چاپ قرآن‌های نفیس نشانگر عظمت و اعتبار قرآن نزد مسلمانان است
گروه ادب: مدیر انتشارات دارالخیر گفت: قرآن‌های خاص و نفیس مفهوم عظمت قرآن را به همراه خود دارند و نشان می‌دهد که این قرآن نزد مسلمانان از چه اعتبار و ارزشی برخوردار است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، انتشارات دارالخیر یکی از ناشران باسابقه کشور است که در زمینه چاپ قرآن‌های نفیس فعالیت می‌کند و تاکنون قرآن‌های نفیس متعددی به چاپ رسانده است که به لحاظ هنری آثار ارزشمندی محسوب می‌شوند که یکی از آنها قرآن به خط احمد الباری است. به منظور بررسی مسائل چاپ و نشر قرآن‌های نفیس و ضرورت چاپ و هزینه‌کرد سنگین برای این قرآنها گفت‌گویی با محمدمهدی کاظمی، مدیرمسئول این انتشارات انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
انتشارات دارالخیر امسال چه قرآن‌های نفیسی چاپ و ارائه کرده است؟
با توجه به اینکه اوایل امسال آقای کاظمی(پدرم) فوت کرد، از این رو نتوانستیم کار جدیدی ارائه کنیم اما قرآن نفیسی که اواخر سال گذشته چاپ شد و آن را امسال عرضه کردیم که قرآنی در قطع سلطانی است و هم از نظر کیفیت چاپ و هم هنری که در آن به کار رفته، قرآن منحصر به فردی است که به خط استاد احمد الباری نگارش شده است.
ویژگی‌های دیگری که این قرآن نفیس دارد، چیست؟
خط احمد الباری یک‌سری ویژگی‌های خاصی دارد، به طوری که در این قرآن دو نوع خط به کار برده‌اند، یعنی خط ثلث و نسخ را به صورت همزمان در تمام صفحه‌ها به کار برده‌اند.
این قرآن را از روی نسخه اصلی آن چاپ کردیم و در واقع نسخه بازسازی شده نسخه اصلی آن که 35 سال پیش نوشته شده، است و طلاکوبی در میان آیات زیبایی خاصی به این کار داده است.
هدیه این مصحف چقدر است؟
این مصحف با هدیه یک میلیون و 200 هزار تومان عرضه می‌شود که با شمارگان 500 نسخه به چاپ رسیده است.
چرا تعداد کمی از آن به چاپ رسیده است؟
با توجه به هزینه‌های سنگین چاپ قرآن نفیس در ابتدا تعدادی کمی از آن را چاپ کردیم و در ادامه کار، شرایط را می‌سنجیم در صورتی که عرضه این قرآنها به خوبی انجام شود، در ادامه چاپ‌های جدیدی از آن منتشر خواهد شد.
در گذشته هم قرآن‌های نفیسی چاپ کرده‌اید یا این نخستین مصحف بود؟
قرآن نفیس رده‌بندی‌های گوناگونی دارند، برخی از آنها در رده‌های خاصی قرار می‌گیرند و قرآن‌هایی هم داریم که نفیس هستند، اما ویژگی‌های چندان خاصی ندارند. به عنوان مثال قرآن معطری داریم که با خط عثمان‌طه بوده و همچنین تذهیب و هنری که در آن به کار رفته بر زیبایی آن افزوده است.
این قرآن به خاطر خط یا هنری که به کار رفته نفیس است؟
قرآن معطر در کاغذی که چاپ می‌شود و موجی که در این نوع کاغذها وجود دارد، خوانایی لازم را ندارد و موقع خواندن چشم را اذیت می‌کند، از این رو این قرآنها به عنوان قرآن عروس به کار می‌رود، اما قرآن عطری که ما چاپ کردیم، کیفیت بالایی دارد و قابل خواندن است و تذهیب، رنگ زمینه و گل‌آرایی که در آن به کار رفته سبب شده تا چشم اذیت نشده و فرد از خواندن آن لذت ببرد. این قرآن بدون ترجمه است و جلدسازی زیبایی هم روی آن انجام شده است که هم چاپ آن و هم جلدسازی در ایران انجام شده است.
