لزوم پرهيز رسانه‌ها از توجه مطلق به منافع مادی تبليغات
گروه اقتصاد: رسانه در جامعه اسلامی نبايد با زيرپاگذاشتن ارزش‌ها صرفا به منفعت اقتصادی بينديشد و همه چيز را فدای اين منافع كند، بلكه بايد با مذمت اين مصرف‌گرايی و طرح الگوهای جديدی در تبليغات به تامين منافع مشروع توليدكنندگان و هم مصرف‌كنند‌گان با حفظ اصول اسلامی بينديشند.
با پررنگ‌تر شدن روزافزون نقش رسانه‌ها در قرن بيستم، افكار عمومی جهان به شكل روزافزونی تحت سيطره رسانه‌های ارتباط جمعی درآمد و رسانه نقشی غيرقابل انكار در تمامی عرصه‌های زندگی جامعه از جمله فرهنگ و سبك زندگی جامعه يافته است، به طوری كه امروزه اكثر دولت‌ها با استفاده از پيام‌های رسانه‌ای سعی در تشويق جنبه‌های مثبت رفتاری و فرهنگی جامعه و مذمت و تقبيح وجوه منفی اين عرصه دارند.
يكی از مهم‌ترين و بارزترين جلوه‌های تأثير رسانه‌ها در زندگی مردم، عرصه تبليغات است. رشد روزافزون صنعت تبليغات و تأسيس شركت‌های بزرگ تبليغاتی كه بعضا با سرمايه ميلياردی شكل می‌گيرد، گواهی بر اين مدعا است. بر اين اساس صاحبان سرمايه به وسيله تبليغات برای خود يا صاحبان تفكری خاص اعم از گروه‌های سياسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... به ترويج و بسط تفكر مورد نظر می‌پردازند.
با توجه به اين‌كه در كشور ما اكثر رسانه‌ها از جمله رسانه ملی، رسانه‌ای حكومتی بوده و بازتاب‌دهنده سياست‌ها و خواست نظام اسلامی هستند، می‌توان انتظار داشت كه تبليغات اين رسانه‌ها نيز در راستای تحقق و اجرای موازين و ارزش‌های اسلامی در جامعه باشد. با توجه به اين‌كه بيشتر دستورات اسلامی بر پايه مكارم و محاسن اخلاقی است، پس می‌توان بسط و گسترش اين ارزش‌ها در جامعه را ترويج اخلاق در جامعه دانست كه برای هيچ انسان خداباوری نمی‌تواند ناخوشايند باشد.
يكی از عرصه‌های مهم تبليغات رسانه‌ای در دنيا و از جمله در كشور ما عرصه اقتصاد است. با توجه به ارزش‌ها و تعاريف متفاوتی كه در بحث اقتصاد برای جامعه ما با توجه به اسلامی بودن آن تعريف شده است، انتظار می‌رود تبليغات رسانه‌ای كشور وجوه تمايز مثبتی در مقايسه با رسانه‌های ديگر كشورها داشته باشد و با مدنظر قراردادن اقتصاد اسلامی به عنوان مبحثی دنيوی و اخروی به ترويج اين مبحث و به تبع آن مسائل شرعی و اخلاقی در اقتصاد بپردازد.
در اين جريده به طور اختصار چند مورد اصلی كه می‌تواند وجوه اصلی تمايز تبليغات اقتصادی كشور ما با مورد توجه ويژه قراردادن عناصر اقتصاد اسلامی در مقايسه با تبليغات اقتصادی ديگر كشورها، اشاره شود. اولين مسئله‌ای كه نقشی پررنگ‌تر از ساير موارد در تبليغات اقتصادی يك جامعه اسلامی دارد، بحث ترويج اخلاق اسلامی و مذمت رذايل و تكريم محاسن اخلاقی است كه می‌تواند سرمنشأ بسياری از تحولات مثبت در عرصه اقتصادی كشور باشد.
پرداختن به مسائلی چون صداقت در معامله، پرهيز از غبن، پرهيز از كم‌فروشی، تكريم مشتری و توصيه‌های اكيدی كه در اين زمينه شده است، انتظاری نابجا و بزرگ از رسانه‌های داخلی نيست. چه اين‌كه بسياری از صاحب‌نظران و كارشناسان اقتصاد اسلامی حلقه مفقوده رعايت شايسته اقتصاد اسلامی در جامعه را همين عدم رعايت و كم‌توجهی به محاسن اخلاقی مورد تأكيد در اسلام می‌دانند كه می‌توان با مورد خطاب دادن بيشتر كودكان به عنوان افرادی تأثيرپذيرتر از بزرگسالان، جامعه را در درازمدت به اين سمت سوق داد.
