علی هاشمی شهرکی، مدیرعامل انجمن فرهنگی و هنری تصویرگران در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: تصویرگری مذهبی و دینی در این سطح که هنرمند بخواهد به چهرهنگاری معصوم(ع) بپردازد بلامانع است اما همین قدر که این چهرهنگاری قرار باشد منتشر شود به این معنی که در کتاب چاپ و یا در نمایشگاه به نمایش درآید و ... همچنان منع قانونی در مورد آن وجود دارد.
وی ادامه داد: این مسئله تنها به دلیل نظری است که همچنان حاکم بر فضای فرهنگی و هنری ماست؛ نظری که میگوید تصویرگری معصومین(ع) هتک حرمت و جسارت به ساحت قدسی آنهاست و این تصور را در دیدگاه مخاطب به وجود میآورد که معصوم(ع) قاعدتاً چهرهای داشته مطابق با آن چیزی که تصویرگر آن را نقش کرده است، نه چیزی بیشتر و نه چیزی کمتر.
چهرهنگاری معصوم(ع)؛ تلقی و برداشت تصویرگر از ظرفیتهای وجودی بزرگان دین است
هاشمی شهرکی تصریح کرد: این در حالیست که به نظر من موضوع تصویرگری مذهبی و اینکه یک هنرمند تصویرگر مبادرت به چهرهنگاری معصوم(ع) میکند، تلقی و برداشت او از ظرفیتهای وجود مقدس معصوم(ع) است و نه تمام آن؛ درست برطبق این مثل معروف که «آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید».
این هنرمند نقاش و تصویرگر در ادامه گفت: من تصویرگری مذهبی و چهرهنگاری معصوم(ع) توسط هنرمند تصویرگر را نوعی مناجات میبینم؛ مناجات و راز و نیاز هنرمند که در لحظه خلق آن اثر تصویرگری و نقاشی براساس حسی که به او دست داده است، اتفاق میافتد؛ درست مانند نقاشی سقاخانهای و یا قهوهخانهای که متقدمان ما به آن میپرداختند و اگر چهرهای خلق میشد هدف تصویرکردن آن چهره نبوده است بلکه توسل و ارتباطی است که در مرتبه نخست، هنرمند و در مرتبه بعد، مخاطب باید با آن واقعه برقرار کند.
پرداختن به تصویرگری دینی معمولاً با خلوص نیت و به دور از غرضورزی است
وی با اشاره به اینکه تصویرسازی مذهبی و چهرهنگاری معصوم(ع) در میان جامعه تصویرگران عمومیت ندارد گفت: پرداختن به این نوع تصویرگری مورد دغدغه طیف خاصی از هنرمندان است و اغلب هنرمندان به تصویرگری غیردینی مشغولند پس باید گفت که کار هنرمند به این نوع از تصویرگری و خلق آثاری از این دست توسط او با خلوص نیت بوده است و به دور از غرضورزی تاکنون انجام شده و به انجام خواهد رسید.
هاشمی شهرکی به ویژگی منحصر به فرد تصویرگری اسلامی و شیعی پرداخت و تأکید کرد: در این نوع تصویرگری بیشتر از هر جنبه دیگری، معنویت از اهمیت بالایی برخوردار است؛ با نگاهی اجمالی به تصاویری که از وقایع دوره تاریخ اسلام خلق شدهاند و به طور مثال واقعه عاشورا، به روشنی این موضوع قابل درک است که تبلور لایههای معنوی این آثار، زمانبندی تاریخی، نحوه پوشش شخصیتها، فضا و جغرافیا و بسیاری از عناصر تصویری را تحتالشعاع خود قرار داده است و معنویت موضوع بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد.
وی افزود: این موضوع گاه تا به آن حد شدت مییابد که تصویرگری عاشورا در فضا و زمینهای پر از گل و گیاه و سرسبز و خرم نمایان میشود در حالی که در اقوال مختلف از این واقعه عظیم همواره مکان وقوع، دشت و بیابان عنوان شده یعنی جایی بیآب و علف که در آن عدهای از مردان خدا را با لب عطشان به شهادت میرسانند.
هاشمی شهرکی ادامه داد: با این تفاصیل مقایسه میان تصویرگری اسلامی با تصویرگری سایر ادیان همچون مسیحیت کاری مشکل و بعضاً غیرممکن است چرا که با نگاه به آثار تصویرگری مذهبی فرضاً در آئین مسیحیت که معمولاً براساس روایات انجیل خلق شدهاند، این موضوع استنباط میشود که تصویرگر مسیحی بیشتر از هر چیز دیگری جنبه تاریخی واقعه برایش اهمیت داشته و دارد.
تأکید بر مستندات تاریخی، تصویرگری مسیحیت را به سوی جنبه تاریخی آن سوق داده است
مدیرعامل انجمن فرهنگی و هنری تصویرگران به سیر تاریخی و تحولی تصویرگری در آئین مسیحیت پرداخت و گفت: البته از ابتدا به این شکل نبوده است که تصویرگران همچون شرایط کنونی با فراغ بال در تصویرگری جنبه تاریخی آن را در نظر بگیرند و هیچ واهمهای از تصویرگری قدیسین نداشته باشند بلکه در ابتدا قوانین در مورد تصویرگری مسیحی بسیار سفت و سختتر از شرایطی بوده است که اکنون در تصویرگری اسلامی و شیعی وجود داشته تا آنجا که حتی در نقاشی از پیکره آنها، شکل و فرمی غیرانسانی را اختیار میکردند و بعدها که نیاز به مستندات تاریخی از وقایع دینی آنها به میان آمد و شاید براساس تفکری سودجویانه نیاز به تاریخسازی داشتند، بیمحابا به تصویرگری و چهرهنگاری مسیح(ع)، حضرت مریم(س) و قدیسین پرداختند.
وی در پایان توضیحی در مورد اثر تصویرگری خود که از امروز و در قالب نمایشگاه «دشت گریان» در نگارخانه لاله به نمایش درخواهد آمد گفت: این اثر نمادین راجع به شهادت یکی از جوانان بنیهاشم در واقعه کربلاست؛ البته من تأکیدی بر نام و شهید خاصی در این اثر نداشتهام و براساس یک پیشفرض و توسل به تخیلم این اثر را نقاشی کردم اما با توجه به فضاسازی موجود در این نقاشی، اغلب مخاطبان آن را مقتل حضرت علیاکبر(ع) تصور میکنند.