حضور وهابيت در پشت صحنه سريال «معاويه، حسن، حسين»
در دهه های اخير با توليد فيلم‌هايی از سوی غرب و هاليوود در معرفی حضرت عيسی مسيح (ع) و پيامبر اولوالعزم چون حضرت موسی (ع)، در جهان اسلام و در ميان هنرمندان آن توليد اين‌گونه فيلم‌ها مورد توجه قرار گرفت.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) به نقل از روابط عمومی مركز پژوهش‌های اسلامی صدا و سيما، فيلم سينمايی«الرساله» (محمد رسول‌الله(ص)) كه اوج اين اهتمام اسلامی با استفاده از تكنيك‌هاليوود بود موجب تشويق هنرمندان به ورود در اين عرصه شد.
در سال‌های اخير و پس از سريال‌های امام علی (ع)، تنها ترين سردار، ولايت عشق، مريم مقدس، بشارت منجی و يوسف پيامبر و موفقيت عمده اين سريال‌ها در پخش منطقه‌ای، جريان هنری در كشورهای عربی خود را از اين عرصه عقب ديد و رقابت سريال سازی در اين ژانر راه انداخت تا جايی كه برخی متخصصان می‌گويند سريال‌های تلويزيونی امروز به يك صنعت و تجارت تبديل شده و بالطبع هر شركتی به دنبال حمايت از آثار خود و محافظت از بازار خود است.
داستان سريال «معاويه و حسن و حسين» به زندگانی امامان حسن و حسين (ع) و فتنه بزرگی كه پس از رحلت حضرت رسول(ص) رخ داد و نقش آنان در دفاع از خليفه سوم عثمان‌بن‌عفان و همراهی با اميرالمومنين علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) می‌پردازد، اين سريال همچنين كنار رفتن امام حسن(ع) از خلافت مسلمين برای ايجاد صلح بين مسلمانان و وحدت امت اسلامی را به نمايش می‌گذارد.
در همين حال شبكه روتانا در گزارشی درباره اين سريال عنوان كرد: اين سريال نقش يهوديان در توطئه و اختلاف افكنی بين مسلمانان پس از كشته شدن عثمان را تا شهادت امام حسين (ع) به تصوير می‌كشد.
محمد الحسيان رئيس شورای اداری شركت مها در گفت‌وگو با روتانا گفت: اين سريال بر اساس حقايق تاريخی ساخته شده و تلاش دارد روابط خوب ميان صحابی حضرت رسول‌الله(ص) از يك طرف و ميان صحابه و اهل بيت(ع) را از سوی ديگر نشان دهد.
وی افزوده است همانطور كه می‌دانيم پس از قتل عثمان فتنه‌ای رخ داد، اما می‌بينيم كه اصحاب پيامبر (ص) با وجود اختلاف، بزرگی و اخلاق را رعايت می‌كردند اما در اين بين عبدالله‌بن‌سبا يهودی به اختلاف افكنی بين آنان اقدام كرد.
اين سريال قرار است از داستان شورش بر عليه خليفه سوم عثمان‌بن‌عفان آغاز شود و با نشان دادن دوران خلافت امام علی(ع) و جنگ جمل و صفين و دوران امامت حسن مجتبی(ع) و صلح ايشان با معاويه به دوران امامت امام حسين(ع) بپردازد و با شهادت ايشان در حادثه كربلا به پايان برسد.
در هفته‌های قبل برخی منابع خبری فاش كردند كه كسانی كه بخش‌هايی از اين سريال در انتظار نمايش را ديده‌اند اعلام كرده اند سريال «معاويه، حسن و حسين» نكات زير را دنبال می‌كند.
- تبرعه يزيدبن‌معاويه از قتل امام حسين (ع) و مجرم دانستن عمر‌بن‌سعد، شمر و اهالی كوفه در اين حادثه.
- ارائه صلح امام حسن مجتبی(ع) به شكل نادرست و تبرئه معاويه از نقض صلح‌نامه و نشان دادن برتری وی در برابر امام علی(ع) و امام حسن مجتبی(ع).
