کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به ایستگاه دهم رسید

به گزارش خبرگزاری بین‌‌المللی قرآن(ایکنا)، مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی در چهارمین روز از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، چهارمین اثر خود با عنوان جلد دهم «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» را منتشر کرد.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مرکزی تخصصی در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی است که در راستای انجام رسالت خود در مطالعه و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی و جهت ابهام‌زدایی از این دست آثار، گام  جدیدی در کنار فعالیت‌های پژوهشی متداول خود برداشته و طرح بررسی و نقد آثار مکتوب درباره انقلاب اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داده است که تاکنون 9 جلد از مجموعه نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی منتشر شده و کتاب حاضر دهمین اثر از مجموعه مذکور و شامل شش مقاله است.

اولین مقاله این مجموعه، به نقد کتاب حقوق زنان نوشته مهرانگیز کار اختصاص یافته است. ناقد در این مقاله، ابتدا نگاه فمنیستی که روح حاکم بر این کتاب است و تضاد آن با اسلام را مورد نقد و بررسی قرار داده و در ادامه به مباحثی چون حقوق سیاسی زنان در اسلام و نیز بحث کشف حجاب زنان در دوره رضاشاه که نویسنده جانبدارانه درباره آن داوری کرده پرداخته است.

جایگاه زنان و نیز مردان در قانون مدنی دیگر مبحث این مقاله است. نویسنده معتقد است که در قانون فوق، جایگاهی ویژه به مردان اختصاص داده شده که ناقد با استناد به منابع و نیز اسناد حقوقی، این ادعای نویسنده را به چالش کشیده است. مردسالاری در جامعه ایران و تبلور آن در قوانین جمهوری اسلامی ایران دیگر ادعای نویسنده است که ناقد به صورت مبسوط به آن پاسخ داده. حق رأی زنان و موضع علما نسبت به آن و نیز حضور زنان در عرصه مدیریت سیاسی – اجتماعی، فرهنگی و... دیگر محورهای این مقاله است.

دومین مقاله این مجموعه، به نقد کتاب ایران کانون زمین لرزه نوشته شولاتور پیتر اختصاص یافته است. نویسنده روزنامه‌نگاری برجسته بود که در دوران پهلوی دوم بارها به ایران سفر کرد و در 12 بهمن 1357 نیز در پرواز موسوم به پرواز انقلاب، همراه امام خمینی(ره) به ایران آمد. او مشاهدات خود در این سفر و نیز سفرهای قبلی را در قالب این کتاب بیان کرده است. ناقد در این مقاله به نقد تحلیل‌های جهت‌دار و یک سویه نویسنده درباره چرایی انقلاب اسلامی پرداخته و قضاوت‌های وی درباره مذهب مردم ایران و نیز انقلاب اسلامی را به چالش کشیده است.

وی ذیل محورهایی چون اشتباهات تاریخی، ادعاهای بدون سند و مدرک، درک نادرست از اسلام و تشیع و نیز احکام اسلامی و نیز درک نادرست از تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی، به نقد مستند ادعاهای نویسنده پرداخته است. نویسنده همانند اغلب نویسندگان و پژوهشگران غربی، از تحلیل چرایی انقلاب اسلامی عاجز مانده، در بیشتر موارد تحلیل هایی متناقض از این انقلاب مردمی ارائه داده‌اند. به عبارت بهتر، آنها از درک ماهیت این انقلاب ناتوان بوده و به این خاطر ادعاها و تحلیل‌های متفاوتی ارائه داده‌اند که ناقد این ادعاها را به تفصیل در این مقاله مورد نقد قرار داده است.

مقاله سوم به نقد خاطرات محمود فروغی اختصاص یافته است. نویسنده در این کتاب از فعالیت و پیشینه سیاسی پدرش محمدعلی فروغی آخرین نخست وزیر رضاشاه و نیز اولین نخست وزیر محمد رضا شاه و نیز از رجال کهنه کار سیاسی کشور سخن گفته است که در اغلب موارد نگاه او جانبدارانه و در جهت تطهیر و تقدیس آن کهنه سیاست مرد است.

ناقد دراین قسمت، با استناد به منابع متقن، ادعاهای نویسنده را مورد بررسی قرار داده است. از جمله این موارد قیام مسجد گوهر شاد مشهد در تیر 1314ش است که زمینه ساز اعدام محمدولی خان اسدی از دوستان محمدعلی فروغی و نیز عزل محمدعلی فروغی از منصب نخست وزیری شد.

چهارمین مقاله، به نقد و بررسی کتاب ناسیونالیسم در ایران ،نوشته ریچارد کاتم پرداخته شده است. نویسنده معتقد است که علت اصلی تحولات سیاسی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی بدلیل ناسیونالیسم و ویژگی بیگانه‌ستیزی مردم ایران بوده است. ناقد با توجه به شواهد واسنادی که در مقاله آورده است، معتقد است که مقوله ناسیونالیسم در ایران امری باستانی است و بیگانه‌ستیزی بخشی از مسئله رستاخیزی ملت ایران بوده است و بخش عمده آن مربوط به مذهب ونقش روحانیون ونیروهای مذهبی در تحولات معاصر سیاسی ایران است.  

پنجمین مقاله این مجموعه به نقد کتاب کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایران در خارج از کشور نوشته حمید شوکت اختصاص یافته است. ناقد در این مقاله، ابتدا ادعای بی‌طرفی نویسنده را به چالش کشیده است؛ نویسنده که خود عضو این تشکل سیاسی دانشجویی بود، در آغاز ادعا می‌کند که موضعی بی‌طرفانه نسبت به این پژوهش دارد ولی در لابلای پژوهش، به جهت‌گیری و سوگیری پرداخته است.

مقاله ششم این مجموعه، به نقد خاطرات سپهبد پالیزبان اختصاص یافته است. ناقد در این مقاله، خاطرات پالیزبان که یکی از امرای برجسته ارتش در دوره پهلوی دوم بود و به مناصب اجرایی چون سناتوری و نیز استانداری استان کرمانشاه نیز رسیده بود را مورد نقد و بررسی قرار داده است. قضاوت‌های یک سویه نویسنده و نیز تحلیل‌های جانبدارانه از جمله نقد‌های ناقد بر این خاطرات است. دیگر محور این مقاله، اشتباهات تاریخی نویسنده است که ناقد با استناد به منابع متقن به آن اشاره کرده است. از مهم‌ترین محورهای این مقاله، ستایش گزافه‌گونه نویسنده از شخصیت‌هایی چون رضاشاه و محمد‌رضا شاه و نیز توجیه خطاها و اشتباهات آنهاست.

گفتنی است، علاقه‌مندان برای تهیه این اثر می‌توانند به غرفه مرکز اسناد انقلاب اسلامی واقع در مصلی، شبستان، راهروی 12، غرفه 1، روبروی محراب مراجعه کنند.