رویان، چگونه رویان شد/ دلتنگی برای قرائت‌های قرآن کاظمی آشتیانی

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) ایجاد «رویان»‌های جدید در همه حوزه‌های فعالیتی جهاد دانشگاهی از اهدافی است که رؤسای سابق و کنونی جهاد دانشگاهی آن را به عنوان یکی از برنامه‌های این نهاد عنوان می‌کنند.

اما به نظر می‌رسد رویان هنوز در حوزه موفقیت‌های علمی و تبدیل علم به عمل، کار، ثروت و رفع نیاز ضروری مردم یکه‌تاز است. این یکه‌تازی را حضور بسیاری از مردم کشورمان و کشورهای منطقه در بیمارستان رویان، اعتماد به پژوهشگران این مؤسسه، چشم انتظاری برای صاحب فرزند شدن و شادی پدر و مادر شدن به خوبی اثبات می‌کند.

اما چرا و چگونه رویان، رویان شد؟ سؤالی بود که موجب شد به سراغ دکتر حمید گورابی، رئیس کنونی پژوهشگاه رویان و یکی از بنیانگذاران این مؤسسه برویم.

دکتر گورابی با صمیمیتی مثال زدنی ما را در دفتر کار خود پذیرفت و در پاسخ به این سؤال که چگونه رویان، رویان شد و تفاوتی که باعث موفقیت رویان شده است، چیست؟ گفت: باید به اتفاقاتی که برای رویان افتاده و شیوه بنیانگذاری رویان فکر کرد. در راه‌اندازی رویان خلوص نیت وجود داشت، به خصوص در دکتر کاظمی آشتیانی و همین مسئله پایه و اساس خیلی مهمی است.

وی به خصوصیت ویژه دکتر کاظمی آشتیانی در راه‌اندازی رویان اشاره و عنوان کرد: ایشان کسی بودند که تمام روابط شخصی، کاری و ... را بر این اساس تنظیم کردند که یک پیشرفت علمی در کشور ایجاد شود و تلاش کرد نه خود را بلکه رویان را مطرح و آن را به الگویی برای جوانان، نمودی از پیشرفت جمهوری اسلامی ایران و مرکزی برای رفع مشکلات درمانی مردم تبدیل کند.

خشت اولی که صحیح نهاده شد

رئیس پژوهشگاه رویان تصریح کرد: چنین خلوص نیتی در بنیانگذار این مجموعه سنگ اولی از رویان بود که بنا شد.

وی با اشاره به آیه 108 سوره توبه که می‌فرماید: «لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ؛ مسجدى که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده سزاوارتر است که در آن [به نماز] ایستى»، گفت: همچنان که در این آیه می‌فرماید مسجدی که سنگ بنای آن بر اساس تقوا بنا شود محق‌تر است که در آنجا نماز بگذاریم به نظر ما در کار ما هم همین است و در آیات بعدی قرآن هم آمده است که اگر بنایی بر اساس تقوا بنا شود خداوند متعال توجه بیشتری به آن می‌کند.

گورابی در جمع بندی این بخش از سخنان خود، گفت: نیت خوب، توجه خداوند و گردآمدن افرادی که بر اساس تقوا می‌خواهند کار کنند، دلیل موفقیت ما بوده است. ما که خودمان در رویان هستیم چیز عجیب و غریبی در رویان نمی‌بینیم که در سایر مجموعه‌ها نباشد و اگر حمایتی از سوی مسئولان و به خصوص مقام معظم رهبری صورت می‌گیرد باز هم بر همین اساس همین نیت است.

یک رمز سه واژه‌ای: علم، ایمان و تلاش

وی ادامه داد: اگر ما همین را ادامه دهیم و سایر مراکز هم به همین شیوه کار کنند، موفق خواهند شد. مقام معظم رهبری وقتی به رویان تشریف آوردند عنوان کردند که سه عنصر وجود دارد که باعث موفقیت رویان شده و خواهد‌ شد: «علم، ایمان و تلاش» و توضیح دادند که ایمان در رویان نه به عنوان یک چیز سربار و اضافی بوده بلکه این سه مورد (علم، ایمان و تلاش) با همدیگر و در هم ادغام شده بودند به همین خاطر رویان موفقیت‌های خود را کسب کرده‌ است و کسانی که به این شیوه تلاش کنند، می‌توانند موفق شوند.

