به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) این کتاب توسط یاعلی کرد فیروزجایی تالیف شده و در آن به مباحث معرفتشناختی پرداخته است.
نشست معرفت`شناختی در فلسفه اسلامی امروز دهم دی ماه از ساعت 18 و 30 دقیقه در سالن همایش انجمنهای علمی واقع در کوچه 2، بلوار جمهوری برگزار خواهد شد.
در این نشست، نویسنده کتاب که عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم و مدیر گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم است، حضور دارد و ناقد این جلسه حجتالاسلام محمد سربخشی، عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) خواهد بود.
یادآور میشود، معرفتشناسی دانشی است فلسفی که درباره معرفت بشری و احکام آن، به ویژه ارزش شناخت سخن میگوید. معرفتشناسی در فلسفه غرب سابقة قابل توجهی دارد، اما در فلسفه اسلامی به عنوان یک رشته علمی سابقه چندانی ندارد، گرچه که فیلسوفان مسلمان در لابلای مباحث منطق و فلسفه بسیاری از مسائل آن را مطرح کردهاند.
معرفت به معنای عام کلمه معنایی بدیهی است و در امکان آن تردیدی وجود ندارد. فیلسوفان مسلمان برای نشان دادن امکان معرفت به شبهات سوفسطائیان و شکاکان به ویژه شبهات ناظر به بدیهیات اولیه، مخصوصاً اصل تناقض پاسخ گفتهاند. معرفت از راههای گوناگون بدست میآید: حس، خیال، عقل، شهود و نقل منابع تحصیل معرفت شمرده میشوند. فیلسوفان مسلمان گرچه درباره معرفت نقلی و اعتبار آن نظریهپردازی نکردند، اما عملاً آن را پذیرفتهاند و از آن استفاده کردهاند، نظر به اینکه دغدغه اصلی فیلسوفان مسلمان معرفتهای نظریای است که در متافیزیک و الهیات بررسی میشوند و منبع اصلی آنها عقل است، آنها پیش از همه درباره عقل و معرفتهای عقلی نظریهپردازی کردهاند و توجه چندانی به معرفتهای روزمرّه و یا حسی و تجربی نشان ندادهاند.
در فلسفه اسلامی معرفت ابتدا به معرفت حضوری و معرفت حصولی تقسیم شده است. معرفت حضوری معرفت بیواسطه به شیء است و معرفت حصولی معرفت به شیء با وساطت مفهوم و صورت ذهنی است. معرفت حضوری قلمرو گستردهای دارد و شامل: خودآگاهی، آگاهی از مفاهیم و صورتهای ذهنی، افعال و انفعالات نفسانی، قوای ادراکی و تحریکی و کشف و شُهود عرفانی است. مهمترین ویژگی معرفت حضوری، خطاناپذیری آن است. از آنجا که در معرفت حضوری عالم معلوم را بیواسطه مییابد و پای واسطة حاکی در میان نیست، امکان عدم مطابقت حاکی با محکی (یعنی خطا) وجود ندارد. معرفت حضوری در ذهن انسان انعکاس یافته، معرفت حصولی از آن به وجود میآید.
علوم حصولی انعکاس یافته از علوم حضوری و تفسیرهای ذهنی دربارة آن ممکن است موجب خطا گردد، اما در خود معرفت حضوری خطا و غفلت معنا ندارد. معرفت حضوری، دارای مراتب متفاوت است و مراتب ضعیف آن ممکن است آگاهانه نباشد.