دورنمایی از اعتبارات قرآنی ۹۴ از دریچه لایحه بودجه

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، دومین لایحه بودجه دولت یازدهم روز گذشته، 16 آذرماه از سوی رئیس‌جمهور تقدیم مجلس شورای اسلامی شد؛ لایحه‌ای که مهم‌ترین ویژگی‌ آن به گفته حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر روحانی ضد تورمی بودن آن است. با این حال رئیس‌جمهور این وعده را داد که اعتبارات بخش‌هایی همچون فرهنگی و هنری برای سال آینده از رشد مناسبی برخوردار بوده است.
یکی از مهم‌ترین مباحث بخش فرهنگی برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی است که با تلاش‌های گسترده‌ای که از سوی فراکسیون قرآن، عترت و نماز مجلس و همچنین شورای توسعه فرهنگ قرآنی صورت گرفت ردیف بودجه مشخصی برای این فعالیت‌ها در لوایح بودجه سالیانه از سوی دولت پیش‌بینی شد که گاه پیشنهادهای دولت در خانه ملت و با تصمیم منتخبان مردم تقویت می‌شد.
بند مربوط به فعالیت‌های قرآنی ابتدا از سوی دولت دهم در قالب نیم‌درصد اعتبارات دستگاه‌های اجرایی در لوایح گنجانده شد اما عده‌ای معتقد بودند که این اعتبار برای تخصیص از شفافیت برخوردار نبوده است.  همین امر باعث شد اعداد و ارقام و همچنین مصادیق مختلفی در رابطه با موضوع نیم درصد مطرح شود.
این موضوع در لایحه بودجه سال 92 مورد توجه قرار گرفت و دولت به جای نیم درصد اعتبارات دستگاه‌های قرآنی،‌ اعتبار مشخصی را به فعالیت های قرآنی اختصاص دادند. آنچه در بودجه سال 1392 گنجانده شد، مبلغ 6000 میلیارد ریال بود که در دو بخش تعریف می‌شد؛ نیمی از این اعتبار در راستای اهداف منشور توسعه فرهنگ قرآنی در تربیت 10 میلیون حافظ کل قرآن کریم بود و نیمه دیگر این اعتبار از بودجه اجرایی دستگا‌ه‌ها صرف اجرای برنامه‌های قرآنی می‌شد.
دولت یازدهم در اولین سال بودجه‌نویسی خود ذیل عنوان منشور توسعه فرهنگ قرآنی به 2000 میلیارد ریال بسنده کرد. این کاهش اعتبار از این حیث بود که دولت اعتقاد داشت آنچه در لوایح قبلی مطرح می‌شد به طور کامل تخصیص داده نمی شد بنابراین لازم بود رقم پیشنهادی به واقعیت نزدیک‌تر شود.
در کنار این اعتبار، موضوعات دیگری به حمایت از فعالیت‌های قرآنی و فعالان قرآنی می‌پرداخت که حائز اهمیت بود. تحصیل رایگان قاریان ممتاز کشور و حافظان کل قرآن کریم و همچنین رایگان شدن هزینه مصرف حق انشعاب برق، آب و گاز برای دارالقرآن‌ها از موارد حمایتی دولت از بخش‌های قرآنی است که طی این سال‌ها تکرار شده است.
دولت تدبیر و امید در دومین سال بودجه نویسی خود نیز به موضوعات و مباحث قرآنی توجه داشته و تلاش کرده است به بخش‌های مختلف آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و ترویجی در حوزه قرآن بپردازد. این گزارش نگاهی به اهم موضوعات قرآنی لایحه بودجه 1394 خواهد داشت.
همانطور که پیش از این آمد، دو موضوع  رایگان شدن مصرف آب، برق و گاز برای دارالقرآن‌ها و همچنین تحصیل رایگان قرآنیان در لوایح بودجه سالیانه تکرار می‌شده که دولت یازدهم این دو مورد را برای سال آینده در لایحه خود تکرار کرده است.
در بند «ل» تبصره 2 دولت مقرر کرده است که «هزینه مصرف با رعایت الگوی مصرف (متناسب با مساحت فضاهای اصلی) و حق انشعاب برق، آب و گاز برای حوزه‌های علمیه، مساجد، دارالقرآن‌ها، حسینیه‌ها و اماکن دینی اقلیت‌های دینی مصرح در قانون اساسی رایگان است».
همچنین در بند «الف» تبصره 15 نیز آمده است که «تحصیل ایثارگران، حافظان قرآن کریم و قاریان ممتاز کشوری و مشمولان بند «ک» ماده 20 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی رایگان است».
اعتبارات مربوط به  موضوع اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی نیز در ردیف 15 جدول شماره 9 آمده است. این اعتبار همچون سال گذشته 2000 میلیارد ریال است. جدول شماره 9 مربوط به پیشنهاد دولت در خصوص اعتبارات ردیف‌های موردی (موقتی) است.
سازمان اوقاف و امور خیریه نیز اعتباراتی به منظور اجرای برنامه‌های قرآنی استانی، ملی و بین‌المللی در راستای وظایفی که بر عهده دارد در نظر گرفته شده است.
