رد بدعت‌های منسوب به دین باید توام با نگاه تقریبی باشد
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس دفتر تبلیغات اسلامی با بیان اینکه دو نوع نگاه ضیق و گسترده می‌توان به بحث بدعت داشت، تاکید کرد: باید با نگاه تقریبی به این مسئله نگاه کنیم یعنی یک سری آموزه‌های اسلامی مشترک و دعوت‌کننده به تقریب را نصب العین قراردهیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام و المسلمین احمد واعظی امروز 18 خرداد در نشست علمی مرز بدعت و نوآوری با تاکید بر معنویت‌گرایی در دفتر تبلیغات اسلامی گفت: این بحث یکی از مهمترین بحث‌هایی است که در تاریخ اسلام وجود داشته است و گروه‌های مختلف در تاریخ اسلام به این مسئله پرداخته‌اند.
وی با بیان اینکه برخی از فرق اهل سنت بحث قیاس را مطرح می‌کنند و آن را جزء دین می‌دانند اظهار کرد: اگر در فضای عقاید و فرق اسلامی حرکت کنیم چاره‌ای نداریم جز اینکه از ایده و نگاه هر مذهب و بر اساس معارفی که قبول دارند به قضیه نگاه کنیم و بگوییم که آنها تعریف وسیعی از اجتهاد و صحابی و عدم اتفاق امت بر خطا دارند.
رییس دفتر تبلیغات اسلامی گفت: در رابطه با تشتت آرا و نگاه‌های مبنایی که در این زمینه وجود دارد می‌توان دو مسئله را مطرح کرد نخست اینکه بدعث ذو مراتب است؛ یعنی ما می‌توانیم مشترکاتی با عنوان ضروریات دین و فقه بیان کنیم
وی بیان کرد: یعنی در این زمینه بگوییم درست است که بدعت‌هایی هست ولی باید تفسیر مضیقی از بدعت ارایه کنیم یعنی بدعتی که بخواهیم با آن برخورد کنیم را مطرح کنیم و اسباب منازعه و جدال قرار ندهیم و به آن بدعت مضیق حساس شویم.
وی افزود: دوم اینکه با نگاه تقریبی به این مسئله نگاه کنیم؛ یعنی یک سری آموزه‌های اسلامی از جمله دعوت به توحید و محترم شمردن جان و مال و ناموس مسلم و دعوت به تقریب را نصب العین قراردهیم و بیان کنیم.
واعظی اظهار کرد: در این زمینه باید زمینه اشتراک‌پذیر کردن آن باور را ایجاد کنیم و در این زمینه باید به اسباب موجه کردن نیز توجه داشته باشیم.
رییس دفتر تبلیغات اسلامی گفت: بگوییم مثلا ما گرچه استحسان و قیاس را منبع استنباط فقهی نمی‌دانیم ولی چون عالمان آن مذهب اسلامی مستنداتی برای موجه کردن قیاس و استحسان دارند و در اصول خودشان آن را مستدل می‌کنند، ولو این استدلال ما را قانع نمی کند برای خودشان یک باور موجه است یعنی توانسته است جمع زیادی از عالمان مسلمان را با خود همراه کنند لذا باید فهم آنها را برای خودشان حجت بدانیم و احترام بگذاریم.
واعظی تصریح کرد: در یک بحث درون مذهبی هم ممکن است یک مرجع با یک اجتهاد به یک نتیجه برسد و یک مرجع تقلید دیگر به نتیجه دیگر را به عنوان فتوا ارایه دهد که باید آن را برای هر دو و پیروانشان حجت بدانیم.
رییس دفتر تبلیغات اسلامی گفت: علمایی از ما و اهل سنت که نگاه تقریبی دارند این تسامح را روا می‌دارند. فتوای شیخ شلتوت نیز همین مسئله بود که فقه امامیه را هم به چهار فقه اهل سنت در میان فرق اسلامی اضافه کرد. البته باید بدانیم که این کار بسیار درست است و اگر بخواهیم به مبانی معرفتی خود اصرار کنیم باید در بحث‌های اصلی نگاه نافذ تری داشته باشیم.
وی افزود: بحث بعدی این است که اگر تاسیس نو در حوزه معرفت و فقه، وفق عمومات و اطلاقات بود، به هیچ وجه از مصادیق بدعت به حساب نمی‌آید؛ مثلا اوفوا بالعقود یک بار عام داده است به امور و عقود عقلائیه؛ در حال حاضر بسیاری از عقود عقلاییه و بیع‌هایی که امروز وجود دارد، ممکن است به این شکل در زمان رسول الله نبوده باشد ولی این مئاله بدعت نیست؛ یعنی ماهیت حقوقی بیع امضا شده است به شرط اینکه چند خط قرمز را رعایت کرده باشد.
واعظی اظهارکرد: همین بیان را می‌توانیم در حوزه معنویت نیز ارایه کنیم. مثلا بحث ذکرا کثیرا؛ در اینجا ما دعوت شدیم به ذکر کثیر. اگر در جریان تجارب سلوکی و تجارب عارفانه و تجارب اهل معرفت و اهل معنا اذکاری به تجربه، آثار مثبتش آشکار شود و توسط اساتید اخلاق و معنویت توصیه شود و البته مسبوق به سابقه هم نبوده باشد مشکلی ندارد چون در عرصه زندگی و سیاست و اقتصاد، نشاطات عقلاییه و تاسیسات عقلاییه را به همین راحتی که وفق عمومات و اطلاقات است مجاری ورود آن را باز می‌کنیم.
ریئس دفتر تبلیغات اسلامی گفت: اگر تاسیسی با وجه انتساب به شارع انجام شود این بحث درست نیست ولی این باب به معنویت اسلامی غنی ما گسترش و رشد می‌دهد یعنی باید این ابواب جدید را بدون بارکردن به شارع و رعایت کلیات بپذیریم.
