نگاهی به آرامگاه امامزاده یحیی در تهران
کانون خبرنگاران نبأ: بارگاه امامزاده یحیی واقع در محله عودلاجان تهران قدیم است که زیارتگاهی دنج است که می‌توان به‌دور از هیاهو و شلوغی تهران، با آرامش به راز و نیاز پرداخت.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، یکی از زیارتگاه‌های دنج که می‌توان ساعتی را به‌دور از هیاهو و شلوغی شهر تهران، با آرامش به راز و نیاز پرداخت و کمی از غوغای اندیشه‌های مادی جدا شد و رایحه ملکوتی را استشمام کرد، آرامگاه امامزاده یحیی است.
امامزاده یحیی واقع در محله عودلاجان تهران قدیم است که از شمال به خیابان امیرکبیر، شرق به خیابان ری، جنوب به خیابان 15 خرداد و از غرب به خیابان شهید مصطفی خمینی می‌رسد.
زندگی‌نامه امامزاده یحیی
«ابوالقاسم عزالدین یحیی» و «امامزاده محمد» با 15 واسطه به امام چهارم حضرت سجاد(ع) می‌رسند. به عقیده برخی همانطور که در کتاب «شریف رضی» مطرح شده است، حضرت یحیی از فرزندان امام سجاد(ع) است، ولی بر روی صندوق قبر بقعه، نام یحیی بن زید، فرزند امام حسن مجتبی(ع) آمده است. امامزاده یحیی از بزرگ‌ترین علمای شیعه زمان خود و از«نقبا»ی شهرهای قم، ری و آمل بوده است. شیخ «منتخب الدین» از بزرگان عصر خود بوده در کتاب خود به سیدعزالدین گفته که او از نقیب طالبیین فضایل عراق است. همچنین جمعی از مشاهیر و مراجع تهران، کاشان و عراق از جمله «علامه نقیب سید ابولحسن المطهر»، «محمد الشریف»، «الحسین الکوکبی»، «السید علاء الدین»، «السید شرف الدین محمد»، « السید زین الدین مطهر»، از احفاد وی بوده‌اند.
همسر امامزاده یحیی دختر عمه سلطان سنجر بن ملک شاه، پادشاه مقتدر سلجوقی بود که مورد تکریم پادشاه وقت «طغرل بیک سلجوقی» قرار می‌گرفت؛ تا زمانی که سلطان محمد خوارزمشاه بعد از جنگی که با طغرل بیک داشت او را کشت و امامزاده یحیی را مظلومانه به شهادت رساند. مردم برای حفاظت از قبر او مسجدی ساختند و در ساعاتی که مردم نبودند خادم مسجد از آن‌جا محافظت می‌کرد؛ بنابراین امکان نبش قبر توسط سپاه خوارزمشاه از بین رفت. قبر دیگری که در امامزاده موجود است، متعلق به امامزاده «محمد» است که به گفته شریف رازی برادر امامزاده یحیی است و در سال 592 هجری قمری به دست علاءالدین تکش خوارزمشاه به شهادت رسید.
مرقد امامزاده در گذر تاریخ
بنای آرامگاه امامزاده یحیی به حدود 800 سال پیش و به زمان خوارزمشاهیان می‌رسد. مساحت بنا حدود ۱۵۰۰ متر مربع است. گنبد کاشی‌کاری شده فیروزی رنگ و مخروطی شکل آن در اثر گذر زمان از بین رفته بود که در طی سال‌های 1352 هجری شمسی ترمیم شده است. آن‌طور که بر روی در قدیمی بقعه در دو کتیبه کوچک به خط ثلث نوشته‌اند، بنای قدیمی در زمان مغولان ساخته شده. در زمان قاجاریه نمای خشتی برج تغییر و ایوان، اتاق‌ها و سایر متعلقات به آن اضافه شد و به مرور سایر تزیینات مثل آینه‌کاری، کاشی و معرق، مسجد و موزه و کتابخانه بقعه به بنایی اصیل با کاربردی امروزی تبدیل شده است. صندوق منبت کاری شده عتیقه داخل امامزاده یحیی آن‌طور که در کتیبه به آن اشاره شده به دستور «ملک‌شاه غازی » و در سال ۸۹۵ (ه. ق.) توسط دو برادر به نام‌های استاد حسین و استاد محمد لواسانی ساخته شده‌است.