یکی از وظایف این سازمان برنامه آموزش غیر رسمی کوتاه مدت است که در این راستا به منظور حمایت از مؤسسات فرهنگی و علوم قرآنی مبلغ 7 میلیارد ریال پیش بینی شده است. برای کمک هزینه شهریه دانشجویی به حافظان و قاریان قرآن نیز مبلغ 10میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
برگزاری مسابقات قرآنی و دینی از دیگر وظایف محول شده به سازمان اوقاف و امور خیریه است که در ذیل این وظیفه اعتباری بالغ بر 29 میلیارد ذکر شده است. این اعتبار که حمایتی از جانب دولت است شامل مسابقات بین‌المللی حفظ و قرائت قرآن کریم، مسابقات دینی همچون تواشیح و مدیحه‌سرایی و مسابقات قرآنی کشوری می شود.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به دلیل حضور در شورای توسعه فرهنگ قرآنی و بر عهده داشتن مسئولیت کمیته تبلیغ و ترویج این شورا، مسئولیت‌های زیادی در زمینه فعالیت‌های قرآنی دارد. در لایحه بودجه 94 برای این مسئولیت اعتبار 140 میلیارد ریالی در نظر گرفته شده است که این اعتبارات اختصاص پیدا خواهد کرد به برنامه‌های حمایت و گسترش نهادها و مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت،‌ کمک به تجلیل از قرآن‌آموزان، نهج‌البلاغه آموزان و صحیفه آموزان برتر،‌ کمک به برگزاری جشنواره‌‌های قرآنی آیات و کمک به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم.
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز به دلیل رسالتی که دارد به مباحث قرآنی نیز ورود پیدا می کند. یکی از رسالت های این سازمان برنامه آموزش غیر رسمی کوتاه مدت است که برگزاری دوره های آموزشی ومهارت افزایی برای مبلغان واستادان بومی قرآن در داخل کشور از جمله این برنامه هاست که در لایحه بودجه مبلغ 4 میلیارد ریال به آن اختصاص داده شده است.
برای کمک به ایجاد دارالقرآن ها در خارج از کشور در راستای برنامه هدایت، تبلیغات و اطلاع رسانی نیز مبلغ 4 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
سازمان تبلیغات اسلامی نیز در زمینه های تشویقی و آموزشی و همچنین چاپ و نشر فعالیت هایی انجام می دهد. در لایحه بودجه به هر سه بخش توجه شده است. به منظور تداوم برنام‌ های ترویجی و تشویقی قرآن‌آموزان 85.826.000.000 ریال اختصاص داده شده که شامل آموزش روخوانی، روان خوانی و ایجاد زمینه درک مفاهیم، حمایت و پشتیبانی از مراکز آموزش قرآن و نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم می شود.
دانشگاه ها نیز سهم عمده ای در گسترش فرهنگ قرآنی دارند. از سوی دیگر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عهده دار کمیته پژوهش و آموزش عالی قرآنی را بر عهده دارد. وزارت علوم  برنامه توسعه فعالیت های قرآنی دانشجویان و خبر رسانی قرآنی را در قالب توسعه فعالیت های قرآنی و نماز و گسترش سیره امام دنبال خواهد کرد که برای این موضوع 1میلیارد و 500 میلیون ریال در لایحه 94 پیش بینی شده است.
جهاد دانشگاهی نیز تحت عنوان توسعه فعالیت های قرآنی دانشجویان و خبر رسانی قرآنی فعالیت های قرآنی خود را سامان داده است که به این منظور دولت بودجه ای 34.606.000.000 ریالی برای این نهاد انقلابی در نظر گرفته است. این برنامه در 2 موضوع  پژوهش‌های قرآنی و برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات قرآنی در سطح ملی و بین‌المللی دنبال خواهد شد.
در این میان باید فعالیت های دانشگاه علوم و معارف قرآنی را نیز در نظر گرفت. دانشگاهی که در لایحه بودجه 94 اعتباری بالغ بر 157.500.000.000 ریال را به خود اختصاص داده است.
اغلب واحدهای علوم پزشکی سراسر کشور نیز ذلی عنوان حمایت از برگزاری جشنواره ها و برنامه ای آموزشی، فرهنگی و قرآنی و امور شوراهای دانشجویی بخشی از اعتبار خود را به مباحث قرآنی اختصاص داده‌اند.
دستگاه‌های نظامی و انتظامی از دیگر مجموعه هایی است که به اجرای برنامه های قرآنی اهتمام ویژه ای دارد. سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی با اختصاص مبلغ 141.600.000 ریال، سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع و سازمان های وابسته با مبلغ 8.400.000.000 ریال، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران با مبلغ 3.212.000.000 ریال و نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با مبلغ 4.321.000.000 ریال به انجام فعالیت‌های فرهنگی، قرآنی و عقیدتی در سال 94 خواهند پرداخت.
بر اساس پیش بینی دولت برآورد اعتبارات هزینه و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بر حسب امور، فصل و برنامه در سال 1394در حوزه قرآن به شرح ذیل است:
ـ برنامه برگزاری مسابقات قرآنی و دینی با مبلغ 121.063.000.000 ریال
ـ برنامه ترویج و تشویق قرآن آموزی با مبلغ 155.671.000.000 ریال
ـ برنامه توسعه فعالیت‌های قرآنی دانشجویان و خبررسانی قرآنی با مبلغ 36.106.000.000 ریال
ـ برنامه فعالیت‌های تبلیغ و ترویج قرآن کریم با مبلغ 140.000.000.000 ریال
این اعداد و ارقام در اولین روز کاری مجلس طی هفته جاری از سوی دولت به مجلس واگذار شد تا مورد بررسی دقیق‌تر در کمسیون‌های تخصصی و سپس کمیسیون تلفیق بودجه قرار گیرد و سپس در صحن علنی به رأی منتخبان ملت گذاشته شود. بنابراین راه پر فراز و نشیبی پیش روی این لایحه قرار دارد.
اعتبارات قرآنی که طی این سال‌ها جزو پربحث‌ترین در متن و حاشیه رسیدگی به بخش‌های مختلف لایحه بودجه بوده است و امسال نیز باید منتظر پیشنهادهایی از سوی نمایندگان به ویژه اعضای فعال فراکسیون قرآن، عترت و نماز مجلس ماند.   
گزارشی از محمود قره داغی