برپایی دوسالانه دیوارنگاری شهری، جریان بی‌هویت و غیرارزشی این هنر را اصلاح می‌کند
گروه هنر: اخیراً به دلایلی از جمله زودبازده بودن و صرف هزینه‌های کم، نقوش اجرا شده روی دیوارهای شهر را آثاری بی‌هویت و غیر ارزشی به خود اختصاص داده‌ا‌ند، با برگزاری دوسالانه دیوارنگاری شهری که به موضوعات دینی و ارزشی همچون ایثار و شهادت می‌پردازد می‌توان این جریان را اصلاح کرد.
مرتضی اسدی، هنرمند پیشکسوت نقاش در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: در سال‌های اولیه انقلاب اسلامی و در دوران پرالتهاب دفاع مقدس این امکان برای هنرمندان نقاش وجود نداشت که هر زمان اراده کنند در هر مکانی به ویژه شهرهایی که مستقیم درگیرجنگ بودند نقاشی دیواری را اجرا کنند و لذا این وظیفه به دوش نهادهای رزمی و انقلابی همچون بسیج و سپاه بود که با استفاده از نیروهای خود که ممکن بود دانش کافی در زمینه هنر نقاشی نداشته باشند در جهت تبلیغ، این کار را انجام می‌دادند.
وی ادامه داد: نتیجه اینکه اغلب آثار نقاشی دیواری اجرا شده در مناطق مرزی فاقد ساختار قوی فنی و هنری بود با این وجود اثرات عمیق خود را در ایجاد حس و انگیزه شهادت‌طلبانه در میان نیروهای مردمی و نظامی جنگ می‌گذاشت و البته اکنون پس از گذشت سالها از آن وقایع اگر خواسته باشیم این آثار را مورد نقد و بررسی کارشناسانه قرار دهیم ایرادات فنی و تکنیکی فراوانی را می‌توان در آنها جست‌و‌جو کرد.
بنیاد شهید و سازمان زیباسازی دو نهاد متولی اجرای نقاشی دیواری شهری هستند
اسدی تصریح کرد: کار نقاشی دیواری که عمدتاً در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی معطوف به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت بود از سوی بنیاد شهید مورد اجرا قرار می‌گرفت که البته چندسالی است سازمان زیباسازی شهرداری تهران در محدوده پایتخت نیز در این امر مشارکت می‌کند پس در هر دو شکل، چه نقاشی دیواری به بهترین شکل ممکن اجرا شود و چه فاقد کیفیت باشد، پاسخگو هر دو این دو نهاد متولی در امر نقاشی دیواری هستند.
این مدرس دانشگاه اقدامات چندسال اخیر در مورد نقاشی دیواری در محیط شهری را مورد نقد قرار داد و گفت: اجرای نقوشی انتزاعی و تزئینی که فاقد هویت است به دلیل سهولت کار اجرا چندسالی است که روی دیوارهای شهر متداول شده است؛ کشیدن چند بادکنک و بادبادک، درخت و نقاشی طبیعت از جمله آنهاست و اگر خواسته باشند نقاشی به طور مثال در مورد شهید و فرهنگ شهادت ارائه کنند، به عکس پرسنلی شهید که آنها را نقوش لچک و ترنج فضاسازی کرده‌اند خلاصه می‌شود در حالی که منظور از نقاشی که به مفهوم ایثار و شهادت می‌پردازد تنها تصویرکردن چهره شهید نیست و می‌تواند دربردارنده تفکر و این باور ارزشی باشد.
برگزاری دوسالانه، آغاز یک جریان در ساماندهی دیوارنگاری‌های شهری است
عضو شورای فنی سومین دوسالانه دیوارنگاری شهری «شاهدان شهر» در ادامه از برگزاری این دوسالانه حمایت کرد و گفت: این حرکت آغاز یک جریان در ساماندهی دیوارنگاری‌های شهری است؛ گروهی از دوستان نقاش که روزگاری با اجرای نقوش دم‌دستی و بی‌کیفیت به ظاهر بر زیبایی شهر افزودند در جلساتی معترض به برگزاری این دوسالانه بودند و این در حالیست که نباید چنین اعتراضی کنند چرا که همان نقوش نامتعارفی هم که روی دیوارها نقش بسته است از طریق همان دو متولی این امر که به آن اشاره شد با هزینه‌های بالا صورت گرفته است و حال تصمیم بر این است که با پرداختن به موضوعات دینی و ارزشی امری صورت گیرد تا نقاشی دیواری دین خود را به انقلاب اسلامی، آرمان‌های آن و فرهنگ ایثار و شهادت ادا کند.
