سه محل اختصاص منابع اقتصادی از منظر قرآن/ مذمومیت شکاف فاحش طبقاتی

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد رجایی‌رامشه، عضو هیئت‌علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره جایگاه عدالت اقتصادی در قرآن پرداخت و اظهار کرد: خداوند در قرآن در آیه 25 سوره حدید می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ؛ به راستى [ما] پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و ترازو را فرود آوردیم تا مردم به انصاف برخیزند و آهن را که در آن براى مردم خطرى سخت و سودهایى است پدید آوردیم تا خدا معلوم بدارد چه کسى در نهان او و پیامبرانش را یارى مى‏‌کند آرى خدا نیرومند شکست‌ناپذیر است». از این آیه معلوم می‌شود که هدف ارسال پیامبران، قیام مردم به قسط و تحقق عدالت است.

مذمومیت شکاف فاحش طبقاتی از منظر قرآن

وی ادامه داد: عدالت می‌تواند تعاریف مختلفی داشته باشد؛ عدالت اجتماعی معنای اعم عدالت مورد نظر ماست و عدالت اقتصادی، بخش برجسته و مهم عدالت و شامل توزیع منابع درآمد و ثروت است. از بررسی قرآن کریم به دست می‌آید که منابع اقتصادی باید به گونه‌ای توزیع شود که فقط به اغنیا نرسد بلکه بین عموم مردم تقسیم شود.

رجایی افزود: قرآن کریم، این مورد را به عنوان هدف ذکر می‌کند و معتقد است شرایط جامعه از نظر اقتصادی و توزیع منابع ثروت باید به گونه‌ای باشد که شکاف فاحش طبقاتی پدید نیاید و مسلم است که شکاف فاحش طبقاتی از نظر قرآن امری مذموم است.

وظیفه دولت در برقراری عدالت اقتصادی

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) اظهار کرد: البته باید دانست که شکاف طبقاتی امری طبیعی است اما شکاف فاحش نباید وجود داشته باشد و چنین اختلافی از نظر قرآن و دین مبین اسلام پذیرفته شده نیست، لذا دولت بایستی سیاست‌هایش را به گونه‌ای جهت‌دهی کند که ارتباط خلق با خدا و ارتباط خلق با خلق برقرار شود.

وی تأکید کرد: از سوی دیگر، از نظر قرآن، سطح زندگی فراتر از سطح زندگی عمومی پذیرفته نیست و از نظر شرعی مذموم است. همچنین آموزه‌های اسلامی، سطح زندگی کمتر از حد کفاف را نیز نمی‌پذیرد اما قرآن حد معقول بین کرانه بالا و پائین جامعه را پذیرفته است.

تأکید قرآن بر عدم تداوم ثروت بین اغنیا

رجایی عنوان کرد: حد کفاف، یک دامنه است که سطح زندگی مردم در آن تعریف می‌شود و اسلام معتقد است درآمد و ثروت یا باید در خدمت تولید قرار گیرد، یا صرف زندگی شخصی و خانوادگی در حد کفاف شود و یا بایستی به فقرا اختصاص پیدا کرده و درآمدها باید در این سه کانال توزیع شود.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) در پایان گفت: تأکید قرآن بر عدم تداوم ثروت بین اغنیاست و این عدالت با رشد و معنویت هماهنگ است و امری که اثبات شده این است که در مجموعه آموزه‌های اسلامی هیچ تعارضی بین عدالت و  رشد اقتصادی وجود ندارد.