- يكسان نشان دادن امام حسن و امام حسين(ع) با معاويه و يزيد.
- سفيد و مطهر نشان دادن تصوير معاويه و يزيد.
- تحريف و شبهه اندازی در حقايق و مسلمات شيعه و تحريف مذهب شيعه اثنی عشری.
- تنزل جايگاه حسنين (ع) با به تصوير كشيدن آن دو حضرت(ع) و نشان دادن آن دو امام معصوم(ع) بدون هيبت و بدون هرگونه وقار و قداست.
فرايند ساخت اين سريال در سال 2009 آغاز شد، در اين سريال بر اساس گفته تهيه‌كنندگان دو تيم تاريخی و شرعی سريال را همراه می‌كردند.
البته به گفته سازندگان سريال، پيش از آغاز به كار متن اين سريال مورد تأييد علمای سنی رسيده است كه در اين ميان اسامی بسياری به چشم می‌خورد.
تصويربرداری اين سريال در سوريه و در شهرك‌های فيلم‌سازی آنجا با مخالفت «شيخ محمد سعيد رمضان البوطی» از مفتيان سوريه واقع شد.
وی گفته بود: مخالفت من با اين سريال، سپری مقابل ايجاد فتنه بود و می‌ترسم اين سريال با به تصوير كشيدن دو سبط گرامی پيامبر (ص) مقدمه‌ای برای به تصوير كشيدن پيامبر اسلام(ص) شود.
در همين حال تصويربرداری در لبنان و امارات بدون مشكل برگزار شد، گويا 90 صحنه از اين سريال در لبنان و با همكاری شبكه lbc كه 90 درصد از سهام آن را وليد‌بن‌طلال داراست، فيلمبرداری شد.
اما در اردن وضع به گونه‌ای ديگر بود، كانون هنرمندان اردن خرداد 89 اعلام كرد پس از درخواست سازندگان سريال «الاسباط» برای فيلمبرداری در اردن و با نظر به اينكه ممكن است اين سريال باعث جدل شود، اين كانون با مراجعه به قاضی القضات اردن، «احمد هليل»، توانست مجوز به تصوير كشيدن اين دو شخصيت برجسته صدر اسلام را به دست آورد.
همچنين در مراكش نيز اين سريال در شهر «ورزازات» فيلمبرداری شد و به گفته يكی از مسئولان مركز سينمايی مراكش كه مجوز فعاليت سازندگان سريال «معاويه، حسن، حسين» را داده است، اين مجوز بر اساس 20 فتوا در تأييد اين سريال از طيف‌های مختلف مذهبی بوده است.
اولين مخالفت‌ها با ساخت سريال از كويت آغاز شد كه در رأس آن آيت‌الله محمد باقر مهری از علمای برجسته كويتی و رهبر شيعيان اين كشور و وكيل مراجع عظام قم و نجف بود.
وی گفته بود: از طرف هيچ مقامی در ميان شيعيان از لحاظ شرعی اجازه آغاز به كار تصويربرداری سريال «الاسباط» داده نشده است؛ چرا كه اين امر از سوی هنرمندان توهينی بزرگ به دو امام شيعه(ع) و همه شيعيان است. به علاوه آنكه آيت‌الله سيستانی اين امر را مجاز ندانسته و در اين به تصوير كشيدن توهين به دو سبط نبی مكرم اسلام(ص) ديده می‌شود.
مهری افزوده بود: اگر كسی كه نقش آن دو امام همام(ع) را بازی می‌كرد، عالمی معروف به ورع و تقوی و علم و فضيلت بود مشكلی پيش نمی‌آمد.
شرفاء و انساب هاشمی در اردن، عربستان و كويت برای مقابله با اين سريال اقداماتی را انجام داده‌اند و به فتاوای آيات عظام سيستانی، مكارم شيرازی، نوری همدانی، سبحانی و صافی گلپايگانی بر حرمت توليد اين سريال اشاره و تاكيد كرده بودند.
