کم‌توجهی به مؤسسات قرآنی رکود فعالیت‌ها را به دنبال دارد
گروه فعالیت‌های قرآنی: مدرس قرآن کشورمان با بیان اینکه کم‌توجهی به مؤسسات قرآنی رکود فعالیت‌های قرآنی در کشور را به دنبال دارد، گفت: توجه به جلسات و حلقات قرآنی عمومی شدن انس با قرآن در جامعه را به دنبال خواهد داشت.
حسین اخوان‌اقدم، از مدرسان قرآن کشورمان، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اینکه برای عمومی کردن انس با قرآن کریم در جامعه باید یک سری زیرساخت‌ها را طراحی کنیم، گفت: مهم‌ترین عامل و زیرساخت برای اینکار توجه ویژه به امر آموزش عمومی قرآن کریم توسط آموزش و پرورش است.
توجه ناقص به آموزش قرآن در آموزش و پرورش
وی افزود: اولین و مهم‌ترین نقیصه‌ای که در آموزش عمومی قرآن کریم وجود دارد، توجه ناقص به امر آموزش قرآن در آموزش و پرورش است. البته این امر نیاز به بررسی و برنامه‌ریزی دارد، البته بنابر این نیست که کسی به عنوان مقصر شناخته و یا محکوم شود. به هر حال آموزش و پرورش با توجه به ساعت‌های محدودی که برای دروس مختلف در هر پایه دارد، ظرفیت اندکی را برای آموزش قرآن قرار داده است که این مقدار کفایت انس عمومی دانش‌آموزان با قرآن کریم را نمی‌کند.
در سیستم آموزش و پرورش دانش‌آموزان قرآن‌خوان بار نمی‌آیند
این داور مسابقات قرآن با تأکید بر اینکه در سیستم آموزش و پرورش، دانش‌آموزان قرآن‌خوان بار نمی‌آیند، تصریح کرد: البته آمارها را باید خود آموزش و پرورش ارائه دهد ولی آنچه از بازخوردها دیده می‌شود نه تنها نگران‌کننده بلکه ناامیدکننده است. بنابر این اولین و مهم‌ترین گامی که در این مسیر باید برداشته شود توجه به آموزش عمومی قرآن در آموزش و پرورش است.
اخوان‌اقدم اظهار کرد: اگر از این قسمت خارج شویم بحث نگاه خوب، گسترده و عمیق به افزایش توان بخش‌های غیر دولتی به انس و آموزش قرآن در سطح جامعه است، یکی از مهم‌ترین عواملی که در گذشته تا به حال در ارتباط با پرداختن با قرآن و قرآن‌خوانی اتفاق افتاده است، جلسات و حلقات سنتی قرآن در جامعه بوده است که بعد از انقلاب رشد بسیار خوبی پیدا کرده است.
وی یادآور شد: قبل از انقلاب جلساتی که مختص آموزش قرآن باشد کم بوده است، بعد از انقلاب اما رشد خوبی پیدا کرد، به نظر می‌رسد این امر چون نه متولی دارد و نه حمایت آنچنانی از ناحیه دولت دریافت کرده است و همچنین سازوکار آنچنانی هم برای آن پیش‌بینی نشده است، این امر وضعیت تقریباً راکدی را به وجود آورد. ما باید در این زمینه کمک کنیم تا در چنین وضعیتی نمانیم، این حرف را به عنوان شخصی که سه دهه است جلسه قرآن برگزار می‌کند، می‌گویم.
این کارشناس قرآنی کشورمان گفت: چند سال قبل در زمان معاونت قرآنی سابق وزارت ارشاد جلسه‌ای به صورت کشوری با حضور 200 نفر از اساتید جلسات قرآن در مشهد برگزار شد، آنجا تعدادی از اساتید به نمایندگی برای تشکیل یک هیئت امنا جهت ساماندهی امورات جلسات قرآنی کشور تعیین شدند، اما در نهایت اتفاق خاصی نیفتاد. یعنی این موضوع از سه سال پیش تاکنون مسکوت مانده است. نظر ما این بود جلسات شناسایی شده و به ترتیب اولویت مورد توجه قرار گیرند.
افزایش توان کمی و کیفی مؤسسات برای انس گرفتن مردم با قرآن
این داور مسابقات قرآن افزود: با این وجود یکی از راه‌های وصول بحث عمومی کردن انس با قرآن، افزایش کمی و کیفی و توان آموزشی جلسات سنتی و مردمی قرآن کریم است. پویا کردن و حمایت کردن از مؤسسات قرآنی غیر دولتی راهکار دیگری برای عمومی کردن انس با قرآن کریم در جامعه است. در حال حاضر نزدیک به سه هزار موسسه قرآنی غیر دولتی در کشور فعال هستند، اگر بررسی میدانی نسبت به نوع فعالیت این مؤسسات صورت گیرد شاید نتایج عجیبی را به دست دهد.