مبحث ديگر بالابردن سطح آگاهی جامعه به عنوان يكی از وظايف رسانه‌ها است كه در مورد موضوع ما می‌تواند تلاشی برای آشنايی هرچه بيشتر مردم با سرفصل‌ها و مباحث اقتصاد اسلامی باشد. بسياری از افراد جامعه هنوز درباره اقتصاد اسلامی آن‌قدر كه شايسته است نمی‌دانند و مسبب بسياری از بی‌توجهی‌ها و عمل نكردن به اين قوانين اقتصادی ناآگاهی و عدم اطلاع مردم است. بنابراين رسانه‌ها بايد با طرح و معرفی مسئله اقتصاد اسلامی در تبليغات خود و عدم تبليغ موارد متضاد با آن، كنجكاوی و توجه جامعه را به آن برانگيزد تا افكار عمومی جامعه نسبت به آن مشتاق شوند.
مسئله سوم كه در حال حاضر شايد بيشترين تأثير منفی را بر اقتصاد اسلامی دارد، تبليغ مصرف‌گرايی در رسانه‌ها است كه با روح اقتصاد اسلامی سازگاری ندارد. در جامعه اسلامی رسانه نبايد با زيرپاگذاشتن ارزش‌ها صرفا به منفعت اقتصادی بينديشد و همه چيز را فدای اين منافع كند. بلكه رسانه‌ها بايد با مذمت اين مصرف‌گرايی و طرح الگوهای جديدی در تبليغات كه هم منافع مشروع توليدكنندگان و صاحبان سرمايه و هم مصرف‌كننده با توجه به اصول اقتصاد اسلامی تأمين شود، بينديشند.
كوتاه سخن آن‌كه نهادهای اقتصادی و فرهنگی كشور به عنوان كارفرما و رسانه‌ها به عنوان مجری بايد در تحقق آرمان اقتصادی اسلام كه با تعبير اقتصاد اسلامی از آن ياد می‌شود، گام بردارند. اين مسئله نيازمند حسن توجه و دغدغه‌بودن آن برای مسئولين و قانون‌گذاران كشور است و آن‌ها نبايد از ياد ببرند كه ميليون‌ها هم‌وطن در راه تحقق اين آرمان‌ها در عرصه‌های مختلف فعاليت‌های كشور جان‌فشانی كرده‌اند و مسئوليت‌های امروزشان را مديون همين جان‌فشانی‌ها هستند.
مسعود طاهرزاده
يكی از مهم‌ترين و بارزترين جلوه‌های تأثير رسانه‌ها در زندگی مردم، عرصه تبليغات است. رشد روزافزون صنعت تبليغات و تأسيس شركت‌های بزرگ تبليغاتی كه بعضا با سرمايه ميلياردی شكل می‌گيرد، گواهی بر اين مدعا است. بر اين اساس صاحبان سرمايه به وسيله تبليغات برای خود يا صاحبان تفكری خاص اعم از گروه‌های سياسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... به ترويج و بسط تفكر مورد نظر می‌پردازند.
با توجه به اين‌كه در كشور ما اكثر رسانه‌ها از جمله رسانه ملی، رسانه‌ای حكومتی بوده و بازتاب‌دهنده سياست‌ها و خواست نظام اسلامی هستند، می‌توان انتظار داشت كه تبليغات اين رسانه‌ها نيز در راستای تحقق و اجرای موازين و ارزش‌های اسلامی در جامعه باشد. با توجه به اين‌كه بيشتر دستورات اسلامی بر پايه مكارم و محاسن اخلاقی است، پس می‌توان بسط و گسترش اين ارزش‌ها در جامعه را ترويج اخلاق در جامعه دانست كه برای هيچ انسان خداباوری نمی‌تواند ناخوشايند باشد.