اكثر حاميان سنی مذهب كه از پخش سريال حمايت كرده و يا آن را تأييد كرده‌اند وابسته به محافل وهابی بوده‌اند؛ همچنين پخش سريال از سه شبكه «روتانا خليجی»، «روتانا مصری»، «Lbc» كه همگی متعلق به وليد‌بن‌طلال، شاهزاده ميلياردر سعودی و بزرگترين شريك رابرت مرداك در شركت نيوزكورپوريشن، علائم ديگری است كه دست داشتن جريان رسانه‌ای «وهابی، سعودی، صهيونيستی» را پس پرده اين سريال قطعی می‌كند.
اين جريان كه در بخش خبر با شبكه‌های خبری العربيه و الجزيره فعاليت می‌كند، در بخش پخش سريال و برنامه‌های جذاب در قالب شبكه‌های mbc و همچنين شبكه‌های روتانا فعاليت دارد.
شركت كويتی مها به رياست «محمد العنزی» كه تهيه‌كنندگی اين سريال را بر عهده دارد از برجسته‌ترين شركت‌های كويتی در ساخت سريال است كه پيش از اين سريال‌های «خالد بن وليد» و «عنتره بن شداد» را توليد كرده و در سال جاری پرده از ساخت سريال بزرگی درباره حسن البنا، موسس جماعت اخوان المسلمين برداشته است و قرار است اين سريال به همراه يك نسخه فيلم سينمايی در سال 2012 برای پخش آماده شود.
سريال «معاويه، حسن و حسين» تأليف محمد اليساری است كه آن را عبدالله ابوالخير كارگردانی كرده است و همچنين گفته شده كه يك گروه ايرانی چهره‌پردازی، چهره‌پردازی بازيگران اين سريال را به عهده داشته است.
در اين سريال، فتحی الهداوی در نقش حرقوص بن زهير السعدی، خالد الغويری در نقش امام حسن(ع)، محمد المجالی در نقش امام حسين(ع)، علاء قاسم در نقش عبدالله‌بن‌زبی، عبدالله بهمن در نقش زيد‌بن‌عمر‌بن‌خطاب، زيناتی قدسی در نقش عدی‌بن‌حاتم طائی، محمد آل رشی در نقش قتيبه، تاج حيدر در نقش حضرت زينب (س)، رشيد عساف در نقش معاويه‌بن‌ابی‌سفيان، تيسير ادريس در نقش مالك اشتر، طلعت حمدی در نقش زبير بن عوام، عبدالرحمن ابوالقاسم در نقش ابو هريره، يوسف مقبل در نقش عبدالله ايفای نقش می‌كنند.
حجت‌الاسلام و المسلمين سيد‌محمد‌كاظم طباطبايی در خصوص اين سريال گفته است: قسمت‌های نخست سريال كه پخش گرديده است، بيانگر ضعف هنری شديد و جانب‌داری‌های اموی مبتنی بر متون كذب تاريخی است.
جذاب نبودن عناصر موجود در قسمت‌های اوليه اين سريال نيز به گونه‌ای است كه آينده قابل توجهی را برای آن نمی‌توان تصور كرد.
تيتراژ، بازيگری، كارگردانی، ديالوگ‌ها، جلوه‌های هنری، موسيقی و صحنه پردازی در اين سريال، حتی در اندازه ضعيف‌ترين فيلم‌ها و سريال‌های تاريخی توليد شده در ايران نيست.
بيشتر صحنه‌ها همانند صحنه‌های تئاتر اجرا شده است كه در آنها به جای حركت دوربين، از ورود و خروج بازيگران استفاده می‌شود.
بازيگران متون تاريخی را به گونه ای مستقيم روايت می‌كنند و به ديگر سخن، بازيگر، همانند راوی البدايه و النهايه را از روی متن كتاب می‌خواند.
متون تاريخی، مجموعه‌ای از گزارش‌های متنوع، گوناگون و گاه متضادند كه راويان تاريخی، آنها را گزارش كرده و تاريخ نگاران بر اساس سليقه خويش آنها را گردآوری كرده‌اند.
