غفلت از آئین‌ها و سنت‌های ملی و دینی غیر قابل جبران است
گروه هنر: دبیر جشنواره نمایش‌های «آئینی و سنتی» گفت: حفظ و حراست از آئین‌ها و سنت‌های نمایشی ملی و دینی وظیفه همگانی است؛ نه مدرسه اختصاصی برای آموزش و نه مکانی برای مواجهه مردم با گونه‌های مختلف آن وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست خبری هفدهمین جشنواره ملی نمایش‌های «آئینی و سنتی» پیش از ظهر امروز سه‌شنبه 27 مرداد با حضور داوود فتحعلی‌بیگی، دبیر جشنواره، محمدحسین ناصربخت، قائم مقام دبیر، پیمان شفیعی؛ دبیر اجرایی و امیررضا اردلان، دبیر بخش سمینار پژوهشی جشنواره در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
داوود فتحعلی‌بیگی در ابتدای این نشست گفت: قبل از هر چیز از همه گروه‌هایی که دعوت این جشنواره را لبیک گفته و در شرایط سختی به ویژه در گرمای شدید هوا به فعالیت و تمرین برای حضور در جشنواره پرداختن صمیمانه تشکر می‌کنم؛ البته گروه‌هایی موفق شدند تا در این جشنواره پذیرفته شوند و گروه‌هایی نیز ناکام از اینکه به جشنواره راه پیدا کنند، ماندند.
گروه‌های فعال نمایش آئینی دسترسی به منابع و سرچشمه‌ها ندارند
وی ادامه داد: اما باید گفت که یکی از علل پذیرفته نشدن این گروه‌ها در جشنواره این است که آنها دسترسی به سرچشمه‌ها ندارند، سالن و مکان مناسبی برای اجرا وجود ندارد که در آن شاهد اجرای گونه‌های مختلف نمایش‌های آئینی و سنتی باشیم؛ این امر یک هشدار است و البته صحه گذاشتن بر یک ضروت مغفول مانده که باید زین‌پس همه ما مراقب باشیم تا آئین‌ها و سنت‌هایمان به عنوان یک میراث معنوی از دست نرود.
فتحعلی‌بیگی با اشاره به اینکه چنین امری وظیفه تک تک مردم است که سهمی در حراست از میراث فرهنگی خود داشته باشند گفت: به وضعیت کنونی فرهنگی به ویژه در زمینه پرداختن به آئین‌ها و مراسم‌های سنتی که کم هم نیستند دقت کنید، جوانان ما باید در کجا یاد بگیرند؟ باید مدرسه‌ای اختصاصی به امر آموزش اهتمام ورزد، باید در دانشکده‌های تئاتری رشته‌ای تخصصی در زمینه نمایش‌های آئینی و سنتی ایجاد شود، غفلت آشکاری که اکنون وجود دارد غیرقابل جبران است؛ چرا که هر از چندگاهی ما در حال از دست دادن یکی از پیشکسوتان عرصه هنرهای آئینی و سنتی هستیم و نمونه اخیر آن درگذشت احمد علامه‌دهر بود که در زمینه سیاه‌بازی، بازیگر صاحب سبکی محسوب می‌شد.
وزارت علوم، رشته دانشگاهی آئینی و سنتی ایجاد کند
این بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون افزود: باید پیش از آنکه این سرمایه‌های انسانی را از دست بدهیم به فکر انتقال تجارب و دانش آنها به نسل جوان، مستعد و البته علاقه‌مند باشیم، در این راه تنها از دست مرکز هنرهای نمایشی، معاونت هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کاری ساخته نیست، باید همه نهادها و وزارتخانه‌ها به ویژه سازمان میراث فرهنگی و همچنین وزارت علوم دست به کار شوند و از همه مهمتر وزارت علوم باید هوشیارانه در این زمینه به ایجاد رشته و یا رشته‌های دانشگاهی مبادرت ورزد.