يكی از عرصه‌های مهم تبليغات رسانه‌ای در دنيا و از جمله در كشور ما عرصه اقتصاد است. با توجه به ارزش‌ها و تعاريف متفاوتی كه در بحث اقتصاد برای جامعه ما با توجه به اسلامی بودن آن تعريف شده است، انتظار می‌رود تبليغات رسانه‌ای كشور وجوه تمايز مثبتی در مقايسه با رسانه‌های ديگر كشورها داشته باشد و با مدنظر قراردادن اقتصاد اسلامی به عنوان مبحثی دنيوی و اخروی به ترويج اين مبحث و به تبع آن مسائل شرعی و اخلاقی در اقتصاد بپردازد.
در اين جريده به طور اختصار چند مورد اصلی كه می‌تواند وجوه اصلی تمايز تبليغات اقتصادی كشور ما با مورد توجه ويژه قراردادن عناصر اقتصاد اسلامی در مقايسه با تبليغات اقتصادی ديگر كشورها، اشاره شود. اولين مسئله‌ای كه نقشی پررنگ‌تر از ساير موارد در تبليغات اقتصادی يك جامعه اسلامی دارد، بحث ترويج اخلاق اسلامی و مذمت رذايل و تكريم محاسن اخلاقی است كه می‌تواند سرمنشأ بسياری از تحولات مثبت در عرصه اقتصادی كشور باشد.
پرداختن به مسائلی چون صداقت در معامله، پرهيز از غبن، پرهيز از كم‌فروشی، تكريم مشتری و توصيه‌های اكيدی كه در اين زمينه شده است، انتظاری نابجا و بزرگ از رسانه‌های داخلی نيست. چه اين‌كه بسياری از صاحب‌نظران و كارشناسان اقتصاد اسلامی حلقه مفقوده رعايت شايسته اقتصاد اسلامی در جامعه را همين عدم رعايت و كم‌توجهی به محاسن اخلاقی مورد تأكيد در اسلام می‌دانند كه می‌توان با مورد خطاب دادن بيشتر كودكان به عنوان افرادی تأثيرپذيرتر از بزرگسالان، جامعه را در درازمدت به اين سمت سوق داد.
مبحث ديگر بالابردن سطح آگاهی جامعه به عنوان يكی از وظايف رسانه‌ها است كه در مورد موضوع ما می‌تواند تلاشی برای آشنايی هرچه بيشتر مردم با سرفصل‌ها و مباحث اقتصاد اسلامی باشد. بسياری از افراد جامعه هنوز درباره اقتصاد اسلامی آن‌قدر كه شايسته است نمی‌دانند و مسبب بسياری از بی‌توجهی‌ها و عمل نكردن به اين قوانين اقتصادی ناآگاهی و عدم اطلاع مردم است. بنابراين رسانه‌ها بايد با طرح و معرفی مسئله اقتصاد اسلامی در تبليغات خود و عدم تبليغ موارد متضاد با آن، كنجكاوی و توجه جامعه را به آن برانگيزد تا افكار عمومی جامعه نسبت به آن مشتاق شوند.
مسئله سوم كه در حال حاضر شايد بيشترين تأثير منفی را بر اقتصاد اسلامی دارد، تبليغ مصرف‌گرايی در رسانه‌ها است كه با روح اقتصاد اسلامی سازگاری ندارد. در جامعه اسلامی رسانه نبايد با زيرپاگذاشتن ارزش‌ها صرفا به منفعت اقتصادی بينديشد و همه چيز را فدای اين منافع كند. بلكه رسانه‌ها بايد با مذمت اين مصرف‌گرايی و طرح الگوهای جديدی در تبليغات كه هم منافع مشروع توليدكنندگان و صاحبان سرمايه و هم مصرف‌كننده با توجه به اصول اقتصاد اسلامی تأمين شود، بينديشند.
كوتاه سخن آن‌كه نهادهای اقتصادی و فرهنگی كشور به عنوان كارفرما و رسانه‌ها به عنوان مجری بايد در تحقق آرمان اقتصادی اسلام كه با تعبير اقتصاد اسلامی از آن ياد می‌شود، گام بردارند. اين مسئله نيازمند حسن توجه و دغدغه‌بودن آن برای مسئولين و قانون‌گذاران كشور است و آن‌ها نبايد از ياد ببرند كه ميليون‌ها هم‌وطن در راه تحقق اين آرمان‌ها در عرصه‌های مختلف فعاليت‌های كشور جان‌فشانی كرده‌اند و مسئوليت‌های امروزشان را مديون همين جان‌فشانی‌ها هستند.
مسعود طاهرزاده
مطالب مرتبط