هزینه تمام شده این قرآن چه اندازه بوده است؟
اصل قرآن به خط احمد الباری در سوریه بود و نخستین بار در این کشور توسط حافظ اسد، رئیس جمهور سابق این کشور با شمارگان محدودی چاپ شد و سپس به قرآن موزه‌ای تبدیل شد. که با توجه به زیبا بودن خط این ظرفیت را داشت که باز هم به چاپ برسد به همین دلیل رسم‌الاملاء و رسم‌الخط را در این قرآن به کار بردیم و اصلاحاتی را در آن لحاظ کردیم که این کارها هزینه آن را بالا می‌برد. اما ما در چاپ اولیه این هزینه را چندان در هدیه قرآن در نظر نگرفتیم اما در چاپ‌های بعدی قصد داریم برایمان سودآوری نیز داشته باشد.
قیمت تمام شده این قرآن در حدود 500 میلیون تومان است.
این هزینه بیشتر مربوط به خط این قرآن بود؟
در ایران به این صورت است که کسی که برای نخستین بار خطی را می‌نویسد برای استفاده از آن باید حق تألیف آن را بدهید، اما قرآن خارج از کشور را در داخل می‌توانند به راحتی چاپ کنند و استفاده از آن آزاد است.
در ایران این گونه است که اگر خط آن مربوط به شخص خاصی باشد و نیازمند پرداخت حق تألیف باشد، 20 درصد، ترجمه 10 درصد و برای تذهیب 5 درصد و ... است و اگر بخواهیم قرآن‌های متنوعی را چاپ کنیم، باید از تذهیب‌های گوناگونی استفاده کنیم و قرآنی که ما چاپ کردیم، صحافی و چاپ آن بیشترین سهم هزینه را داشته است.
قرآنی داشتید که در خارج از کشور به چاپ برسد؟
قرآنی را چند سال پیش در خارج از کشور چاپ و صحافی کرده و سپس به ایران منتقل کردیم.
این قرآن نفیس بود؟
نه، جالب اینجاست که معمولا کشورهای عربی که دارای قرآن‌های خاصی هستند، خودشان توانایی چاپ این قرآنها را ندارند به ویژه اینکه درگیر مسائل سیاسی شده‌اند و حتی می‌توان گفت؛ این موضوع ضررهایی را به کشور ما وارد می‌کند، چون ایران قرآن‌هایی را برای آنها چاپ می‌کرد. کشور ترکیه نیز قرآن‌های خاصی چاپ می‌کند و در حال حاضر ایران قرآن‌های نفیسی را برای کشورهای جهان چاپ می‌کند و در این زمینه پیشرفت‌های زیادی طی سال‌های اخیر داشته است.
دلیل اینکه یک قرآن معمولی را در خارج از کشور چاپ کردید، چه بود؟
چند سال پیش با ناشران عرب همکاری‌های زیادی داشتیم و با توجه به اینکه در آن سال‌ها هزینه کاغذ و تمام شده چاپ قرآن کمتر می‌شد، به همین دلیل آن را در خارج از کشور به چاپ رساندیم و پس از آن قرآنی را در خارج از کشور چاپ نکردیم.
چاپ این قرآن مربوط به چه سالی بود؟
در سال 91 آن را از سوریه به ایران منتقل کردیم و در حال نیز عرضه آن تمام شده و نسخه‌ای از آن را نداریم.
ویژگی این قرآن چه بود؟
قواعد تجویدی را در کنار قرآن چاپ کرده بودیم که ویژگی خاصی به آن داده بود.
