سینمای ایدئولوژیک را بلامانع می‌دانم/ اکران جهانی را از سینمای منطقه آغاز کنیم
گروه هنر: یک تهیه‌کننده سینما با بیان اینکه سینمای ایدئولوژیک را بلامانع می‌دانم، افزود: برای اینکه به اکران جهانی دست یابیم، باید کار خود را از سینمای منطقه آغاز کنیم.
حضور سینمای ایران چند سالی است که در جشنواره‌های خارجی پررنگ`تر از گذشته شده است، حتی این حضور برای سینمای کشورمان افتخاراتی نیز کسب کرده، اما هیچ گاه ما در بحث اکران گسترده نتوانسته‌ایم در کشورهای دیگر حضوری پررنگ داشته باشیم. دلیل این اتفاق نیز از جنبه‌های مختلف قابل ارزیابی است. با این مقدمه درباره موضوع مورد نظر با محسن علی‌اکبری یکی از تهیه کنندگان مطرح سینما به گفت‌و‌گو نشستیم که در ادامه با آن همراه خواهیم شد.
محسن علی‌اکبری، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با بیان اینکه برای موفقیت بخش بین‌المللی جشنواره فجر باید به آن زمان داد، اظهار کرد: امسال اولین دوره‌ای است که بخش بین‌المللی جشنواره به صورت مستقل برگزار می‌شود، بنابراین طبیعی است که در این دوره نمی‌توان به اهداف نشانه‌گذاری شده مسئولان برگزاری رسید.
وی افزود: البته اینکه هدف برگزار کنندگان جشنواره فجر چیست، خود بحثی مفصل است که باید به آن در جای خود پرداخت، اما به هر حال تصور من این است که برگزاری موفق این بخش زمانی معنا خواهد شد که سینمای کشورمان در بحث اکران جهانی بتواند حضوری فعال داشته باشد. برای رسیدن به این خواسته نیز ما باید خود را به استانداردهای سینما نزدیک کنیم که اولین قدم برای رسیدن به این خواسته برگزاری موفق بخش بین‌المللی جشنواره است.
اکران خارجی را از منطق آغاز کنیم
این تهیه‌کننده ادامه داد: برای اکران موفق بین‌المللی باید با واقعیت‌های موجود پیش رفت؛ یعنی از ابتدا توقع نداشته باشیم که فیلم‌های ایرانی در سینمای جهان به ویژه کشورهای غربی حضور مشخص داشته باشند، زیرا در ابتدا ما باید کشورهای منطقه به ویژه همسایه‌های مسلمان خود را مورد نظر قرار دهیم تا در سایه یک تجربه‌اندوزی موفق به خواست خود در سینما نزدیک شویم.
علی‌اکبری در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: از نتایج مثبت برگزاری موفق بخش بین‌المللی جشنواره فجر این است که بانی تولیدات مشترک بین دو یا چند کشور می‌شود. البته این فیلم‌هایی که در سینمای ما به اسم تولید مشترک ساخته می‌شوند به هیچ وجه شرایط لازم این نوع همکاری را دارا نیستند؛ چون در سینمای جهان به کاری تولید مشترک می‌گویند که هر دو کشور بانی تولید آن باشند، نه اینکه به بهانه فیلمبرداری در کشوری دیگر یا حضور چند بازیگر خارجی بخواهیم آن فیلم را تولید مشترک بنامیم.
تهیه‌کننده «تلفن همراه رئیس جمهور» ادامه داد: برای درک بهتر موضوع، فیلم خودم «کتاب قانون» را مثال می‌زنم. این کار تنها در لبنان فیلمبرداری شده و از بازیگران لبنانی نیز استفاده کرده است؛ این فیلم را نمی‌توان تولید مشترک دانست چون همان طور که گفته شد، نه داستانی درباره لبنان دارد و نه اینکه در تولید آن نقش داشته است.
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به قواعد حاکم در سینمای ایران، فیلم‌های داخلی قادر هستند در جذب مخاطب به موفقیت لازم دست پیدا کنند، گفت: به عقیده من مشکل اصلی در سینمای ما ممیزهای سلیقه‌ای است، نه ممیزی‌های قانونی، زیرا بسیاری از خطوط قرمز که مدیران اعلام می‌کنند در قانون اساسی وجود ندارد. برای این گفته باز هم «کتاب قانون» را مثال می‌زنم؛ این فیلم در دولت نهم ممنوع شد، اما در دولت دهم مجوز اکران گرفت.
تبیین مصوبه سینمایی از سوی مراکز قانون‌گذار الزامی است
علی‌اکبری ادامه داد: بارها از مدیران فرهنگی کشور خواهش کردم که یک مصوبه مشخص را در شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی مشخص کنند تا در آن خطوط قرمز مورد نظر تعیین شده باشد. در این شرایط است که دست فیلمساز باز می‌ماند تا فیلم‌های مورد نظرش را به صورت قانونمند تولید کند. در ضمن به تبع این وضعیت، موقعیتی پیش خواهد آمد تا فیلم‌های ایران در اکران‌های خارجی جایگاه و موقعیت مطلوب را پیدا کنند.
تهیه‌کننده فیلم «استرداد» اضافه کرد: قانونمند شدن ممیزی در سینما یک حسن خوب دیگر در پی خواهد داشت، به این معنا که دیگر وجود شورای عالی پروانه ساخت یا نمایش بی‌معنی خواهد شد، چون هر فیلمساز با حیطه کاری خود آشنا می‌شود و پا را از خطوط مورد نظر فراتر نخواهد نهاد. مطلب دیگر اینکه وقتی کمپانی‌های فیلمسازی خارجی بدانند که یک نظام قانونمند در سینمای ما حاکم شده است از سرمایه‌گذاری در سینمای ایران واهمه‌ای نخواهند داشت، همچنین با تغییر مدیریت سینما، سرمایه وی با تهدید مواجه نخواهد شد.