گذری بر كتاب‌های مروج الذهب، تاريخ يعقوبی، اخبار الطوال، انساب الاشراف و مانند آن نشان می‌دهد كه نويسندگان آنها، همراه و همگام با اين روند كلی، وقايع تاريخی را تصوير كرده‌اند.
در سال‌های اخير و پس از سريال‌های امام علی (ع)، تنها ترين سردار، ولايت عشق، مريم مقدس، بشارت منجی و يوسف پيامبر و موفقيت عمده اين سريال‌ها در پخش منطقه‌ای، جريان هنری در كشورهای عربی خود را از اين عرصه عقب ديد و رقابت سريال سازی در اين ژانر راه انداخت تا جايی كه برخی متخصصان می‌گويند سريال‌های تلويزيونی امروز به يك صنعت و تجارت تبديل شده و بالطبع هر شركتی به دنبال حمايت از آثار خود و محافظت از بازار خود است.
داستان سريال «معاويه و حسن و حسين» به زندگانی امامان حسن و حسين (ع) و فتنه بزرگی كه پس از رحلت حضرت رسول(ص) رخ داد و نقش آنان در دفاع از خليفه سوم عثمان‌بن‌عفان و همراهی با اميرالمومنين علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) می‌پردازد، اين سريال همچنين كنار رفتن امام حسن(ع) از خلافت مسلمين برای ايجاد صلح بين مسلمانان و وحدت امت اسلامی را به نمايش می‌گذارد.
در همين حال شبكه روتانا در گزارشی درباره اين سريال عنوان كرد: اين سريال نقش يهوديان در توطئه و اختلاف افكنی بين مسلمانان پس از كشته شدن عثمان را تا شهادت امام حسين (ع) به تصوير می‌كشد.
محمد الحسيان رئيس شورای اداری شركت مها در گفت‌وگو با روتانا گفت: اين سريال بر اساس حقايق تاريخی ساخته شده و تلاش دارد روابط خوب ميان صحابی حضرت رسول‌الله(ص) از يك طرف و ميان صحابه و اهل بيت(ع) را از سوی ديگر نشان دهد.
وی افزوده است همانطور كه می‌دانيم پس از قتل عثمان فتنه‌ای رخ داد، اما می‌بينيم كه اصحاب پيامبر (ص) با وجود اختلاف، بزرگی و اخلاق را رعايت می‌كردند اما در اين بين عبدالله‌بن‌سبا يهودی به اختلاف افكنی بين آنان اقدام كرد.
اين سريال قرار است از داستان شورش بر عليه خليفه سوم عثمان‌بن‌عفان آغاز شود و با نشان دادن دوران خلافت امام علی(ع) و جنگ جمل و صفين و دوران امامت حسن مجتبی(ع) و صلح ايشان با معاويه به دوران امامت امام حسين(ع) بپردازد و با شهادت ايشان در حادثه كربلا به پايان برسد.
در هفته‌های قبل برخی منابع خبری فاش كردند كه كسانی كه بخش‌هايی از اين سريال در انتظار نمايش را ديده‌اند اعلام كرده اند سريال «معاويه، حسن و حسين» نكات زير را دنبال می‌كند.
- تبرعه يزيدبن‌معاويه از قتل امام حسين (ع) و مجرم دانستن عمر‌بن‌سعد، شمر و اهالی كوفه در اين حادثه.
- ارائه صلح امام حسن مجتبی(ع) به شكل نادرست و تبرئه معاويه از نقض صلح‌نامه و نشان دادن برتری وی در برابر امام علی(ع) و امام حسن مجتبی(ع).
- يكسان نشان دادن امام حسن و امام حسين(ع) با معاويه و يزيد.
- سفيد و مطهر نشان دادن تصوير معاويه و يزيد.
- تحريف و شبهه اندازی در حقايق و مسلمات شيعه و تحريف مذهب شيعه اثنی عشری.