اسدی تأکید کرد: متأسفانه در زمینه نقاشی دیواری هیچ بینش مطالعاتی و آکادمیک وجود ندارد چه برسد به اینکه خواسته باشیم در این زمینه موضوعی کار کنیم و مثلاً به شهید و فرهنگ شهادت در آثار دیواری بپردازیم؛ حتی من باور به این مسئله دارم که اگر قرار است روی دیوارهای شهر بادکنک و بادبادک و از این دست نقوش کشیده شود، هنرمند نقاش آن باید در این زمینه صاحب تجربه باشد؛ در مقطعی گرایشی در دانشگاه شاهد در زمینه نقاشی دیواری وجود داشت اما خیلی زود این رشته تحصیلی لغو شد.
آثار دیوارنگاری به دو دسته نیمه‌ماندگار و ماندگار تقسیم می‌شوند
این هنرمند نقاش گفت: از آنجا که از نزدیک در جریان رویدادهای برگزاری این دوسالانه هستم لذا به تازگی در شورای فنی این رویداد هنری مبحث دیوارنگاری شهری به دو گونه نیمه‌ماندگار و ماندگار تقسیم شد که منظور از نیمه‌ماندگار، نقاشی‌هایی است که با استفاده از رنگ و مواد رنگی نقش می‌بندند که با توجه به جنس زمینه کار که یا از سیمان است و یا گچ و یا سایر مصالح ساختمانی و همچنین کیفیت رنگ به کار رفته در زمره آثار نیمه‌ماندگار تقسیم‌بندی می‌شوند.
اسدی ادامه داد: منظور از آثار ماندگار آثار برجسته‌ای هستند که با استفاده از موادی همچون سفال و سرامیک و امثال آن کار می‌شوند که البته هزینه‌ای خیلی بیشتر از نقاشی دیواری مصروف آنها می‌شود که باید دقت شود که در هر دوی آنها چه آثار نیمه‌ماندگار و چه آثار ماندگار به جهت کیفیت کار، اجرای آن به گروه‌های خبره و کارکشته محول شود.
هنرمند نقاش نباید سطح کیفی اثر خود را تا حد فهم عام مردم پایین بیاورد
وی افزود: موضوع دیگری که وجود دارد کیفیت مفهومی آثار نقاشی دیواری است که باید در مورد آن متولیان و مسئولان برگزاری دوسالانه و سایر رویدادهای فرهنگی مشابه بسیار دقت کنند به این معنی که هنرمند نقاش نباید اثر اجرا شده خود را در حد فهم و درک عام مردم پایین بیاورد بلکه با اجرای اثری قوی و با استفاده از همه ویژگی‌های یک تابلوی نقاشی اعم از کمپوزیسیون و مواردی از این دست، اثری استاندارد که همه افراد و نه فقط یک عابر خیابانی عادی را جذب خود کند بیافریند؛ به نظر من این وظیفه رسانه‌هایی همچون تلویزیون و حتی جراید و روزنامه‌هاست که نقش مکملی را ایفا کرده و سواد بصری مردم را برای درک عناصر و المان‌های تشکیل دهنده یک اثر نقاشی دیواری بالا ببرند.
وی در پایان گفت: سازمان زیباسازی شهرداری تهران بهترین متولی برای برگزاری این دوسالانه است؛ اینکه گفته می‌شود این دوسالانه به واسطه ملی بودن باید توسط نهاد دیگر ذی‌صلاح برگزار شود درست نیست چرا که هیچ نهاد دولتی توان فنی چنین کاری را ندارد؛ بخش خصوصی هم به ویژه در مواردی که به تبلیغ و ترویج فرهنگ ارزشی پرداخته می‌شود ورود نمی‌کند چرا که برایش صرفه اقتصادی ندارد، در نتیجه سازمان زیباسازی شهرداری تهران می‌تواند با تجهیز امکانات و ایجاد زمینه مناسب آموزشی در دانشکده‌های هنری در زمینه اجرای مواردی مشابه چنین رویدادی در سایر شهرستان‌ها نیز ظرفیت‌سازی کند.
یادآور می‌شود، سومین دوسالانه ملی دیوارنگاری شهری«شاهدان شهر» با سه موضوع اذکار و آیات قرآن، وقایع انقلاب اسلامی و فرهنگ ایثار و شهادت از سوی سازمان زیباسازی شهرداری تهران در حال برگزاری است.
