تشکیل شورا، روش مناسبی برای فعالیت‌های اجرایی در حوزه قرآن نیست

محمد خواجوی، مدرس و پیشکسوت قرآنی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اینکه با گذشت پنج سال از ابلاغ منشور توسعه فرهنگ قرآنی، انتظار بیشتری از شورای توسعه فرهنگ قرآنی به عنوان بازوی اجرایی منشور نمی‌رفت، گفت: برای اینکه اساساً روش شورایی، روش مناسبی برای بحث‌های اجرایی نیست.

رئیس سابق سازمان دارالقرآن الکریم افزود: شورا در زمینه فعالیت‌های قرآنی، جواب نمی‌دهد و این امتحان، قبلاً پس داده شده است؛ قبلاً در کشور شورای قوه قضائیه وجود داشته است که به دلیل ناکارآمدی و اینکه اثرگذاری خاصی نداشته حذف شده است.

تأکید بر تجمیع و تمرکز فعالیت‌های قرآنی
عضو هیئت امنای سازمان دارالقرآن با تأکید بر اینکه همچنان بر سر مواضع قبلی خودش درباره منشور توسعه فرهنگ قرآنی و راه‌اندازی شورا تأکید دارد، تصریح کرد: نظر ما قبل از راه‌اندازی شورا بر این بود که فعالیت‌های قرآنی که به طور متفرقه انجام می‌شود و گاهی ضرر و زیان‌هایی دارد و یا ممکن است موازی‌کاری صورت گیرد، باید تجمیع شود و دستگاهی مسئولیت تمام فعالیت‌ها را برعهده گیرد.
خواجوی در ادامه با بیان اینکه گسترش فعالیت‌های مردمی یک روی سکه ارتقای فعالیت‌های قرآنی است، اظهار کرد: برای اینکه نیروهای مردمی بتوانند، فعال شوند باید دستگاه‌های قرآنی ـ مردمی نظام‌مند شده و مجوز کار داشته باشند تا فعالیت کرده و روی دیگر سکه فعالیت‌های قرآنی باشند تا علاوه بر ایجاد هم‌افزایی لازم، بودجه‌های مردمی و ... نیز تأمین شود و فعالیت‌ها منحصر به دستگاه‌های حاکمیتی نشود.

این کارشناس قرآنی کشور با بیان اینکه در زمینه اجرای برنامه‌های قرآنی، دستگاه‌های حاکمیتی به تنهایی نمی‌توانند مفید باشند، یادآور شد: به همین خاطر، زمانی که فعالیت اجرایی انجام می‌دادم تلاش بسیار زیادی به کار بسته شد تا مؤسسات قرآنی- مردمی تأسیس شود، این کار صورت گرفت و در ادامه آن اتحادیه‌های استانی و کشوری نیز برای اینکه این خلاء مردمی از بین برود، تشکیل شد.
وی بیان کرد: در آن زمان، فعالیت‌های مربوط به بخش مردمی را که یک روی سکه فعالیت‌های قرآنی است، انجام دادیم اما روی دیگر این سکه که فعالیت قرآنی حاکمیتی است چندان پیش نرفت. نگاه ما در آن زمان این بود که فعالیت‌های قرآنی حاکمیتی در حد امکان وابسته به جایی باشد که به امور دینی آگاه و در واقع وابستگی فرهنگی و دینی داشته باشد.

ارائه مجدد پیشنهاد تمرکز فعالیت‌های قرآنی در سازمان تبلیغات اسلامی
خواجوی در ادامه گفت: با توجه به سابقه قرآنی سازمان تبلیغات اسلامی و نیز با توجه به اینکه این سازمان، یک نهاد دینی و فرهنگی است و رئیس آن هم توسط مقام معظم رهبری تعیین می‌شود، پیشنهاد شد تمرکز فعالیت‌های قرآنی کشور در سازمان تبلیغات اسلامی باشد. دستگاه‌های فرهنگی و دینی ممکن است از نظر مدیریتی دچار ضعف‌ها و قوت‌هایی باشند اما از نظر نگرشی، تفاوت چندانی با هم ندارند و خط همه آنها خط اسلام است.
رئیس سابق سازمان دارالقرآن‌ الکریم افزود: از سوی دیگر به دلیل متغیر بودن دولت‌ها نگاه ما به گونه‌ای بود که دولت ورود به این فعالیت‌ها نداشته باشد. هر دولت با توجه به نگاه و دید خود فعالیت‌ها و اولویت‌ها را اجرایی می‌کند، این تغییر و تحولات و پستی و بلندی و نگاه‌های متفاوت که برخی، واقعاً خارج از چارچوب دین هم هستند به فعالیت‌های قرآنی لطمه خواهد زد.
این فعال قرآنی کشور تأکید کرد: همه این دلایل و برخی دلایل دیگر که در اینجا نمی‌توان عنوان کرد در همان ابتدا، باعث شد تا سازمان تبلیغات اسلامی را به عنوان نهادی که توانایی و ظرفیت اجرای برنامه‌های قرآنی در سطح فرادستگاهی و متمرکز را داشته باشد، پیشنهاد کردم. اما متأسفانه عده‌ای به دلایل مختلف اعم از نداشتن نگرش درست و یا شاید حاصل نشدن منافع، اهتمام به تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی کردند.