اخوان‌اقدم با بیان اینکه مؤسسات قرآنی نیاز به حمایت‌های خاص خود دارند، تصریح کرد: قاعدتاً اگر مؤسسات قرآنی غیر دولتی فعال شوند و هر کدام در محدوده خودشان بتوانند اقشار مختلف مردم را جذب فعالیت‌های قرآنی کنند، باعث انس مردم با قرآن کریم و افزایش نفوذ قرآن و قرآن‌خوانی در بین مردم خواهد شد.
لزوم تشکیل جلسات قرآن‌خوانی در همه ایام سال همچون ماه رمضان
وی یکی دیگر از عوامل مأنوس کردن عموم مردم با قرآن کریم را عمومی کردن فرهنگ قرآن‌خوانی در بین مردم در تمام طول سال همچون ماه مبارک رمضان، عنوان کرد و افزود: چرا در ماه مبارک رمضان اقبال نسبت به حضور در محافل قرآنی زیاد است؟، آیا نمی‌توان در سایر ایام سال همچون ماه مبارک رمضان محافل انس با قرآن را برگزار کرد. سازمان‌های متمول از لحاظ مالی می‌توانند همچون جلسات ماه مبارک رمضان، مجالس هفتگی تلاوت قرآن کریم را برگزار کنند، اما این کار صورت نمی‌گیرد.
تلاش برای رونق دادن به کرسی‌های تلاوت قرآن
این کارشناس قرآنی کشورمان در ادامه بیان کرد: بحث رونق دادن به کرسی‌های تلاوت و قرآن‌خوانی در مساجد و امامزاده‌گان ... جزء لوازم مأنوس کردن عموم مردم با قرآن کریم است، اگر دقت داشته باشیم، مقام معظم رهبری چند سال پیش فرمودند که باید مجالسی داشته باشیم که در آن تنها قرآن تلاوت شود، حتی ترجمه و تفسیر هم نشود. اینجا این سؤال پیش می‌آید که آیا بعد از صحبت‌های مقام معظم رهبری در شهر و یا شهرستانی، کسی به این امر عمل کرده است، مثلاً امام جماعت مسجدی بیاید و بگوید رهبر انقلاب جهت را نشان داده است ما بیاییم عمل کنیم و چنین محافلی را برگزار کنیم و یک شب در هفته را اختصاص به قرائت قرآن دهیم.
اخوان‌اقدم گفت: در کل کشور در مراکز فرهنگی و مساجد چنین حرکتی صورت نگرفته است، من در تهرانی که براساس آمار 2500 مسجد دارد، تنها یک مسجد را سراغ دارم که چنین حرکتی را انجام می‌دهد و آن هم مسجد «صاحب الزمان(عج)» است که مسجدی شناخته شده در بین همه قاریان است که در خیابان دماوند واقع شده است. این مسجد به عنوان پایگاهی است که در هفته یک روز را به قرائت قرآن اختصاص داده است.
وی در ادامه با طرح این سؤال که آیا رویه‌ای که مقام معظم رهبری ترسیم کردند برای عمومیت یافتن و فراگیر شدن قرآن‌خوانی در جامعه، قابلیت اجرایی شدن نداشته است، گفت: آیا مسئولان مساجد و مراکز فرهنگی نمی‌توانستند این کار را به صورت دائمی انجام دهند، عده‌ای کمبود بودجه را بهانه تشکیل نشدن چنین جلساتی می‌دانند اما برای برگزاری چنین مجالسی نیاز به هزینه‌های چندان زیادی نیست. این امر یکی از راه‌های حصول عمومی شدن قرائت قرآن در جامعه است. با برگزاری این مجالس ذائقه مردم نسبت به مجالس قرآنی تغییر خواهد کرد.
این داور مسابقات قرآن افزود: برخی معتقدند چون مردم معنای قرآن را متوجه نمی‌شوند نسبت به مجالس قرآنی اقبال نشان نمی‌دهند، در صورتی که من چنین چیزی را قبول ندارم، زمانی یک قاری خوش‌خوان و خوش‌صدا را دعوت می‌کنید حتی مردم بی‌سواد و درس نخوانده هم برای شنیدن این صدای زیبا مراجعه می‌کنند و می‌نشینند، توجه می‌کنند و لذت می‌برند هر چند که محتوا را متوجه نشوند.
قوانین در زمینه سوق دادن مردم به قرآن کریم تهی نیستند
این کارشناس قرآنی در ادامه در پاسخ به این سؤال که سهم قوانین برای عمومی شدن قرآن در جامعه به چه میزان است، تصریح کرد: در منشور توسعه فرهنگ قرآنی به این نکات اشاره شده است اما عملی دیده نشده است، مثلاً گفته شده توجه به آموزش عمومی قرآن در آموزش و پرورش و مؤسسات قرآنی مردمی دیده شود، سؤال این است که چه کارهایی در این زمینه صورت گرفته است، آیا ساعت درسی قرآن در سیستم آموزشی افزایش یافته است، آیا در کنار آموزش‌های کلاسیک قرآن، فضای فوق‌العاده‌ای یا برنامه‌های فوق برنامه برای این جهت در نظر گرفته شده است. آیا توجه لازم برای جذب معلمان متخصص و متعهد در این زمینه صورت گرفته است و گام‌های لازم در این زمینه برداشته شده است.
