مهدی دغاغله، قاری و داور بینالمللی مسابقات قرآن، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اینکه صحبت کردن در مورد انس داشتن آحاد مردم با قرآن کریم نیازمند یک آمار و مراجعه به مستندات است، گفت: با توجه به برخوردها و مطالعات میدانی و شخصی، میتوانیم در مورد میزان مأنوس بودن مردم با قرآن کریم حدسیاتی بزنیم هر چند که مستند به آمار خاصی نباشد.
کمتر از 10 درصد مردم روزانه قرائت قرآن دارند
کارشناس قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن در ادامه در پاسخ به این سؤال که چه میزان از کل کشورمان با قرآن کریم مأنوس هستند، افزود: بر همین اساس و به نظر من کمتر از 10 درصد مردم با قرآن کریم مأنوس هستند که باید برای این کار چارهای اندیشیده شود و راهکارهایی برای مأنوس کردن مردم با قرآن کریم ارائه کنند.
این قاری بینالمللی تصریح کرد: در موضوع انس با قرآن کریم دو بحث مطرح است، بحث اول اینکه زمانی که از انس با قرآن کریم سخن به میان میآید منظور همان قرائت قرآن کریم باشد و بحث دیگر نیز میزان پیاده کردن دستورات قرآن توسط مردم در جامعه است. البته اگر پیاده کردن دستورات قرآن در جامعه را به معنای انس با قرآن معنا کنیم، تدوین قانون اساسی و مسائلی همچون ممنوعیت بیحجابی، ممنوعیت گناه در ملاء عام و ... که در کشورمان اجرا میشود، باعث میشود که ما در مکانی زندگی کنیم که به فرامین الهی نزدیکتر از جاهای دیگر است، اگر انس با قرآن را اینگونه معنا کنیم درصد بسیار بیشتری از رقمی که گفته شد با قرآن کریم مأنوس هستند.
دغاغله اظهار کرد: اگر بحث روحی و میزان قرائت روزانه مردم از قرآن کریم را مطرح کنیم که انسان با قرآن به عنوان کلام وحی در ارتباط است، این آمار در حد همان 10 درصدی که گفته شد خواهد ماند، اگر ما بخواهیم این بخش دوم را تقویت کنیم، باید راهکارهای بسیاری را مدنظر قرار دهیم. یکی از راهکارها آشنایی با مفاهیم و واژگان قرآنی و رایج شدن آنها در ادبیات عامه مردم است.
تأکید بر استفاده از واژگان قرآنی در فرهنگ عامه مردم
وی با بیان اینکه برای این کار میتوان استفاده از واژگان قرآنی در کتب درسی را در دستور کار قرار داد، یادآور شد: در حال حاضر برنامهها و فعالیتهایی که تدارک دیده میشود خلاف این بحثی که مطرح شد. یعنی عربیزدایی از ادبیات در حال انجام شدن است و سعی میشود در قالب عبارت «فارسی را پاس بداریم»، بسیاری از واژگان قرآنی را به عنوان واژههای دخیل یا غیر ایرانی حذف کنند. همانطور که واژهای غربی را حذف میکنند، همین برخورد هم با کلمات عربی و قرآنی نیز صورت میگیرد.
این فعال قرآنی افزود: در برخی موارد تلاش میشود تا برخی حروف همچون «ح»، «ط» و ... که تلفظی در زبان فارسی ندارند، حذف کنند. این نوعی دور کردن مردم از انس با قرآن است هر چند که به صورت مستقیم هم نباشد و هر چند که ممکن است این حرکت دیده نشود، اما وجود و جریان دارد. ما باید تلاش کنیم تا واژههای قرآنی را وارد درس و زنگی مردم کنیم.
دغاغله تصریح کرد: اگر میخواهیم جریان انس یافتن مردم با قرآن کریم، شکل واقعی به خود بگیرد باید جبهههایی که در حال فعالیت برای از بین بردن واژههای قرآنی و عربی از زندگی روزمره مردم هستند، محدود کنیم. زمانی که برای مردم آیاتی از قرآن کریم تلاوت میشود اما آنها معنای هیچ کدام از واژهها را نمیدانند و نمیشناسند، مشخص است که نخواهند توانست ارتباطی با آیات برقرار کنند.
این قاری بینالمللی با بیان اینکه در این زمینه یادگیری زبان و واژگان قرآنی به عنوان یک پل ارتباطی عمل میکند، گفت: برای مأنوس شدن آحاد مردم با قرآن کریم، تنها نباید به حمایتها و فعالیتهای دولتی اکتفا کرد، بلکه خود مردم نیز در این زمینه فعالیتهایی را باید داشته باشند، به نظر من تأثیر فعالیتهای مردمی در این زمینه حتی بیشتر از فعالیتهای دولتی است.
پیاده کردن مفاهیم قرآنی در قالبهای هنری
وی اظهار کرد: یکی دیگر از عوامل انس یافتن مردم با قرآن کریم هنر موسیقایی یا همان عشقی که مردم به موسیقی دارند، است، شما اگر در حال حاضر میبینید مردم در کشور مصر به قرآن کریم علاقه دارند و تلاوت قرآن در آنجا رشد بسیار زیادی یافته است، به همین دلیل است، زمانی که به کشور مصر رفتم به خوبی با تأثیر فعالیتهای مردمی بر مأنوس شدن آحاد مردم با قرآن کریم واقف شدم. همه انسانها عاشق هنر هستند، اگر ما بتوانیم قرآن را در همه عرصههای هنری پیاده کنیم، مثلاً در سینما، نقاشی، خوشنویسی و حتی در موسیقی، مفاهیم قرآنی را بیاوریم، قرآن و مردم را یک گام به هم نزدیک کردهایم.
وی در ادامه در مورد سهم نخبگان قرآنی در زمینه عمومی کردن انس با قرآن کریم گفت: نخبگان قرآنی سهم عمدهای در مأنوس کردن مردم با قرآن کریم دارند. اعتقاد من این است که با اینکه فعالیتهایی توسط نخبگان صورت گرفته است اما هنوز جا برای کار وجود دارد، همه نخبگان باید فعالیتهای خود را وقف ترویج فرهنگ انس با قرآن کریم کنند. البته به نظر من حتی نخبگان قرآنی ما نیز در زمینه انس یافتن مردم با قرآن کریم هم کوتاهی میکنند.