی صورت بگیرد شاید تا حدود زیادی با یک وضعیت نامطلوب مواجه شویم، دلیل این امر هم این است که به روش‌های آموزش و کیفیت آموزش چندان توجه نکرده‌ایم. شخصاً از سال‌ها قبل بر این باور بوده‌ام که آموزش قرآن را نباید به صورت اجبار درآورد و نباید از آن به عنوان یک تکلیف درسی که نمره داشته باشد، استفاده کنیم.

تأکید بر اجباری نبودن امر آموزش قرآن
وی بیان کرد: از سال‌ها قبل به عنوان یک معلم قرآن و فردی که سال‌هاست در این عرصه فعالیت دارم این روش را در شیوه آموزش خودم به کار برده‌ام؛ چرا که هیچ وقت اعتقاد نداشته‌ام که امر آموزش قرآن باید اجباری باشد، طبیعتاً آموزش‌های مربوط به حوزه قرآن باید از روش‌های تشویقی غیر مستقیم صورت بگیرد. البته در سال‌های اخیر شاهد این اتفاق بوده‌ایم. در کل اگر بخواهیم به این سؤال که میزان انس همگانی مردم با قرآن و یا سواد قرآنی مردم را به دست بیاوریم باید یک پژوهش دقیق انجام داد سپس به این سؤال پاسخ داده شود.
این فعال قرآنی کشورمان در ادامه در مورد وظیفه نخبگان قرآنی در زمینه انس دادن مردم با قرآن کریم، اظهار کرد: نخبگان اصلی‌ترین ارکان شکل‌گیری جریان‌های آموزشی و ... در کشور هستند. طبیعتاً در امر آموزش از قبل از انقلاب، اساتید و نخبگان قرآنی بسیار بزرگی داشته‌ایم که دهه‌های مختلف در امر آموزش در خدمت مردم بوده‌اند و با آموزش و زحمات این افراد شاهد شکل گیری جریانات قرآنی بعد از انقلاب بوده‌ایم.

بار اصلی آموزش قرآن بعد از انقلاب بر دوش نخبگان بوده است
خاکی افزود: بعد از انقلاب اسلامی نیز همین نخبگان هستند که بار اصلی آموزش قرآن کشور را برعهده دارند، گرچه با سازوکاری غیر منظم و غیر دولتی است اما همین امر هم برکات خاص خود را دارد، طبیعتاً مردم چون درد دین دارند و علاقه‌مند به قرآن هستند خودشان با راه‌اندازی مؤسسات و شکل دادن جریانات مردمی در توسعه فعالیت‌های قرآنی و حتی تربیت نخبگان قرآنی مؤثر بوده‌اند، به نظر من این امر یک جریان متقابل است که نخبگان نیز وظایف خود را تا به امروز خوب ایفا کرده‌اند.
این قاری بین‌المللی کشور تصریح کرد: اگر دولت و سیستم رسمی کشور در یک جریان معقول، معمول و با برنامه وارد عمل شود قطعاً نخبگان می‌توانند اثربخشی به مراتب بیشتری داشته باشند و در توسعه فعالیت‌های قرآنی کمک‌های شایانی را انجام دهند.

تأکید بر اجرایی شدن منشور توسعه فرهنگ قرآنی
وی همچنین در مورد آینده انس همگانی مردم با قرآن نیز اظهار کرد: اگر منشور توسعه فعالیت‌های قرآنی که حاصل حدود سه دهه زحمات نخبگان قرآنی و دلسوزان این عرصه است، به درستی توسط دستگاه‌ها و نهادها اجرا شود، اتفاقات بسیار مهمی در کشور در حوزه‌های مختلف رخ خواهد داد.
وی در پایان با اشاره به اینکه باید در حوزه پژوهش‌های قرآنی نیز فعالیت‌های مثمرثمری را انجام دهیم، به ورود جهاد دانشگاهی به این عرصه اشاره کرد و گفت: پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و خدماتی که جهاد انشگاهی در این حوزه می‌تواند ارائه کند، یقیناً اثرگذاری‌های خاص خود را خواهد داشت. امیدواریم در این حوزه نیز شاهد جریان‌آفرینی‌های مطلوبی باشیم.