نشست واكاوی تلاوت‌های استاد «محمود خليل‌الحصری»/2
ارتباط قاری با مفهوم آيه لحن را مستحكم می‌سازد
گروه فعاليت‌های قرآنی: يكی از كارشناسان فن قرائت قرآن معتقد است كه حروف و كلمات قرآن سراسر موسيقی است و نغمات در همين كلمات وجود دارد و قاری قرآن دقيقاً همانند، غواصی كه دُر و گوهر‌ها را از كف دريا كشف می‌كند، بايد انسی برقرار كند تا خود آيه لحن منطبق با خودش را به قاری ارائه كند.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، در ادامه نشست تحليل تلاوت‌های استاد «محمود خليل‌الحصری» از قاريان مصری، «علی‌اكبرحشمتی» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان، گفت: در زمان فراگيری فن قرائت قرآن، علاوه بر فن و هنر تلاوت، بايد به راه‌های رسيدن به انس بيشتر با قرآن كريم بپردازيم، قاری قرآن در زمان تلاوت بايد آن مفهومی را كه می‌خواهد با صوت و لحن خود تركيب كند، حس كرده و سپس ارائه دهد.
وی تصريح كرد: استاد خليل‌الحصری علاوه بر اين‌كه تلاوت‌های جاودانه‌ای از خود به يادگار گذاشته است، كتابی را نيز به رشته تحليل درآورده است كه درباره علم وقف و ابتداء است و برای افرادی در سطوح متوسط قرائت قرآن، می‌تواند مفيد باشد تا در اين علم متبحر شوند.
در ادامه اين نشست «عباس سليمی» از پيشكسوتان قرآن كريم، گفت: تلاوت بزرگانی مانند استاد محمود خليل‌الحصری اغلب برای قاريان نوجوان و جوان كه به دنبال شور و هيجان هستند و سبك‌هايی شورانگيز را می‌پسندند، نمی‌تواند خيلی جذاب باشد؛ انسان بايد دوره‌هايی را در زندگی طی كند و از سنينی خاص عبور كند تا وقتی كه تلاوت متين، آرام، روحانی و معنوی‌ای مانند خليل‌الحصری را می‌شنود، آن موقع متوجه حلاوت اين‌گونه تلاوت‌ها خواهد شد.
همچنين حشمتی با اشاره به اين‌كه تلاوت‌های مرحوم خليل‌الحصری در عين سادگی، مستحكم است، عنوان كرد: يك قاعده بسيار مهم كه همانا روح خشوع و خضوع است در تلاوت‌های ايشان وجود دارد كه همه قاريان بايد به سمت استفاده از اين قاعده مهم بروند و اين همان قاعده و اصلی است كه بر روی مخاطب تأثير‌گذار خواهد بود.
وی در ادامه به بيان خاطره‌ای به نقل از «محمد‌علی اوحدی» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان، درباره حضور خليل‌الحصری در شهر مقدس مشهد (سال 1350) پرداخت و گفت: استاد اوحدی از دقت ايشان در رعايت قواعد تجويدی اين چنين می‌گفت: «خليل‌الحصری با همه آن صلابت و سال‌ها حضور در كسوت تلاوت قرآن، با اين وجود، زمانی كه ايشان تلاوت می‌كردند، مد را با انگشتانشان كه در هنگام تلاوت كنار گوششان بود، می‌شمردند.» استاد اوحدی دليل اين كار را جويا می‌شوند و خليل‌الحصری در جواب می‌گويد كه شما فكر می‌كنيد كه من خليل‌الحصری اشتباه نمی‌كنم.
اين كارشناس فن قرائت قرآن ادامه داد: اين دقت استاد نشان می‌دهد كه به استاندارد بودن تلاوتش، توجه داشته است؛ اگر از نسل قاريان عصر طلايی مصر و هم‌عصر خليل‌الحصری بگذريم با نسل ديگری مواجه می‌شويم كه به استاندارد‌ها بی‌توجه هستند.
