خرید و فروش سهام «پدیده» و «تبرک» اشکال شرعی ندارد/ موضوع قضایی راه قانونی دارد

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به پرسشی درباره وجه شرعی و قانونی خرید و فروش سهام شرکت‌هایی همانند «پدیده»، «تبرک» و «پردیسبان» که اخیرا مشکلات قضایی آنها روشن شده است در بازار بورس، اظهار کرد: یکی از شروط اساسی برای معامله در بازار بورس این است که کسی‌که سهام را می‌فروشد باید به صورت شفاف به خریدار بگوید که این سهام متعلق به چه شرکتی است و آن کارگزاران باید اطلاعات لازم را در اختیار خریدار قرار دهند.

سازمان بورس از وضعیت شرکت‌ها مطلع است

وی افزود: برخی شرکت‌ها ورشکسته شده یا نزدیک ورشکستگی هستند و دارای سهام قوی نیستند اما در بازار بورس حضور دارند ولی خریدار باید بداند که آن شرکت چه وضعیتی دارد و اگر خریداری از وضعیت شرکت اطلاعی نداشته و سرش کلاه برود حق دارد معامله را به هم بزند.

عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تأکید کرد: هرچند که مشکل قضایی این شرکت‌ها اخیرا اعلام شده است اما چون سازمان بورس کار حسابرسی را انجام داده و وضعیت شرکت‌ها برایش شفاف است باید اطلاعات را به طور کامل در اختیار خریداران قرار دهد تا افراد از وضعیت این شرکت‌ها آگاهی پیدا کنند.

عدم شفافیت اطلاعات در معاملات بازار بورس منجر به فسخ معامله می‌شود

حجت‌الاسلام نظری در پاسخ به این پرسش که آیا از لحاظ حقوقی مکانیزمی برای احقاق حقوق مالباختگان وجود دارد؟ اظهار کرد: موضوع قضایی راه قانونی دارد و به قوه قضائیه مربوط است که باید کلاهبرداران را محاکمه کند اما از لحاظ فقهی در صورتی‌که اطلاعات شفاف نباشد معامله باطل می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که بعد از روشن شدن غصبی بودن برخی از املاک شرکت‌های مذکور آیا افراد باز هم می‌توانند سهام این شرکت‌ها را بخرند؟ اظهار کرد:‌ اگر خریدار از وضعیت شرکت با خبر باشد و باز اقدام به خرید سهام انجام دهد با توجه به اینکه از ورشکست بودن یا کسری بودجه آن شرکت اطلاع دارد مشکل شرعی ندارد و اگر خسارتی هم متوجه خریدار شود حق هیچ اقدامی را ندارد.

فروش سهام پدیده، تبرک و پردیسبان اکل مال به باطل نیست

رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا فروختن سهام در مقابل چیزی که مالیت ندارد و فراتر از یک  کاغذ نیست، اکل مال به باطل محسوب نمی‌شود؟ اظهار کرد:‌ چنین اقدامی اکل مال به باطل نیست؛ چراکه در اینجا حق دارایی فروخته شده و این کاغذها هم حاکی از حق دارایی است و معامله اشکال ندارد و این شرکت‌ها هنوز هم می‌توانند سهام خود  بازار بورس را عرضه کرده و خریداران هم سهام را خریداری کنند.