سوریه در زمینه چاپ قرآن جلوتر از ایران است؟
قرآن‌های وزیری که سوریه و لبنان چاپ می‌کنند زمانی که در کنار قرآن‌های چاپ ایران قرار می‌دهیم، قرآن‌های آنها از کیفیت چاپ بالاتری برخوردار است و از نظر چاپ با شمارگان بالا کارهای بهتری را ارائه می‌دهند و این تفاوت مشهود است، هر چند تنوع در نوع قرآنها برخلاف ایران کمتر است.
این کیفیت به دلیل ماشین‌آلات چاپ مجهزی است که دارند یا دلایل دیگری دارد؟
به نظر من، بخشی از این موضوع مربوط به نوع کاغذ است؛ چرا که کاغذی که 90 درصد قرآن‌های خارج از کشور در آن به چاپ می‌رسد در ایران به کار نمی‌رود و معادل این کاغذها را در ایران نداریم و در ایران کاغذهای گلاسه 30 - 35 گرمی، رولی و عطری با کیفیت معمولی است و شاید دستگاه‌ها یکی باشد، اما کاغذ در این زمینه نقش اساسی دارد و کاغذی که برای قرآن در کشورهای عربی به کار می‌رود واقعاً مرغوب است.
می‌توان گفت کیفیت پایین چاپ قرآن به دلیل نبود نظارت بر آنهاست؟
اینکه در رابطه با قرآن غلطی وجود نداشته باشد و با صحت کامل چاپ شود، نظارت خوبی از سوی سازمان دارالقرآن انجام می‌شود اما اینکه باید نفیس یا شکیل‌تر چاپ شود، نظارتی وجود ندارد. به عنوان مثال برخی از نهادها و سازمان‌ها قرآنی را چاپ می‌کنند که توانایی چاپ آن با کیفیت بالاتر را دارند اما این کار را انجام نمی‌دهند و این کار هزینه چندانی برای آنها ندارد و به نظر منفعت اقتصادی را در اولویت می‌بینند.
انتشارات شما چه اندازه به این موضوع واقف است که قرآن‌هایی با کیفیت بالا چاپ کند؟
ما حساسیت ویژه‌ای روی این موضوع داریم تا قرآن‌هایی با کیفیت بالا چاپ کنیم و هر قرآن را به هر قیمتی چاپ نمی‌کنیم.
در رابطه با چاپ قرآن‌های نفیس و ضرورت چاپ آنها نظرتان چیست؟
در این زمینه یک مسئله مورد غفلت واقع شده و آن اینکه قرآن‌های نفیس کمتر خوانده می‌شود. در حال حاضر برای عرضه قرآن به تمام دنیا، اگر بخواهیم یک قرآن معمولی را عرضه کنیم این یک معنا دارد و یا اینکه یک قرآن نفیس را عرضه کنیم، این کار نشان می‌دهد که این قرآن ارزش بالایی داشته که این اندازه سرمایه‌گذاری بر روی آن انجام گرفته است؛ از این رو این دید را که کسی قرآن نفیس می‌خواند یا نه، در نظر نگیرید. به اینکه قرآنی به این شکل و عظمت چاپ می‌شود توجه کنید.
آنچه که مقدس است باید سرمایه‌گذاری هنری بیشتری بر روی آن انجام شود و ما از این نظر می‌توانیم اهمیت قرآن را نشان دهیم و زمانی که با کیفیت بالایی چاپ می‌شود، عظمت آن حفظ می‌شود و زمانی که می‌خواهید آن را بخوانید لذت بیشتری خواهید برد.
قرآن‌های خاص و نفیس مفهوم عظمت قرآن را به همراه خود دارند و نشان می‌دهد که این قرآن نزد مسلمانان از چه اعتبار و ارزشی برخوردار است. البته برخی قرآن یا برخی کتب نظیر شاهنامه را به صورت کلکسیونی چاپ می‌کنند و آن را برای خواندن خریداری نمی‌کنند و علاقه دارند آن را برای نگهداری در مجموعه خود داشته باشند.