وی افزود: به ويژه در نسل فعلی قاريان مصری، اين بی‌توجهی به استاندارد‌ها در بخش فصاحت، تجويد و در مخارج و صفات حروف مشاهده می‌شود كه اين قراء، با تسامح به آن می‌نگرند؛ يعنی قرائت ساختگی می‌شود؛ بعضی مواقع قاری لحن و آهنگ را از درون آيات استخراج می‌كند و اين انس با مفهوم آيات، ناخودآگاه يك تلاوت جانانه را برای شنونده، ارائه می‌كند، اما در مواقعی او فقط ادای آهنگ را در می‌آورد كه اين معنی ساختگی پيدا می‌كند، در مواقعی كه لحن را می‌خواهيد، منطبق با يكی از آيات كنيد؛ چون اين لحن و اين مفهوم، انسی با يكديگر ندارند، مصنوعی خواهد شد.
اين داور بين‌المللی تأكيد كرد: حروف و كلمات قرآن سراسر موسيقی است و نغمات در همين كلمات وجود دارد و قاری قرآن دقيقاً همانند، غواصی كه دُر و گوهر‌ها را از كف دريا كشف می‌كند، بايد انسی برقرار كند تا خود آيه لحن منطبق با خودش را به قاری بدهد، اين مسئله‌ای بسيار مهم در قرائت قرآن است كه در تلاوت‌های شيخ محمود خليل‌الحصری به طور كامل مشهود است.
حشمتی اظهار كرد: هنر ايشان فقط در تلاوت قرآن با آن تجويد مستحكم كه اشاره شد، خلاصه نمی‌شود، روحی پشت اين قضيه است كه با سال‌ها تجربه به دست می‌آيد؛ شايد قاريان جوان از شنيدن تلاوت‌هايی در سبك خليل‌الحصری مسرور نشوند، جوانان بيشتر با تلاوت‌هايی كه صداهای خوش‌تر و الحان متنوعی دارند، مأنوس می‌شوند.
وی افزود: اما همين افراد بعد از سال‌ها كسب تجربه در استماع و تلاوت قرآن، درك خواهند كرد كه صلابت تلاوت‌هايی مانند سبك خليل‌الحصری ارزشمند‌تر است، و اين صلابت در همان روح خضوع و خشوع است.
يادآوری می‌شود، نشست تخصصی تحليل تلاوت‌های استاد محمود خليل‌الحصری، با حضور «عباس سليمی» و «علی‌اكبر حشمتی» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان و با برقراری ارتباط تلفنی با «متولی عبدالعال» قاری مصری و «شهريار پرهيزكار» حافظ بين‌المللی قرآن كريم در ايكنا برگزار شد.
وی تصريح كرد: استاد خليل‌الحصری علاوه بر اين‌كه تلاوت‌های جاودانه‌ای از خود به يادگار گذاشته است، كتابی را نيز به رشته تحليل درآورده است كه درباره علم وقف و ابتداء است و برای افرادی در سطوح متوسط قرائت قرآن، می‌تواند مفيد باشد تا در اين علم متبحر شوند.
در ادامه اين نشست «عباس سليمی» از پيشكسوتان قرآن كريم، گفت: تلاوت بزرگانی مانند استاد محمود خليل‌الحصری اغلب برای قاريان نوجوان و جوان كه به دنبال شور و هيجان هستند و سبك‌هايی شورانگيز را می‌پسندند، نمی‌تواند خيلی جذاب باشد؛ انسان بايد دوره‌هايی را در زندگی طی كند و از سنينی خاص عبور كند تا وقتی كه تلاوت متين، آرام، روحانی و معنوی‌ای مانند خليل‌الحصری را می‌شنود، آن موقع متوجه حلاوت اين‌گونه تلاوت‌ها خواهد شد.
همچنين حشمتی با اشاره به اين‌كه تلاوت‌های مرحوم خليل‌الحصری در عين سادگی، مستحكم است، عنوان كرد: يك قاعده بسيار مهم كه همانا روح خشوع و خضوع است در تلاوت‌های ايشان وجود دارد كه همه قاريان بايد به سمت استفاده از اين قاعده مهم بروند و اين همان قاعده و اصلی است كه بر روی مخاطب تأثير‌گذار خواهد بود.