وی بیان کرد: در ارتباط با مؤسسات قرآنی نیز این سؤالات هم مطرح است، آیا مؤسسات که قرار بوده است تقویت شوند، تقویت شده‌اند و حمایت لازم از آنها صورت گرفته است. آیا امکانات لازم در اختیار دارند و فضای لازم برای انجام فعالیت‌های قرآنی به آنها داده شده است. ما از نظر قوانین تهی نیسیتم بلکه بحث توجه به قوانین مطرح است. زمانی بحث نیم درصد بودجه برای فعالیت‌های قرآنی کشور مطرح شد، اما آیا در واقعیت تحقق یافت.
اخوان‌اقدم در ادامه این گفت‌وگو با بیان اینکه همانطور که نگرانی نسبت به توجه حاکمیت و بخش‌های دولتی به فعالیت‌های قرآنی وجود دارد، اظهار کرد: از سوی دیگر خود جامعه دینی و متولیان فرهنگی و دینی نیز باید به امر قرآنی کردن جامعه توجه داشته باشند، ما میلیون‌ها میلیون ریال برای امور فرهنگی غیر قرآنی در بخش‌های مردمی هزینه می‌کنیم که البته لازم است، اما چرا همین متولیان نگاهی به قرآن که ثقل اکبر است ندارند، چرا نگاهشان محدود است و از نگاهی تعیین‌کننده برخوردار نیستند.
مسئولان فرهنگی بدون وابستگی دولتی عمومی شدن قرآن را در دستور کار قرار دهند
این فعال قرآنی کشورمان گفت: من به عنوان یک معلم قرآن این نگرانی را دارم که چرا مسئولان فرهنگی ما بدون وابستگی به دولت خودشان اقدامی در این راستا انجام نمی‌دهند، اینکه یک کرسی تلاوت قرآن در هفته در مساجد راه بیفتد نیاز به حمایت مادی کوچکی دارد، آیا نمی‌توانند بانیان خیر را به این سمت بکشانند و کرسی‌های تلاوت را برگزار کنند. در هر صورت به نظر می‌رسد عوامل مختلفی در ارتباط با بحث عمومی شدن یا نشدن قرآن کریم در جامعه دخالت دارند، فقط باید به آن توجه کرد و درصدد رفع آن گام برداشت.
عمومی شدن انس با قرآن روندی طولانی را می‌طلبد
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به شرایط موجود چه زمانی طول خواهد کشید تا قرآن و انس گرفتن با آن در جامعه عمومی شود، گفت: البته اعلام زمانبندی یک چیز غیر ممکن است اما به نظر می‌رسد اگر این نواقص برطرف شود می‌توان امیدوار بود در آینده اتفاقی در این زمینه روی دهد. برخی فعالیت‌های فرهنگی برای نهادینه شدن نیاز به زمان بسیار زیادی دارند بنابر این این کار ممکن است یک قرن یا 50 سال طول بکشد. همانطور که بعد از انقلاب جهش خوبی در مورد توجه به قرآن از نظر تبلیغ و ترویج و آموزش آن به وجود آمد و از ابتدای انقلاب 35 سال زمان صرف شده است تا به اینجا رسیده‌ایم شاید عمومی کردن فرهنگ قرآن‌خوانی در جامعه 50 سال طول بکشد اما این 50 سال برای تغییر رویه فرهنگی در خصوص یک موضوع، خیلی زمان زیادی نسیت.
تلاش برای فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم برای گسترش انس در جامعه
اخوان اقدم در پایان یادآور شد: وظیفه ما این است زیرساخت‌های لازم را برای این جهش فرهنگی ایجاد کنیم. برای عمومی کردن انس با قرآن در جامعه نیاز به صبر و حوصله داریم و ناچار از این کار هستیم. آن چیزی که موظف هستیم انجام دهیم، عمل کردن به وظایف محوله است و براساس وظایفی که انجام می‌شود نتیجه حاصل می‌شود. ما مکلف به وظایف هستیم و وظیفه ما قرآنیان نیز داغ کردن تنور انس عمومی با قرآن کریم از راه‌های مختلف است. امیدوارم جامعه ما به مرحله‌ای برسد که به منویات مقام معظم رهبری نائل شده و شاهد جامعه‌ای باشیم که عموم مردم به راحتی می‌توانند قرآن بخوانند و حداقل‌های فهم قرآن کریم را هم دارا باشند.