بنای اصلی امامزاده متشکل از برج خشتی هشت‌ضلعی و دارای گنبد هرمی شکل ۱۲ ضلعی بوده است،که به همراه صحن آن به‌کلی در سال 1318 ویران شد و یک موسسه دولتی در سال 1319 آن‌جا ساخته شد، مقبره که داخل سردابی در عمق چهار متری زمین قرار داشته از آسیب جان سالم به‌در می‌برد، از این رو یک‌سال بعد ب
اعث تجدید بنای امامزاده می‌شود.در سال 1320 بنای جدید به همان سبک بنای قدیمی دوباره ساخته شد و تزئیناتی در طول سال‌ها به آن اضافه شد به طوری که در سال 1330 ،مساحت آستان پانزده برابر مساحت فعلی بود شامل مدرسه، شفاخانه در جنوب امامزاده، حوض، سالن گردهمایی، دفتر آستانه، مسجد، قهوه‌خانه، توتستان، غسالخانه و گورستان، حریم امامزاده در حدود دو و نیم متر از حالا بیشتر بوده و قناتی که از کوی زندان سرازیر بوده و تا محله عودلاجان ادامه داشته است از داخل امامزاده گذر می‌کرده است.
همچنین در کتیبه‌ای که در ضریح قرار دارد تاریخ سال 1358 درج شده که نشان می‌دهد در بالای مقرنس‌کاری‌های بالای گنبد کتیبه‌ای وجود داشته که هشت آیه سوره جمعه به خط ثلث بر روی آن نوشته شده است، اما قدیمی‌ترین اثر منقول در آستان امامزاده یحیی صندوق چوبی روی مرقد است که بر روی آن تاریخ ۸۹۵ (ه.ق) ثبت شده است. آرامگاه مرحوم بهاءالملک همدانی و مرقد امامزاده محمد نیز در این مکان قرار دارند. در سال 1324 کتابخانه، موزه، مرقد و دیوارکشی دور حریم امام‌زادگان درست شد، این بنا تا سال 1368 برپا بود تا بر اثر حملات رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی صدمه دید و اکثر آن ویران شد.
کهن‌سال ترین چنار زنده تهران در جوار امامزاده یحیی
کهن‌سال‌ترین چنار زنده تهران با قدمت 900 ساله در جوار صحن مخصوص بانوان امامزاده یحیی با قطر هفت متر قرار دارد تعداد این چنارها سه عدد بوده که یکی در خیابان بوده و مزاحم رفت‌وآمد و شهرداری آن را بریده و دیگری هم خشک‌شده است درخت باقی‌مانده با شماره یک و در سال 1330 در فهرست وزارت فرهنگ و اداره باستان‌شناسی به ثبت رسیده است.
از گذشته تا کنون مراسم مختلفی در امامزاده برگزار شده است که می‌توان از مراسم خیرات شب‌های جمعه برای اموات با روشن کردن فانوس و نذر و نیاز، همچنین در مناسبت‌های ویژه عزاداری سالار شهیدان، مراسم شهادت قاسم ثانی، تعزیه بازار شام، تعزیه حضرت علی اکبر(ع) نام برد. همچنین در اعیاد جشن مولودی‌خوانی همراه با پذیرایی و مراسم روز ولادت و شهادت امام سجاد(ع) برگزار می‌شود. زائران امامزاده در شلوغ‌ترین زمان بین ششصد تا هزار نفر تخمین زده می‌شوند.
امامزاده یحیی موقوفاتی هم دارد که می‌توان از مدرسه راهنمایی امام صادق(ع) ومدرسه ابتدایی حر نام برد، این موقوفات در گذشته شامل یک باب قهوه خانه، یک زرگری، یک باب بقالی و یک باب علافی بوده است.
* گزارش از مرجان شرف
ممنون میشم اگه راهنمایی کنید