ارجاع مصوبات شورای توسعه به شورای عالی انقلاب فرهنگی زمان‌بر است
خواجوی با تأکید بر اینکه برای ارتقای فعالیت‌های قرآنی کشور هیچ کاری از دست شورای توسعه فرهنگ قرآنی برنخواهد آمد، تصریح کرد: این شورا در طول سال، چند جلسه محدود را برگزار می‌کند، اما آیا با برگزاری چند جلسه در سال، مشکلات فعالیت‌های قرآنی برطرف می‌شود؟ مضاف بر اینکه مصوبات این شورا را باید شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کند تا نفوذ داشته و الزام‌آور شود که همین امر یک سد دیگر را به سدهای پیش‌رو اضافه می‌کند.
رئیس سابق سازمان دارالقرآن‌ الکریم با بیان اینکه ارسال مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی به شورای عالی انقلاب فرهنگی روندی زمانبر دارد، اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلات این است که شورای عالی انقلاب فرهنگی شوراهای اقماری زیادی دارد که مصوبات، ابتدا باید در آنجا تصویب و در ادامه به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب مجدد ارجاع شود. همه این پیچ و خم‌های موجود نشان می‌دهد که منشور، کارایی لازم را ندارد.

نقد اصلی بر اصل شورای توسعه فرهنگ قرآنی است
وی با تأکید بر اینکه جایگاه شورای توسعه فرهنگ قرآنی یک جایگاه مناسب نیست، در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین نقدی که بر منشور وارد است چه چیزی است؟ بیان کرد: همانطور که گفتم اصل این شورا مورد نقد است و تا زمانی که اصل آن مورد نقد و دارای اشکال است نمی‌توان عملکرد را نقد کرد.

انسجام‌بخشی در فعالیت‌های قرآنی توسط شورا صورت نگرفته است
این کارشناس قرآنی کشورمان در ادامه در پاسخ به سؤالی دیگر درباره فعالیت‌های چند سال اخیر شورا در جهت انسجام‌بخشی دستگاه‌های قرآنی، گفت: به هیچ وجه این انسجام‌بخشی صورت نگرفته است و اصولاً شورا، توانایی انجام این کار را ندارد؛ چرا که این جایگاه یک جایگاه مناسب نیست و اگر از ما هم می‌خواستند که با استفاده از شورا این انسجام را به وجود بیاوریم، نمی‌توانستیم. به این دلیل که باید هر چیزی سر جای خودش قرار بگیرد تا شاهد خروجی مناسب باشیم.
خواجوی افزود: از روز اول که این بنا گذاشته شده است خشت اول آن کج بوده است و در واقع این شورا تشکیل شد تا پیشنهاداتی که در مورد تمرکز فعالیت‌های قرآنی در سازمان تبلیغات اسلامی ارائه شد، عملیاتی نشود. از سوی دیگر هم بر تشکیل اتحادیه‌‌های مردمی تأکید کردیم که صورت گرفت اما این روی سکه را عده‌ای بر نتابیدند و جلوی آن را گرفتند.

قبل از راه‌اندازی شورا پیش‌بینی عدم موفقیت آن را کرده بودم
وی در پایان با بیان اینکه از قبل از راه‌اندازی شورا پیش‌بینی می‌کرده است که این شورا موفق نباشد، گفت: ما قبل از اینکه افراد در شورا مسئولیت بگیرند پیش‌بینی موفق نبودن آن را کرده بودیم، شورا هیچ وقت در بخش اجرایی جواب نداده است.