اسطوره‌هایی که ادبیات دفاع مقدس دِین خود را به آنها ادا نکرده است
گروه جهاد و حماسه: حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا واحدی، نویسنده و پیشکسوت عرصه دفاع مقدس از قهرمانان حوزه دفاع مقدس به عنوان اسطوره‌های واقعی و نه شاهنامه‌ای یاد می‌کند که متاسفانه ادبیات دفاع مقدس نتوانسته است دِین خود را به آنها ادا کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا واحدی، نویسنده کتاب‌های «زندگی برتر»، «بانوی ناشناخته» و مجموعه شش جلدی«عاشقانه‌ها» و رمان «آقای سلیمان! می‌شود من بخوابم» سابقه معاونت فرهنگی و روابط عمومی ارتش جمهوری اسلامی ایران، مشاور فرهنگی رئیس جهاد دانشگاهی کشور، کارشناسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارزیابی آثار ارزشمند و ریاست انجمن ادبی ارتش جمهوری اسلامی ایران را در کارنامه اجرایی خود دارد و اکنون شش ماهی است که به عنوان معاون امور استان‌ها، مجلس و مشارکت‌های دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور فعالیت می‌کند.
حجت‌الاسلام واحدی علاوه بر تحصیلات در دروس خارج فقه و اصول، مدرک کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق را نیز دارد و از جمله فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی وی می‌توان به برگزاری جلسات هفتگی نقد شعر و اداره کارگاه ادبی از سال 82، برگزاری جلسات هم‌اندیشی با جوانان از سال 87، تدریس درس‌های مختلف در دانشگاه پیام نور و نگارش بیش از 700 نوشته اجتماعی، فرهنگی اشاره کرد.
وی که متولد سال 1340 در شهر قم است، در دوران دفاع مقدس حضوری مؤثر در جبهه‌های آبادان و خرمشهر داشته و در عملیات‌های مرصاد و مقدماتی فتح‌المبین نقش‌آفرینی کرده است. حجت‌الاسلام واحدی در سال 61 ازدواج کرد که حاصل این ازدواج چهار فرزند است.
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) طی دیداری صمیمانه با وی، بر دلاورمردی نیروهای مردمی، ارتشی و سپاهی در هشت سال دفاع مقدس مروری داشته است که متن آن را از نظرتان می‌گذرانیم.
حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا واحدی با خوشرویی دعوتم را اجابت می‌کند و در دفتر کارش در ساختمان شماره دو نهاد کتابخانه‌های عمومی میزبانم می‌شود. وی مردی بسیار متواضع و خونگرم است و با مهربانی از پشت صندلی مدیریتش بلند شده و به استقبالم می‌آید و از اینکه موضوع مصاحبه را نقش حماسه خرمشهر در دفاع مقدس و ادبیات این حوزه انتخاب کرده‌ام از من قدردانی می‌کند.
وقتی از وی می‌خواهم تا نظر خود را درباره عملیات آزادسازی خرمشهر بیان کند برای چند لحظه به گوشه‌ای خیره می‌شود و توضیح می‌دهد: انصافاً عملیات آزادسازی خرمشهر به نام «بیت‌المقدس» نقطه عطفی در دفاع مقدس بود و دست خدا همراه دلاورمردان ایرانی بود تا از این پیچ سنگین دفاعی بگذرند و واقعاً «خرمشهر را خدا آزاد کرد.»
وی ادامه می‌دهد: به خاطرات سرداران عملیات «بیت‌المقدس» چون سپهبد علی صیاد شیرازی که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که آنان نیز اذعان دارند که در عین ناباوری به پیروزی رسیدیم. آزادسازی خرمشهر نقطه عطفی در دفاع مقدس است که دست خدا در این حماسه بر سر رزمندگان بود و این پیروزی بزرگ روحیه سرداران و دلاورمردان ایرانی را مضاعف کرد و تحولات عظیم سیاسی را به نفع ما رقم زد و این فرموده خداوند متعال در قرآن کریم که «دست خدا با جماعت است» در فتح خرمشهر نمود عینی داشت. یکی از دلایل اصلی این پیروزی بزرگ همکاری، انسجام و رفاقت و برنامه‌ریزی مشترک سپاه و ارتش بود و اگر بنا بود هر یک از آنها به تنهایی عمل کرده و جناح‌بندی کنند این اتفاق نمی‌افتاد.
حضور 70 هزار رزمنده در عملیات بیت‌المقدس
از حجت‌الاسلام واحدی درباره عملیات بیت‌المقدس می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: نیروهای ایرانی با توان 70 هزار رزمنده این عملیات را در ساعت 30 دقیقه بامداد روز 10 اردیبهشت 1361 با رمز «یا علی ابن ابیطالب» در محور «اهواز - خرمشهر - دشت آزادگان» به فرماندهی مشترک سپاه و ارتش و با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز کردند. این عملیات سه هفته ادامه داشت و نیروهای عراقی با هدف آغاز عملیات دفاعی از خرمشهر عقب‌نشینی کردند.