وی در پاسخ به این سؤال که چطور شد وارد حوزه‌هایی مثل اهدای جنین، اهدای اسپرم، رحم اجاره‌ای و ...  شدید که در حوزه دینی مسئله جدیدی بوده و حتی در نگاه اول به نظر می‌آمد با چالش و منع دینی مواجه شود؟ گفت: کار ابتدایی که رویان در مورد درمان ناباروری می‌خواست انجام دهد، چالش دینی کمتری داشت یعنی وقتی تخمک و اسپرم متعلق به زن و شوهر هستند و می‌شود برای باروری از آن استفاده کرد چالش خاصی ندارد و اکثر علما با آن موافق هستند اما وقتی به این علم مسلط شدی و توانستی کارهای دیگری با آن انجام دهی آنوقت است که چالش‌هایی ایجاد می‌شود.

گورابی به عنوان مثال گفت: مثلاً وقتی زن و شوهر دارای سلول جنسی نباشند، آیا می‌توان از فرد دیگری این سلول‌های جنسی را گرفت؟ یا مثلاً استفاده از رحم فرد دیگری به جای مادر و یا کارهای شبیه سازی به جای کارهای تولید مثلی و ... . اینها کارهایی است که با تسلط به این علم می‌توان انجام داد اما قبل از انجام آن بایستی موارد مرتبط با اصول دینی را حل و فصل کرد.

ابتدا مطالب کارشناسی را ارئه کرده بعد سؤال شرعی مطرح کردیم

وی به نبود و یا کمبود قوانین دینی در خصوص این مبحث علمی اشاره و اظهار کرد: با توجه به اینکه قوانین کمی در خصوص این روش‌های باروری وجود داشته و هنوز هم فقدان قوانین در این حوزه احساس می‌شود، بایستی این مشکلات را از طریق سؤال‌های شرعی (استفتاء) رفع می‌کردیم. به همین دلیل تلاش کردیم ابتدا مطالب کارشناسی خود را خدمت علما ارائه و سپس سؤال‌های شرعی را مطرح کنیم.

یک تذکر نرم: ساخت قطعات یدکی برای انسان به ساخت انسان کامل منتهی نشود

رئیس پژوهشگاه رویان با اشاره به اینکه وقتی قرار بود در حوزه شبیه‌سازی وارد شویم این سؤال‌ها مطرح و مقام معظم رهبری نیز پاسخی دادند که موجب تهییج شد و جوانان ما وارد این علم شدند و توانستند از آن ثروت برای کشور کسب کنند، گفت: ایشان پس از پاسخ به سؤال‌های شرعی ما در انتها با یک زبان ملایم تذکر دادند که ساخت قطعات یدکی برای انسان به ساخت انسان کامل منتهی نشود.

مشی ما این بود: کمک به مردم نه کسب ثروت

وی افزود: خصوصیتی که مجموعه ما داشت این بود که به دنبال استفاده از روش‌های جدید برای کمک به مردم بودیم نه اینکه صرفاً به دنبال کسب ثروت باشیم. وقتی دکتر کاظمی به محضر علما رفته و مطالب را توضیح و سؤال‌های شرعی در این حوزه‌ها را مطرح کردند، این اقدام موجب شد علما نیز وارد این مباحث نوین شوند، مباحثی که سابقه بررسی توسط علمای پیشین در مورد آن وجود ندارد و آیه و حدیثی نیز مستقیماً به آن اشاره نکرده است.

رئیس پژوهشگاه رویان به تأثیر پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه روش‌های جدید ناباروری و شبیه‌سازی بر مراکز پژوهشی دینی و علوم انسانی اشاره و اظهار کرد: اکنون می‌بینیم که بسیاری از مراکز دینی و حتی مراکز پژوهشی در زمینه مباحث علوم انسانی به این حیطه علاقه‌مند شده‌اند چون حیطه‌ای نو است و موضوع‌های چالش‌برانگیزی است که جای بحث دارد.

رویان فرهنگی باید بدون مرز باشد؛ با حداقل دافعه

وی در پاسخ به این سؤال که بسیار مطرح می‌شود که باید رویان فرهنگی هم داشته باشیم، چگونه می‌توان یک رویان فرهنگی ساخت؟ گفت: می‌توانیم اسم رویان را برداریم و بگوییم چگونه یک حرکت فرهنگی پیش‌رو و نوین داشته باشیم. برای داشتن چنین حرکت فرهنگی باید با دافعه‌های حداقلی که بتواند جوانان را به خود جلب و جذب کند و با جوانان عجین شود، فعالیت کرد نه اینکه مرزی ایجاد و جوانان را مجبور کرد به این سوی مرز بیایند؛ باید یک مقوله بدون مرز و محدودیت باشد تا با هم یکی شویم.