وی در ادامه به بيان خاطره‌ای به نقل از «محمد‌علی اوحدی» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان، درباره حضور خليل‌الحصری در شهر مقدس مشهد (سال 1350) پرداخت و گفت: استاد اوحدی از دقت ايشان در رعايت قواعد تجويدی اين چنين می‌گفت: «خليل‌الحصری با همه آن صلابت و سال‌ها حضور در كسوت تلاوت قرآن، با اين وجود، زمانی كه ايشان تلاوت می‌كردند، مد را با انگشتانشان كه در هنگام تلاوت كنار گوششان بود، می‌شمردند.» استاد اوحدی دليل اين كار را جويا می‌شوند و خليل‌الحصری در جواب می‌گويد كه شما فكر می‌كنيد كه من خليل‌الحصری اشتباه نمی‌كنم.
اين كارشناس فن قرائت قرآن ادامه داد: اين دقت استاد نشان می‌دهد كه به استاندارد بودن تلاوتش، توجه داشته است؛ اگر از نسل قاريان عصر طلايی مصر و هم‌عصر خليل‌الحصری بگذريم با نسل ديگری مواجه می‌شويم كه به استاندارد‌ها بی‌توجه هستند.
وی افزود: به ويژه در نسل فعلی قاريان مصری، اين بی‌توجهی به استاندارد‌ها در بخش فصاحت، تجويد و در مخارج و صفات حروف مشاهده می‌شود كه اين قراء، با تسامح به آن می‌نگرند؛ يعنی قرائت ساختگی می‌شود؛ بعضی مواقع قاری لحن و آهنگ را از درون آيات استخراج می‌كند و اين انس با مفهوم آيات، ناخودآگاه يك تلاوت جانانه را برای شنونده، ارائه می‌كند، اما در مواقعی او فقط ادای آهنگ را در می‌آورد كه اين معنی ساختگی پيدا می‌كند، در مواقعی كه لحن را می‌خواهيد، منطبق با يكی از آيات كنيد؛ چون اين لحن و اين مفهوم، انسی با يكديگر ندارند، مصنوعی خواهد شد.
اين داور بين‌المللی تأكيد كرد: حروف و كلمات قرآن سراسر موسيقی است و نغمات در همين كلمات وجود دارد و قاری قرآن دقيقاً همانند، غواصی كه دُر و گوهر‌ها را از كف دريا كشف می‌كند، بايد انسی برقرار كند تا خود آيه لحن منطبق با خودش را به قاری بدهد، اين مسئله‌ای بسيار مهم در قرائت قرآن است كه در تلاوت‌های شيخ محمود خليل‌الحصری به طور كامل مشهود است.
حشمتی اظهار كرد: هنر ايشان فقط در تلاوت قرآن با آن تجويد مستحكم كه اشاره شد، خلاصه نمی‌شود، روحی پشت اين قضيه است كه با سال‌ها تجربه به دست می‌آيد؛ شايد قاريان جوان از شنيدن تلاوت‌هايی در سبك خليل‌الحصری مسرور نشوند، جوانان بيشتر با تلاوت‌هايی كه صداهای خوش‌تر و الحان متنوعی دارند، مأنوس می‌شوند.
وی افزود: اما همين افراد بعد از سال‌ها كسب تجربه در استماع و تلاوت قرآن، درك خواهند كرد كه صلابت تلاوت‌هايی مانند سبك خليل‌الحصری ارزشمند‌تر است، و اين صلابت در همان روح خضوع و خشوع است.
يادآوری می‌شود، نشست تخصصی تحليل تلاوت‌های استاد محمود خليل‌الحصری، با حضور «عباس سليمی» و «علی‌اكبر حشمتی» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان و با برقراری ارتباط تلفنی با «متولی عبدالعال» قاری مصری و «شهريار پرهيزكار» حافظ بين‌المللی قرآن كريم در ايكنا برگزار شد.
مطالب مرتبط
