«نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به جلد ۱۱ رسید
گروه ادب: یازدهمین جلد کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به همت انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی در جدیدترین اثر خود جلد یازدهم «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» تألیف مرکز اسناد انقلاب اسلامی را که در آن مقاله‌های متعددی است را چاپ و روانه بازار نشر کرد.
انتشارات مرکز اسناد به عنوان مرجعی تخصصی در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی در راستای انجام رسالت خود در مطالعه و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی و ابهام‌زدایی از این دست آثار، گام جدیدی در کنار فعالیت‌های پژوهشی متداول خود برداشته و طرح بررسی و نقد آثار مکتوب درباره انقلاب اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داده است که تاکنون 10 جلد از مجموعه نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی منتشر شده و کتاب حاضر یازدهمین اثر از مجموعه یاد شده و شامل شش مقاله است.
اولین مقاله این مجموعه، نقد کتاب «طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران» به قلم حمید هوشنگی است. این کتاب تلاش دارد کاستی‌ها و نادرستی‌های موجود در آثار و دیدگاه‌های پیشین در تبیین انقلاب اسلامی ایران را رفع و تصویر قانع‌کننده‌تر و روشن‌تری از علل و زمینه‌های انقلاب ارائه کند. نکته برجسته این کتاب تلاش نویسنده برای نشان دادن نقاط ضعف تئوری‌های به کار گرفته شده در تبیین انقلاب اسلامی ایران و پاسخ به سؤالاتی است که این نظریات قادر به پاسخگویی به آنها نبودند؛ هر چند که در این کتاب نیز برخی پرسش‌ها بی‌پاسخ گذاشته شده و کاستی‌هایی وجود دارد.
این کاستی‌ها توسط منتقد، ذیل محورهایی چون عدم اتقان چارچوب نظری، تقلیل‌گرایی و... مورد بررسی قرار گرفته است. در مجموع، این کتاب از جمله نمونه‌های ناکام مانده در نظریه‌پردازی انقلاب اسلامی ایران است. دشواری‌های نگاه از بیرون به موضوعات اجتماعی، احساسات تحلیل‌گر در رابطه با رخداد انقلاب و سوء‌گیری وی نسبت به روحانیت شیعه، عدم شناخت دقیق ایدئولوژی شیعه، استفاده از منابع دست دوم و غیرمستند و حتی اظهارات بدون سند از جمله عواملی هستند که تحقیق یاد شده را از مسیر علمی خارج کرده‌اند و آن را هم‌ردیف سایر آثاری کرده است که نتوانستند انقلاب اسلامی ایران را به خوبی تبیین کنند.
مقاله دوم نقد کتاب «گذر از بحران جانشینی» به قلم علی کردی است. این منتقد محورهایی چون شناخت ناکافی نویسنده از واقعیات سیاسی در ایران، وجود تناقض‌ها در تحلیل، استدلال‌های ضعیف و بی‌پایه، استفاده از منابع خاص و... را به نقد کشیده است. همچنین منتقد معتقد است که صف‌بندی دوستان و دشمنان در داخل و خارج ایران گواه این ادعاست که راه طی شده جمهوری اسلامی در سال‌ها پس از رحلت امام خمینی(ره)، همان راه امام خمینی(ره) است.
سومین مقاله این مجموعه، نقد کتاب «انقلاب ایران به روایت رادیو بی‌بی‌سی» است. از دیدگاه ناقد، این مجموعه به عنوان یک مجموعه تاریخ شفاهی رسانه‌ای، در جهت منافع و اهداف کشور انگلستان تدوین شده است و 3 هدف را دنبال می‌کند؛ اول، اثبات دوستی دولت انگلستان با مردم ایران با تکیه بر انقلاب مشروطیت و یادآوری کمک این دولت در پیروزی این نهضت. دوم، تطهیر دولت انگلستان و پاک کردن ذهن شنونده ایرانی از اتهاماتی که به دولت انگلستان در مورد دخالت این دولت در تاریخ معاصر ایران وارد آمده است و سوم نشان دادن بی‌ثمری حرکت‌های مردمی ایرانیان در جهت رسیدن به آزادی و استقلال.
وی با لحاظ این مفروضات، در محورهایی چون تبرئه نقش انگلستان در تاریخ معاصر ایران، گزینشی بودن راویان، خودسانسوری یا خلأهای تاریخی و... به نقد این کتاب پرداخته است.
مقاله چهارم این مجموعه نقد کتاب «همه مردان شاه» به قلم محمد حسن‌نیا است. کینزر، مؤلف کتاب بر این باور است که شکل‌گیری گروه‌هایی با رویکرد افراطی نسبت به غرب، مولود سیاست‌های اشتباه آمریکا در جهان اسلام است و نقطه آغاز این سیاست‌های اشتباه، کودتای 28 مرداد 1332 در ایران به شمار می‌آید. بنابراین برای پی‌جویی و پاسخ به چرایی این رویکردهای افراطی، ماهیت آن کودتا را مورد بررسی قرار داده است.