- تنزل جايگاه حسنين (ع) با به تصوير كشيدن آن دو حضرت(ع) و نشان دادن آن دو امام معصوم(ع) بدون هيبت و بدون هرگونه وقار و قداست.
فرايند ساخت اين سريال در سال 2009 آغاز شد، در اين سريال بر اساس گفته تهيه‌كنندگان دو تيم تاريخی و شرعی سريال را همراه می‌كردند.
البته به گفته سازندگان سريال، پيش از آغاز به كار متن اين سريال مورد تأييد علمای سنی رسيده است كه در اين ميان اسامی بسياری به چشم می‌خورد.
تصويربرداری اين سريال در سوريه و در شهرك‌های فيلم‌سازی آنجا با مخالفت «شيخ محمد سعيد رمضان البوطی» از مفتيان سوريه واقع شد.
وی گفته بود: مخالفت من با اين سريال، سپری مقابل ايجاد فتنه بود و می‌ترسم اين سريال با به تصوير كشيدن دو سبط گرامی پيامبر (ص) مقدمه‌ای برای به تصوير كشيدن پيامبر اسلام(ص) شود.
در همين حال تصويربرداری در لبنان و امارات بدون مشكل برگزار شد، گويا 90 صحنه از اين سريال در لبنان و با همكاری شبكه lbc كه 90 درصد از سهام آن را وليد‌بن‌طلال داراست، فيلمبرداری شد.
اما در اردن وضع به گونه‌ای ديگر بود، كانون هنرمندان اردن خرداد 89 اعلام كرد پس از درخواست سازندگان سريال «الاسباط» برای فيلمبرداری در اردن و با نظر به اينكه ممكن است اين سريال باعث جدل شود، اين كانون با مراجعه به قاضی القضات اردن، «احمد هليل»، توانست مجوز به تصوير كشيدن اين دو شخصيت برجسته صدر اسلام را به دست آورد.
همچنين در مراكش نيز اين سريال در شهر «ورزازات» فيلمبرداری شد و به گفته يكی از مسئولان مركز سينمايی مراكش كه مجوز فعاليت سازندگان سريال «معاويه، حسن، حسين» را داده است، اين مجوز بر اساس 20 فتوا در تأييد اين سريال از طيف‌های مختلف مذهبی بوده است.
اولين مخالفت‌ها با ساخت سريال از كويت آغاز شد كه در رأس آن آيت‌الله محمد باقر مهری از علمای برجسته كويتی و رهبر شيعيان اين كشور و وكيل مراجع عظام قم و نجف بود.
وی گفته بود: از طرف هيچ مقامی در ميان شيعيان از لحاظ شرعی اجازه آغاز به كار تصويربرداری سريال «الاسباط» داده نشده است؛ چرا كه اين امر از سوی هنرمندان توهينی بزرگ به دو امام شيعه(ع) و همه شيعيان است. به علاوه آنكه آيت‌الله سيستانی اين امر را مجاز ندانسته و در اين به تصوير كشيدن توهين به دو سبط نبی مكرم اسلام(ص) ديده می‌شود.
مهری افزوده بود: اگر كسی كه نقش آن دو امام همام(ع) را بازی می‌كرد، عالمی معروف به ورع و تقوی و علم و فضيلت بود مشكلی پيش نمی‌آمد.
شرفاء و انساب هاشمی در اردن، عربستان و كويت برای مقابله با اين سريال اقداماتی را انجام داده‌اند و به فتاوای آيات عظام سيستانی، مكارم شيرازی، نوری همدانی، سبحانی و صافی گلپايگانی بر حرمت توليد اين سريال اشاره و تاكيد كرده بودند.
اكثر حاميان سنی مذهب كه از پخش سريال حمايت كرده و يا آن را تأييد كرده‌اند وابسته به محافل وهابی بوده‌اند؛ همچنين پخش سريال از سه شبكه «روتانا خليجی»، «روتانا مصری»، «Lbc» كه همگی متعلق به وليد‌بن‌طلال، شاهزاده ميلياردر سعودی و بزرگترين شريك رابرت مرداك در شركت نيوزكورپوريشن، علائم ديگری است كه دست داشتن جريان رسانه‌ای «وهابی، سعودی، صهيونيستی» را پس پرده اين سريال قطعی می‌كند.
