نتیجه‌ای که هر ساله از حج می‌گیریم نتیجه حداکثری نیست

حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا حیدرزاده، مدیر ارتقا و کارآمدی استادان معارف اسلامی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تشریح شاخصه‌های حج ابراهیمی و روش‌های دستیابی حجاج به چنین حجی پرداخت و ضمن قرائت آیه 96 سوره آل‌عمران که می‌فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ؛ در حقیقت نخستین خانه‏‌ا‌ى که براى [عبادت] مردم نهاده شده همان است که در مکه است و مبارک و براى جهانیان [مایه] هدایت است»، گفت: احکام اسلام، احکامی صرفاً فردی نیست و مشاهده می‌کنیم که بحث جماعت در آیات و روایات اهمیت زیادی دارد. از جمله خداوند در قرآن دستور داده است که جمیعاً به حبل الهی تمسک کنید نه فرد فرد.
وی با تأکید بر اینکه جمع بودن مسلمانان در یک محیط به خودی خود موضوعیت دارد هم در حج و هم در سایر اجتماعات عبادی، عنوان کرد: در عمل عبادی سیاسی حج، مسئله تجمع مسلمانان موضوعیت جدی دارد. در کنار مقوله اجتماع، مبحث برائت از مشرکان نیز مطرح است. عمل عبادی برائت از مشرکان در حج بر اساس نص صریح قرآن یکی از اعمالی است که حجاج باید انجام دهند اما این برائت به معنای آشکار کردن دشمنی با تمامی مشرکان و کافران است نه اینکه در دلمان از بدی مشرکان بی‌زار باشیم ولی آن را عیان نکنیم.
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه کنار هم قرار دادن اعمال حج نشان می‌دهد که نگاه خداوند نسبت به عمل حج یک عمل عبادی صرف نبوده بلکه یک هدف بلندتر دارد، اظهار کرد: هدف از حج نمایش هر ساله قدرت مسلمانان بوده و خود این اجتماع در جهان تأثیرگذار است؛ در هیچ جای جهان چنین جمعی را مشاهده نمی‌کنیم که با هم و یک صدا «لا الله الی الله» را فریاد و اعلام کنند از هر کسی که خداوند را قبول ندارد و مشرک است بیزارند.
دشمن بیدار و آگاه است تا پتانسیل حج را مدیریت کند
وی با تأکید بر اینکه مسلمانان باید از این موقعیتی که اسلام برای آنها ایجاد کرده استفاده کنند، گفت: دشمنان اسلام هم با توجه به اینکه این پتانسیل عظیم را شناسایی کرده‌اند، برنامه‌ریزی دارند که این پتانسیل هیچ وقت به نتیجه نرسد؛ دشمنان بیدار و آگاه هستند تا این ظرفیت را مدیریت کند و ما مشاهده می‌کنیم که نتیجه‌ای که هر ساله از حج می‌گیریم نتیجه حداکثری نیست و شاید نتیجه حداقلی هم نباشد.
حیدرزاده با اشاره اینکه خداوند مدام قدرت ایمان را به مردم نشان می‌دهد، گفت: مردم غزه مردمی ضعیف از نظر تسهیلات و امکانات بودند اما در مقابل صهیونیست‌های قدرتمند از لحاظ تسهیلات و امکانات پیروز شدند، چرا؟ خداوند به ما نشان می‌دهد که اگر مسلمانان پای ایمانشان بایستند آنها را بر دشمن پیروز می‌کند و این پیروزی نشان دهنده این است که ایمان مسلمانان در مقابل تمامی سلاح‌ها کارساز است.
وی ادامه داد: مصادیق متعددی از این مسئله را در حال حاضر شاهد هستیم. اگر بیداری مسلمانان و هم صدائی آنها در برائت از مشکران رخ دهد، ما چند قدم به جلو خواهیم رفت و باید به این مسئله در حج سال جاری توجه کنیم و روحانیان مصادیقی را که خداوند طی این مدت به ما نشان داده را متذکر شوند.