البته وی در بررسی این مقطع از تاریخ معاصر ایران، دچار برخی خطاها و سطحی‌نگری‌ها شده است که ناقد ذیل محورهایی چون یک‌سونگری نویسنده، بزرگنمایی نقش سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه در آن کودتا، عدم تطابق عنوان کتاب با محتوا، عدم آگاهی و اشراف نویسنده به تحولات تاریخ معاصر ایران، تناقض‌گویی‌ها و... به نقد این کتاب پرداخته است.
ناقد بر این باور است که این کتاب به لحاظ تاریخی از آن اندازه اهمیت برخودار نیست که مورد توجه قرار گرفته است. دلیل این توجه، شرایط خاص کشور آمریکا بود که متأثر از فضای پس از یازده سپتامبر 2001 بود.
مقاله پنجم به نقد کتاب خودکامگی، نوسازی و انقلاب در روسیه و ایران اختصاص یافته که توسط مهدی احمدی نوشته شده است. پرفسور تیم مک دانیل با انجام دو مورد کاوش(روسیه سده نوزدهم و ایران در میانه سده بیستم) می‌خواهد ثابت کند که نوسازی خودکامگی راه مشخص و البته پرتناقضی به سوی مدرنیته است و سرانجام به انقلاب اجتماعی خواهد انجامید.
مؤلف کتاب با بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های دو کشور ایران و روسیه نشان می‌دهد که دولت‌های دارای پایگاه محدود؛ خودمختار و اقتدار‌طلب - نظام‌های سلطنتی نیکلای دوم و محمدرضاشاه– با دست زدن به نوسازی از بالا بدون ائتلاف با طبقات و نخبگان اجتماعی در واقع گور خود را کنده‌اند.
عدم درک درست نویسنده از انقلاب اسلامی ایران و نیز انقلاب اکتبر 1917 میلادی روسیه، عدم توجه به نقش رهبری در انقلاب اسلامی، تفسیرهای نادرست از تحولات تاریخی ایران، عدم شناخت کافی از جامعه و گروه‌های اجتماعی در ایران و... از جمله نقدهایی است که ناقد بر این کتاب وارد کرده است.
مقاله ششم این مجموعه، به نقد رمان «زمین سوخته» اختصاص یافته است که توسط مهدی حق‌بین مورد نقد قرار گرفته. رمان «زمین سوخته»، اولین رمان جنگ و اثری گزارش‌گونه از جنگ است. نویسنده کتاب در مخالفت با تئوری لزوم گذشت زمان از وقوع یک حادثه تاریخی برای نگاه داستانی به آن، در بحبوحه آغازین روزهای جنگ تصمیم می‌گیرد رمانی درباره جنگ تحمیلی خلق کند.
راوی«زمین‌سوخته»، چشم ناظر و شاهد وقایع رمان است. او همه وقایع را شرح می‌دهد، بی‌آن که خود، کاری انجام دهد. از خرابی و ویرانی جنگ می‌گوید و تمام آدم‌ها اعم از بسیجیان و نظامیان و یا خائنان و وطن‌فروشان را از نظر می‌گذراند، اما کسی را مقصر قلمداد نمی‌کند. همه آنچه هست، رو می‌کند تا خواننده خود نتیجه بگیرد.
ناقد، ذیل دو عنوان کلی نقد ادبی و نقد محتوایی، به نقد این اثر پرداخته است و در قسمت نقد محتوایی، نقدهایی چون «شتاب‌زدگی و غیرمحققانه بودن»، «نگاه جنگی غیرارزشی به دفاع مقدس»، «روایتی تلخ بدون ثبت حماسه‌آفرینی‌ها»، «روایتی از تسلیم و بی‌تفاوتی» و «تحریف تاریخ دفاع مقدس» بر آن وارد کرده است.
یازدهمین جلد کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» در شمارگان 1000 نسخه و 183 صفحه و به قیمت 60 هزار ریال در اولین روزهای سال جاری روانه بازار نشر شده است.
گفتنی است، علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به فروشگاه این مرکز در خیابان انقلاب، خیابان 12 فروردین، بعد از خیابان شهدای ژاندارمری نبش مجتمع ناشران و یا با شماره تلفن‌های 66953607 و 66961536 تماس بگیرند. همچنین برای اطلاعات بیشتر از کتاب‌های منتشر شده مرکز اسناد انقلاب اسلامی به سایت www.irdc.ir مراجعه کنند.