وی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه تعیین مصوبه قانونی بدون ضمانت اجرایی چگونه می‌تواند کارائی داشته باشد، توضیح داد: به هر حال اگر مصوبه‌ای از سوی شورای عالی فرهنگی و مجلس شورای اسلامی تعیین شود همه نهادها ملزم به رعایت آن هستند، در این میان اگر اتفاقات غیرقانونی بخواهد با سینما صورت گیرد باید نهادهای که رسالت‌شان پاسداری از قوانین است در مقابل این دست اقدامات بایستند.
علی‌اکبری در بخش دیگری از سخنان خود متذکر شد: باید توجه داشت که تولیدات مشترک در سینما باید با کشورهایی صورت گیرد که با ما از بسیاری جهات همسو هستند. در چنین شرایطی مسلماً شرایطی پیش نخواهد آمد که فیلم مورد نظر ضربه بخورد، اما اگر این مسئله مورد توجه قرار نگیرد نباید تعجب کرد که در این کارها مسائلی مطرح شود که حساسیت‌برانگیز باشد. برای همین بهترین راه برای رسیدن به تولیدات خوب مشترک این است که با کشورهای اسلامی ارتباط برقرار شود.
نگاه ویژه سینمایی ایران به موضوعات انسانی
تهیه‌کننده «استرداد» با بیان اینکه برای ساخت فیلم‌های بین‌المللی باید به روی فیلم‌هایی با محوریت مسائل انسانی تکیه کرد، گفت: مشخص است که فیلم‌های ایرانی فعلاً آن پتانسیل لازم را ندارد تا بخواهد در بحث فناوری برای خود مخاطب بین‌المللی کسب کند، چون با حجم گسترده فیلم‌های هالیوودی رسیدن به این خواسته حداقل در زمان حال غیرممکن است، اما آثاری که در آنها محور موضوعات انسانی هستند به راحتی قادر است در سطح جهان جذب مخاطب کند.
وی ادامه داد: بهترین مثال در این زمینه فیلم «جدایی نادر از سیمین» است که توانست موفقیت بسیاری هم در جشنواره‌ها و هم اکران خارجی به دست آورد. پیام آن فیلم عشق پسر به پدر بود. این پیام انسانی در هر کشوری مخاطب دارد به ویژه در کشورهای غربی که این موضوعات کمرنگ شده‌اند و بسیار مورد نیاز هستند.
علی‌اکبری در پاسخ به این سؤال که آیا تولید فیلم «محمد(ص)» با این حجم از امکانات و عوامل خارجی می‌تواند یک فیلم بین‌المللی محسوب شود، بیان کرد: به عقیده من مجیدی با ساخت این فیلم دست به ریسک بزرگی زد، چون در کودکی پیامبر(ص) اتفاق آن چنان بزرگی را در متون تاریخی نداریم که بخواهیم در یک فیلم سینمایی برای آن درام‌پردازی کنیم. تنها حمله سپاه ابرهه و دشمنی یهودیان بود که می‌شد به آن اشاره کرد. برای همین خیلی سخت است که در این حوزه بتوان فیلمی تولید کرد.
این سینماگر به توضیح فوق افزود: این وضعیت در شرایطی است که مصطفی عقاد به دورانی از زندگی پیامبر پرداخت که نکات درام در آن فراوان وجود دارد برای همین شاید از دید برخی از افراد، آن فیلم کار بهتری باشد، اما این مقایسه به هیچ وجه کار درستی نیست. مطلب دیگر اینکه در این فیلم سعی شده استانداردهای سینمای ایران بالاتر رود، برای همین باید به این ویژگی با دیده احترام نگریست.
فیلم‌های ایدئولوژیک در سینما مطلوب است
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه نگاه ایدئولوژیک در سینما به شرایطی که خوب پرداخته شود هیچ اشکالی ندارد، تصریح کرد: ما قرار نیست که برای یک اکران بین‌المللی تمام اهداف و انگیزه‌های خودمان را در سینما به فراموشی بسپاریم، برای همین به عقیده من فیلم‌های ما هم می‌تواند دربردارنده اهداف و اعتقادات ما باشد و هم اینکه مخاطب بین‌المللی را مد نظر قرار دهد.
علی‌اکبری ادامه داد: البته همان طور که گفتم این رویکرد به شرطی است که قواعد آن رعایت شود، همانند اتفاقی که در فیلم «محمد(ص)» ساخته مجید مجیدی روی داد. این مسئله نیز اتفاق عجیبی در سینما نیست چون کشورهای غربی نیز به شدت در کارهایشان ایدئولوژیک عمل می‌کنند. نمود بارز این ادعا را می‌توان در فیلم‌های هالیوودی به وفور مشاهده کرد که پرچمدار و بلندگوی سیاست‌های کاخ سفید است.
وی در پایان این بحث به سخنان اخیر ابراهیم حاتمی‌کیا و نگرانی وی از وضعیت سینمای ایران اشاره کرد و گفت: من هم نگرانی‌هایی همچون ابراهیم حاتمی‌کیا درباره سینمای انقلاب دارم، اما نگرانی من در بُعد کلان نیست، بلکه کارهایی است که سعی دارند فضای داخلی کشورمان را سیاه ترسیم کنند. در این میان فکر می‌کنم ابراهیم حاتمی‌کیا نیز منظورش چنین فیلم‌هایی هستند. این معضل نیز می‌شود با دقت نظر مدیران در دادن پروانه ساخت و نمایش برطرف شود.