طرح موضوعات فرهنگی به صورت بدیع

گورابی مهم‌ترین مشکلی که با آن مواجه هستیم را انتقال فرهنگ به جوانان دانست و اظهار کرد: موضوع‌های علمی که در رویان مطرح می‌شود یکسری جاذبه‌ها برای جوانان دارد و جوانان علاقه‌مند هستند با این موضوع‌ها دسته و پنجه نرم کنند؛ اگر موضوع‌های فرهنگی هم به این شکل بدیع و جاذب طرح شود این اتفاق خواهد افتاد.

پیشنهاد رویان:

وی به اشاره به حدیث امام صادق(ع) که می‌فرمایند: «مردم را با غیر زبان خود [به مذهب خویش] دعوت کنید، تا پارسایى و سخت کوشى [در عمل و عبادت] و نماز و خوبى را از شما ببینند؛ زیرا اینها، خود [بهترین] مبلّغند» عنوان کرد: یک راهی که ما به عنوان رویان می‌توانیم پیشنهاد کنیم همین است. ما اگر بتوانیم مراکز علمی، هنری و ... داشته باشیم که در پشت آن افراد الگو برای جوانان باشند و رفتارشان رفتاری باشد که برای جوانان الگو باشند، کفایت می‌کند.

رئیس پژوهشگاه رویان تأکید کرد: رویان فرهنگی می‌توان رویان علمی باشد که از طریق علم جوانان را جذب فرهنگ می‌کند.

هرآنچه در رویان بوده در سایر نهادها هم هست اما ما دکتر کاظمی آشیانی را داشتیم

وی در پاسخ به این سؤال که چرا هنوز نتوانسته‌ایم رویان‌های دیگر را ایجاد کنیم؟ گفت: به نظر من هرآ نچه در رویان بوده در سایر نهادها هم هست. اما ما دکتر کاظمی آشیانی را داشتیم که یک چهره شاخص علمی و مدیریتی و به خصوص یک چهره شاخص دینی بود یعنی همه مشخصه‌ها را در کنار هم داشت و در کارش به همه این موضوع‌ها توجه می‌کرد.

این محقق و پژوهشگر کشورمان ادامه داد: دکتر کاظمی چهره ماندگاری است که می‌تواند سرمشق همه مدیران جهاد دانشگاهی قرار گیرد و با سرمشق گرفتن شیوه کار و پیگیری‌های او می‌توان رویان‌های دیگر را ایجاد کرد.

بر لبه علم حرکت کنیم

وی با تأکید بر اینکه رویان شدن به این معنی نیست که همین کاری که در رویان می‌شود یعنی درمان ناباروری، سلول‌های بنیادی و ... تکرار شود، گفت: در هر زمینه کاری اگر به کارهای نوین و جدید فکر شود که در عمل موجب شود در لبه علم قرار بگیریم می‌توان با پشتکار و جدیت در زمینه‌های دیگر هم مثل رویان رفتار و عمل کرد و نتیجه گرفت.

وی با اشاره به حضور و بازدید خود از واحدهای جهاددانشگاهی شهرستان‌ها گفت: پیشرفت‌های خوبی در این واحدها صورت گرفته است اما شاید بشود برای هر کدام از واحدها مأموریت خاصی تعریف و به ترتیب نمونه‌های مجموعه‌ها را در کشور تکثیر کرد.

دلتنگی؛ احساسی بود که به راحتی می‌شد در چهره دکتر گورابی مشاهده کرد وقتی که از وی درخواست کردیم خاطره‌ای از دکتر کاظمی آشتیابی برایمان تعریف کند؛ وی گفت: دلمان خیلی برای قرائت قرآن ایشان تنگ می‌شود. هر وقت در ماشین با هم بودیم رادیو قرآن گوش می‌دادند و به حدی در قرائت قرآن متبحر بودند که قاریان را می‌شناختند و حتی عنوان می‌کردند که کدام بخش از آیه را زیباتر و کدام را ضعیف‌تر قرائت می‌‌کند، خودشان هم صوت زیبایی در قرائت قرآن داشتند.

برای دیدن گزارش تصویری این مصاحبه کلیک کنید!