اندوخته معنوی زائران از حج
مدیر ارتقاء و کارآمدی استادان معارف اسلامی ادامه بحث خود در خصوص حج ابراهیمی را به مسئله اندوخته معنوی زائران از حج اختصاص داد و گفت: یک حاجی واقعی باید علاوه بر اینکه احکام ظاهری حج را رعایت می‌کند، به یاد داشته باشد که حج باطن و حقیقتی هم دارد؛ حقیقت حج را باید دریابیم. روایات متعددی از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) نقل شده است که به ما آموزش می‌دهند مراقب باشیم در ظاهر اعمال حج نمانیم.
سر نمادی از دل است؛ همانطور که سر در طواف نباید برگردد دل هم نباید متوجه غیر خدا شود
وی به بیان مثالی در این زمینه پرداخت و عنوان کرد: مثلاً همیشه در بیان احکام حج تمتع گفته می‌شود که نباید سرتان را هنگام طواف به اطراف برگردانید، این دستور یک ظاهر دارد و یک باطن؛ سر نمادی از قلب و دل است و این دستور به ما آموزش می‌دهد که وقتی با خداوند مناجات می‌کنی نکند دلت جای دیگری باشد و با خداوند صرفاً با زبان صحبت کنی؛ همانطوری که سرت نباید برگردد قلبت هم نباید از جانب خدا برگردد و متوجه چیز دیگری باشد. سعی بین صفا و مروه نیز اشتیاقی است که عبد نسبت به خداوند دارد.
حجت‌الاسلام حیدرزاده ادامه داد: از حضرت امام صادق(ع) سؤال شد که چرا کعبه چهار ضلع دارد، حضرت فرمود چون بیت‌المأمور (بیت المامور خانه‌ای در آسمان چهارم و درست مقابل کعبه از زمین است و فرشتگان گرد آن حج و طواف می‌کنند) چهار ضلع دارد. سؤال شد چرا بیت‌المعمور چهار ضلع دارد، حضرت فرمود چون عرش الهی چهار ضلع دارد؟ سؤال شد اضلاع عرش الهی چیست؟ که حضرت فرمود: سبحان الله، الحمد الله، لاالله الی الله ، الله اکبر.
حاجی ظاهری کعبه ظاهری را طواف می‌کند و حاجی واقعی تسبیحات الهی را
وی افزود: ما یک حاجی ظاهری داریم که کعبه را طواف می‌کند و آن طواف ظاهری کعبه و طواف خانه سنگی است، اما یک حاجی داریم که خانه کعبه را در عرش الهی طواف می‌کند و حاجی دیگری داریم که خانه کعبه را طواف می‌کند اما به دور تسبیحات الهی می‌گردد و طواف آسمانی می‌کند.
حجت‌الاسلام حیدرزاده ضمن تقسیم‌بندی حج به دو قسمت حج ظاهری و باطنی عنوان کرد: البته باید اصول حج ظاهری را رعایت کنیم از قبیل شرایط لباس احرام و شرایط اعمال، اما اینها نباید مانع درک حج واقعی شوند. برخی از زائران دغدغه زیادی برای این دارند که نکند ظاهر عملشان درست نباشد اما این نباید حجابی باشد برای اینکه به معنویت و باطن حج توجه کافی را نداشته باشند. 
باطن حج توجه به امام حی است
وی تصریح کرد: باطن حج توجه به امام حی است. در وسائل الشیعه و سایر منابع شیعی روایات زیادی داریم که می‌فرمایند تکمیل حج تشرف به خدمت امام معصوم(ع) است. در زمان سایر ائمه(ع) نیز شیعیان پس از حج به محضر ائمه معصوم(ع) مشرف و سپس به شهرهای خود باز می‌گشتند. این تشریف به محضر امام معصوم(ع) و توجه باطنی به مقام حقیقت امام معصوم حقیقت حج را تشکیل می‌دهد.
توجه به امام عصر باعث قبولی حج می‌شود
حجت‌الاسلام حیدرزاده به حجاج توصیه کرد: حتماً طی مناسک حج برای حضرت حجت(ع) یک عمل عبادی انجام دهند و نتیجه این کار را حتماً مشاهده می‌کنند، اگر بتوانند حجی به جای بیاورند، طواف مستحبی به جای بیاورند، نماز بخوانند و ... و بدانند که هر جا که باشند توجه به امام عصر باعث قبولی حجشان خواهد شد.