اين جريان كه در بخش خبر با شبكه‌های خبری العربيه و الجزيره فعاليت می‌كند، در بخش پخش سريال و برنامه‌های جذاب در قالب شبكه‌های mbc و همچنين شبكه‌های روتانا فعاليت دارد.
شركت كويتی مها به رياست «محمد العنزی» كه تهيه‌كنندگی اين سريال را بر عهده دارد از برجسته‌ترين شركت‌های كويتی در ساخت سريال است كه پيش از اين سريال‌های «خالد بن وليد» و «عنتره بن شداد» را توليد كرده و در سال جاری پرده از ساخت سريال بزرگی درباره حسن البنا، موسس جماعت اخوان المسلمين برداشته است و قرار است اين سريال به همراه يك نسخه فيلم سينمايی در سال 2012 برای پخش آماده شود.
سريال «معاويه، حسن و حسين» تأليف محمد اليساری است كه آن را عبدالله ابوالخير كارگردانی كرده است و همچنين گفته شده كه يك گروه ايرانی چهره‌پردازی، چهره‌پردازی بازيگران اين سريال را به عهده داشته است.
در اين سريال، فتحی الهداوی در نقش حرقوص بن زهير السعدی، خالد الغويری در نقش امام حسن(ع)، محمد المجالی در نقش امام حسين(ع)، علاء قاسم در نقش عبدالله‌بن‌زبی، عبدالله بهمن در نقش زيد‌بن‌عمر‌بن‌خطاب، زيناتی قدسی در نقش عدی‌بن‌حاتم طائی، محمد آل رشی در نقش قتيبه، تاج حيدر در نقش حضرت زينب (س)، رشيد عساف در نقش معاويه‌بن‌ابی‌سفيان، تيسير ادريس در نقش مالك اشتر، طلعت حمدی در نقش زبير بن عوام، عبدالرحمن ابوالقاسم در نقش ابو هريره، يوسف مقبل در نقش عبدالله ايفای نقش می‌كنند.
حجت‌الاسلام و المسلمين سيد‌محمد‌كاظم طباطبايی در خصوص اين سريال گفته است: قسمت‌های نخست سريال كه پخش گرديده است، بيانگر ضعف هنری شديد و جانب‌داری‌های اموی مبتنی بر متون كذب تاريخی است.
جذاب نبودن عناصر موجود در قسمت‌های اوليه اين سريال نيز به گونه‌ای است كه آينده قابل توجهی را برای آن نمی‌توان تصور كرد.
تيتراژ، بازيگری، كارگردانی، ديالوگ‌ها، جلوه‌های هنری، موسيقی و صحنه پردازی در اين سريال، حتی در اندازه ضعيف‌ترين فيلم‌ها و سريال‌های تاريخی توليد شده در ايران نيست.
بيشتر صحنه‌ها همانند صحنه‌های تئاتر اجرا شده است كه در آنها به جای حركت دوربين، از ورود و خروج بازيگران استفاده می‌شود.
بازيگران متون تاريخی را به گونه ای مستقيم روايت می‌كنند و به ديگر سخن، بازيگر، همانند راوی البدايه و النهايه را از روی متن كتاب می‌خواند.
متون تاريخی، مجموعه‌ای از گزارش‌های متنوع، گوناگون و گاه متضادند كه راويان تاريخی، آنها را گزارش كرده و تاريخ نگاران بر اساس سليقه خويش آنها را گردآوری كرده‌اند.
گذری بر كتاب‌های مروج الذهب، تاريخ يعقوبی، اخبار الطوال، انساب الاشراف و مانند آن نشان می‌دهد كه نويسندگان آنها، همراه و همگام با اين روند كلی، وقايع تاريخی را تصوير كرده‌اند.
مطالب مرتبط