وی به اصلاح نگرش برخی نخبگان تئاتر و به ویژه جامعه تحصیل کرده نسبت به نمایش‌های آئینی و سنتی تأکید کرد و گفت: از آغاز برگزاری این جشنواره بودند گروه‌های شبیه‌خوانی که از شرکت در جشنواره اباء داشتند و یا برخی از دوستان فرهیخته و دانشگاهی ما که از اینکه به عنوان هنرمند در جشنواره حضور داشته باشند و یا حتی به تماشای آثار این جشنواره بنشینند اکراه داشتند که باید چنین ذهنیتی از بین برود.
فتحعلی‌بیگی گفت: تجلیل از چهره‌های پیشکسوت و نامی عرصه فرهنگ و هنر سنتی حسنه بود که ابتدا جشنواره آئینی و سنتی آن را پایه‌ریزی کرد و بعد در سایر رویدادهای فرهنگی و هنری تسری یافت، به نظرم این اتفاق خوبی است اما از آن مهمتر این است که پیش از آنکه آنها را از دست بدهیم از وجود آنها و تجاربی که به دست آورده‌اند نهایت بهره را ببریم، چیزی که در مورد مرحوم مرشد ولی‌الله ترابی اتفاق نیفتاد و با وجود همه تلاش‌هایی که شخصاً برای ضبط نقالی‌ها و پرده‌خوانی‌های او صورت دادم اما نتیجه‌ای نگرفتم و اکنون به غیر از چند فیلم ضبطی از هنرنمایی او سندی در دست نداریم و هربار که به این موضوع فکر می‌کنم داغ دلم تازه می‌شود.
سخنرانی 30 کارشناس در سمینار پژوهشی جشنواره
این گزارش حاکی است، سخنران بعدی این نشست امیررضا اردلان؛ دبیر پنجمین سیمنار پژوهشی جشنواره نمایش های آئینی و سنتی بود که در ابتدا گفت: در این دوره از سمینار پژوهشی جشنواره 30 سخنران خواهیم داشت که 10 سخنرانی آن مربوط به پژوهشگران خارجی می‌شود و ما میهمانانی از کشورهای هندوستان، بلژیک، فنلاند، آلمان، اتریش، اندونزی، افغانستان، تاجیکستان و... خواهیم داشت.
وی ادامه داد: تأکید شورای سیاستگذاری جشنواره بر این بود که از کشورهای فارسی زبان در بخش سمینار جشنواره سخنرانانی داشته باشیم که همانطور که اشاره شده از تاجیکستان و افغانستان میهمان دعوت شده‌اند که این روند در ادوار آتی با جدیت بیشتری پیگیری خواهد شد.
اردلان به حضور 10 پژوهشگر جوان که به این سمینار مقاله ارائه کرده‌اند اشاره کرد و گفت: وقتی چنین ظرفیتی وجود دارد حیف است که پژوهش در زمینه نمایش‌های آئینی و سنتی مورد حمایت قرار نگیرد و مسئولان باید توجه به این امر داشته باشند که سرمایه‌های فرهنگی و هنری را به جای هزینه در کارهای گذرا و بی‌پایه در این مسیرها تزریق کنند.
جامعه‌ای که آئین ندارد، معرفت حیات اجتماعی ندارد
وی با اشاره به اینکه سمینارهای پژوهشی جشنواره برطبق برنامه از اول شهریور آغاز خواهند شد و از 4 شهریور نیز شاهد اجرا آثار نمایشی جشنواره خواهیم بود در پایان گفت: باید بگویم که جامعه‌ای که آئین ندارد، معرفت حیات اجتماعی نیز نخواهد داشت چرا که نمی‌توان خوشحالی و اندوه خود را با دیگران تقسیم کند، قطعاً در اجتماع است که شور و نشاط آفریده می‌شود و فرد اندوهگین می‌تواند مصائب خود را با دیگران در میان گذاشته و کمتر دچار خسران شود، چیزی که کم کم در حال رنگ باختن است و به این خاطر است که آمار جرم و جنایت و ناهنجارهای اجتماعی رو به فزونی است و جامعه ایرانی با این شیوه رو به اضمحلال می‌رود.
