پرهیز از نگاه تک‌بعدی و تأکید بر رویکرد علمی؛ سرلوحه دوسالانه دیوارنگاری شهری
گروه هنر: تاکنون به دلیل حرکت خودجوش و فردی هنرمندان نقاش در زمینه نقاشی دیواری، شاهد نگاه تک بعدی و کلیشه‌ای با استفاده از مواد و مصالح نامرغوب که به مرور کیفیت آثار را دستخوش تغییر قرار می‌دهند بودیم که این رویه به ویژه در زمینه دیوارنگاری دینی و ارزشی باید اصلاح شود.
حبیب‌الله صادقی، عضو شورای سیاستگذاری دوسالانه دیوارنگاری شهری در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: وقتی تاریخ هنر را مورد مطالعه قرار می‌دهیم به این نکته بارها و بارها برخورد می‌کنیم که نقاشی دیواری از دیرباز در هنر ایران باستان و یونان باستان جایگاه رفیع و تعیین‌کننده‌ای داشته است به این معنی که مردم با این کار قصد داشتند شرح وقایع معاصر خود را برای آیندگان ماندگار کنند و یا به این واسطه به برخی عقاید و تفکراتی که به آن باور داشتند، صورت مجسم بدهند.
وی ادامه داد: مطالعه تاریخ این مسئله را هم به روشنی مشخص می‌کند که از قرن 12 میلادی است که نقاشی روی بوم و یا کاغذ موجب شد که نقاشی دیواری منسوخ شود با این حال از قرن 15 و 16 میلادی که به واسطه تردد نقاشان در دربار سلاطین و یا کلیساها مجدد نقاشی دیواری متداول شده و در دستور کار هنرمندان قرار گرفته است.
اوج نقاشی دیواری اسلامی، دوران صفویه بوده است
صادقی تصریح کرد: در هنر اسلامی نیز نقاشی دیواری رایج بوده است و هنرمندان مسلمان مساجد و اماکن مذهبی را با تصویرسازی مثالی خود از اندیشه‌های قرآنی و دینی خود مزین می‌ساختند؛ که اوج آن در دوره صفویه بوده است، به هر حال آنچه که اهمیت نقاشی دیواری را به ویژه در قرن معاصر بیش از پیش نشان می‌دهند ارتباط تنگاتنگی است که مضامین این نقاشی‌ها با موضوعات اجتماعی داشته و دارند.
این هنرمند نقاش در ادامه گفت: در برهه از تاریخ معاصر ایران و به ویژه پس از انقلاب اسلامی موضوع فراگیر جوامع شهری، ایثار و شهادت و دفاع مقدس بود که متأثر از آن هنرمندان متعهد انقلابی به ترسیم پرتره شهدا و صحنه‌های جنگی بر روی دیوارهای شهر پرداختند؛ به هر حال موضوع دفاع مقدس در آن مقطع از انقلاب اسلامی موضوع فراگیری بود که اذهان همه جامعه را به خود معطوف ساخته بود و طبیعی بود که نقاشی دیواری بیشتر به این موضوعات توجه کند که این رویکرد همزمان شد نامگذاری خیابان ها و کوچه‌های شهر به نام شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی.
هدف از برگزاری دوسالانه، مانایی فرهنگ متعالی انقلاب اسلامی و آرمان‌های آن است
عضو هیئت داوری سومین دوسالانه دیوارنگاری شهری «شاهدان شهر» افزود: هدف از برگزاری این دوسالانه که ابتکار سازمان زیباسازی شهرداری تهران است، ارج نهادن به تلاش هنرمندانی است که روزگاری به این مهم پرداختند تا در کنار سایر آثار و اسناد انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، به مانایی این فرهنگ متعالی در همه اعصار بیانجامد.
صادقی تأکید کرد: متأسفانه از آنجا که اغلب آثار دیواری از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون بیشتر خودجوش و براساس هیجانات شخصی هنرمندان نقاش به انجام رسیده است لذا ممکن است در اجرای آنها از مواد و مصالح مرغوبی استفاده نشده باشد و با توجه به اینکه اغلب این آثار در معرض عوارض طبیعی همچون سرما و گرما و تابش نور خورشید قرار می‌گیرند، کیفیت خود را از دست داده‌اند و نیاز به ترمیم و تجدید دارند.
صادقی ادامه داد: دوسالانه علاوه بر توجه به این نکته مهم، رویکرد متفاوتی را در زمینه اجرای آثار تازه دیوارنگاری شهری در دستور کار دارد و آن نگاه متفاوت از زاویه‌ای نو به شخصیت‌های انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و وقایع و رویدادهای این برهه گوهربار تاریخی است که ضرورت آن بیش از پیش احساس می‌شود چرا که معمولاً به دلیل نگاه تک‌بعدی هنرمندان به این موضوعات شاهد خلق آثار کلیشه‌ای و تکراری تاکنون بوده‌ایم.
چهره تهران به عنوان ام‌القرای جهان اسلام باید با المان‌های دینی و ارزشی متحول شود
این مدرس دانشگاه در پایان گفت: به هر حال با وجود پیشینه تاریخی هنر دیوارنگاری در ایران، نگاه موضوعی به این هنر، نوپا و جوان است و عمری به قدر تاریخ انقلاب اسلامی دارد؛ این عرصه نیاز به نگاه علمی و پژوهشی دارد که امیدوارم با تلاش و اهتمامی که سازمان زیباسازی شهرداری تهران به این امر دارد، در آینده نزدیک چهره تهران به عنوان ام‌القرای جهان اسلام به چهره‌ای زیبا با استفاده از المان‌های دینی و نقش و نگارهای دینی و ارزشی بدل شود.
یادآور می‌شود، بخش مسابقه سومین دوسالانه ملی دیوارنگاری شهری «شاهدان شهر» که به موضوعاتی همچون آیات قرآن و اذکار اسلامی، وقایع انقلاب اسلامی و ایثار و شهادت می‌پردازد در مرحله داوری آثار قرار دارد.