وی تصریح می‌کند: در اول خرداد 1361 ارتش عراق پاتک بزرگی را برای پس زدن نیروهای ایرانی شروع کرد، ولی با وجود گستردگی این پاتک، نیروهای ایرانی توانستند در مقابل آن مقاومت کنند و سرانجام در روز سوم خرداد 1361 نیروهای ایرانی در خرمشهر را که در روزهای ابتدای جنگ به اشغال ارتش عراق درآمده بودند آزاد کردند. در هنگام شکست نیروهای عراقی بیش از 19 هزار سرباز عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
برنامه‌ریزی بیت‌المقدس در چهار مرحله
حجت‌الاسلام واحدی ادامه می‌دهد: انجام عملیات بیت‌المقدس در چهار مرحله برنامه‌ریزی شده بود که هر مرحله در مقایسه با عملیات ثامن‌الائمه و طریق‌القدس خود یک عملیات بزرگ به حساب می‌آید. آزادسازی خرمشهر که در پی مرحله چهارم انجام شد از مهمترین نتایج عملیات بیت‌المقدس بود.
وی می‌گوید: باید بدانیم این عملیات پس از توفیق الهی مرهون تدبیر و کوشش نیروهای مردمی، ارتشی و سپاهی بوده و هنوز هم کارشناسان نظامی جنگ‌های چریکی باور نمی‌کنند چگونه خرمشهر با کمترین تلفات آزاد شده است.
حجت‌الاسلام واحدی می‌افزاید: کتاب‌ها، اشعار، سرودها و مداحی‌های زیادی درباره آزادسازی خرمشهر پدید آمده، ولی هیچ‌یک از این تلاش‌ها یک‌صدم سهم بچه‌های خرمشهر را ادا نمی‌کند.
هزاران رستم واقعی داریم که از آنها اسطوره نساخته‌ایم
وی آهی می‌کشد و می‌گوید: دفاع مقدس گنجینه ناشناخته‌ای است که اگر دست کشورهای دیگر بود از هیچ آن، یک کوه می‌ساختند. هالیوود از شخصیت‌های نه چندان بزرگ آمریکا اسطوره می‌سازد و ما اینجا هزاران رستم، نه شاهنامه‌ای، بلکه واقعی داریم، ولی در ادبیات پایداری دین خود را به خوبی ادا نمی‌کنیم.
حجت‌الاسلام واحدی تصریح می‌کند: باید سازمان‌های ارتش، سپاه، حوزه هنری و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تمام عملیات‌ها را بازنویسی و قهرمانان اسطوره‌ساز آنها را به نسل جوان معرفی کنند تا فرهنگ دفاع مقدس به یک جریان دائمی تبدیل شود.
به گفته وی، یکی از دلایل حساسیت مقام معظم رهبری نسبت به ادبیات پایداری نقش آن در فرهنگسازی نسل جوان است که باید مورد توجه قرار گیرد. تاکنون تلاش‌های انجام شده نتوانسته ذره‌ای از حق شهدا و رزمندگان را ادا کند و گنجینه دفاع مقدس هنوز استخراج نشده است.
چاپ 40 رمان دفاع مقدس در سه سال گذشته
از حجت‌الاسلام واحدی می‌خواهم به فعالیت‌های شاخص خود در دوران مسئولیتش به عنوان معاون فرهنگی و روابط عمومی ارتش اشاره کند که می‌گوید: در سه سال گذشته 40 رمان دفاع مقدس را سازمان عقیدتی سیاسی ارتش به چاپ رساند که بر اساس زندگی‌نامه امیران ارتش بود.
وی ادامه می‌دهد: در این راستا آثاری را به نویسندگان این حوزه سفارش دادیم که هم اهل قلم باشند و هم دستی بر آتش داشته باشند، ولی البته کار سفارشی آسیب‌هایی دارد که یا اغلب از دل بر‌نمی‌آید یا گاه به شعور مخاطب توهین می‌شود که این آثار چاپ نشدند و در بایگانی ارتش خاک می‌خورند.
معرفی و تجلیل از اسطوره‌ها
حجت‌الاسلام واحدی معتقد است که باید برای بهبود کیفیت کتاب‌های دفاع مقدس به گونه‌ای فرهنگسازی شود که نویسندگان و هنرمندان داوطلبانه و از سر عشق به صحنه بیایند.
وی تصریح می‌کند: اکنون فرماندهان دفاع مقدس یا در دوران کهولت به سر می‌برند یا از دنیا رفته‌اند؛ بنابراین باید تا دیر نشده و هنوز اسطوره‌هایی باقی مانده‌اند آنها را به نسل جوان معرفی کنیم. در این راستا سلسله یادواره‌های اسطوره‌های دفاع مقدس را پی‌ریزی کردیم و در فاصله سال‌های 87 تا 89 هر فصل یکی از دلاوران ارتشی دفاع مقدس از جمله سرتیپ براتی‌پور، فرمانده عملیات حمله به «اچ 3» که رستم زنده است، امیر کهتری (ناجی آبادان) امیر آذرفر(فاتح عملیات کربلای پنج) و شاهین راد را معرفی و تجلیل کردیم. همچنین 700 هکتار زمین را برای تاسیس شهرک سینمایی ارتش در پرندک تهران دریافت کردیم، ولی با تمام تلاش‌های انجام شده معتقد هستیم حق را ادا نکرده‌ایم و بدهکار هستیم.
رمان «آقای سلیمان می‌شود من بخوابم» حجت‌الاسلام واحدی ظرف یک سال به چاپ ششم رسیده که با اینکه در حوزه دفاع مقدس نیست، قهرمان اصلی آن از جمله خانواده جانبازان و نظامیان هستند. وی رمان دیگری نیز در دست تألیف دارد که در حوزه دفاع مقدس است و در حال حاضر نویسنده حاضر به صحبت درباره موضوع و جریان داستان نیست.