سخنران سوم این نشست، محمدحسین ناصربخت؛ قائم مقام دبیر هفدهمین جشنواره ملی نمایش‌های «آئینی و سنتی» بود که گفت: لازم می‌دانم که به دستاوردهای هفدهمین دوره جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی اشاره کنم و نخست اینکه ما در دوره‌های نخست جشنواره حضور پیشکسوتان را بیشتر در جشنواره داشتیم که البته لازم هم بود چرا که باید تجارب آنها ثبت و ضبط شود اما دوره هفدهم این جشنواره به حق جوانترین دوره جشنواره است که این جای خوشحالی دارد که اینچنین جوانان مشتاق تجربه در این زمینه را دارند.
شرکت 1070 هنرمند در بخش‌های گوناگون جشنواره
وی تأکید کرد: گرایش جشنواره همچنان گرایشی پژوهشی است و هنرمندان حاضر در آن هم با پشتوانه تحقیقی و پژوهشی دست به خلق اثر زده‌اند، حضور پرشور هنرمندان که در همه بخش‌های این جشنواره بالغ بر 1070 نفر می‌شوند نیز بر پویایی و سرزندگی این جشنواره نیز کمک خواهد کرد که همانطور که در جدول به سمع و نظر شما رسیده است 118 عنوان نمایش را در این دوره از جشنواره شاهد خواهیم بود.
ناصربخت ادامه داد: از جمله اقدامات خوبی که در این دوره از جشنواره شده است انتشار 6 جلد کتاب از 7 کتابی بود که مورد نظر داشتیم و همچنین برای نخستین‌بار از سندی در این جشنواره رونمایی خواهد شد که فرضیه قدمت تعزیه متعلق به دوران صفویه را به قطعیت می‌رساند و تاریخ نمایش ایرانی را دگرگون می‌کند.
در پایان پیمان شریعتی، دبیر اجرایی این جشنواره نیز به ایراد سخن پرداخت و گفت: مرکز هنرهای نمایشی با برگزاری جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی متنوع‌ترین جشنواره‌های خود را برگزار می‌کند و سعی در احیای سنت‌های نمایشی موجود در شهرستان‌ها را داریم.
اجرای 9 مجلس شبیه‌خوانی در جشنواره
وی به اجرای 9 مجلس شبیه‌خوانی در این دوره از جشنواره اشاره کرد و تصریح کرد: تک تک این آثار از جمله نسخی هستند که تاکنون به اجرا درنیامده‌اند و به نوعی رونمایی می‌شوند و نکته مهم دیگر اینکه امسال حضور بخش دانشگاهی را نیز در جشنواره خواهیم داشت و این حضور آنچنان پرشور و متنوع است که برای آن بخش مرور تئاتر دانشگاهی در نظر گرفته‌ایم.
شریعتی گفت: یک بسته آموزشی نقالی تهیه شده است که در این دوره از جشنواره ارائه می‌شود تا علاقه‌مندان با دراختیار گرفتن آن بتوانند با مبانی نقالی و پرده‌خوانی به عنوان شیوه‌ای سنتی نمایش‌های ایرانی آشنا شوند.
وی در پایان افزود: شورای سیاستگذاری جشنواره در این دوره ترجیح داده است تا به جای برگزاری جشنواره به شکل بین‌المللی که تنها با دعوت از چند گروه معدود تئاتری خارجی شکل می‌گیرد، جشنواره را با اتکا به توان فنی تئاتر در داخل کشور و توجه و حمایت بیشتر از گروه‌های داخلی به شکل ملی برگزار کند و بودجه جشنواره را صرف تقویت نمایش‌های آئینی و سنتی ایرانی کند.
