مشکلات طرح ادغام اتحادیه‌های قرآنی بدون ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی برطرف نمی‌شود
گروه فعالیت‌های قرآنی: مدیر کل دفتر آموزش و توسعه مشارکت‌های معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته است، مشکلات طرح ادغام بدون ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی برطرف نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشریه گلستان قرآن که توسط معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر می‌شود، در آخرین شماره خود پرونده‌ای را در مورد طرح ادغام دو اتحادیه قرآنی کشور تشکیل داده و در بخشی از آن به مصاحبه با مسئولان این اتحادیه‌ها پرداخته است، در ادامه یکی از این مصاحبه‌ها که با حجت‌الاسلام والمسلمین علی پروانه، مدیر کل دفتر آموزش و توسعه مشارکت‌های معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است منتشر می‌شود.
•چرا بحث ادغام اتحادیه‌های قرآنی مطرح شد؟ مگر تا قبل از آن اتحادیه‌ها به خوبی کار خود را انجام نمی‌دادند؟
در حال‌حاضر دو اتحادیه قرآنی در کشور فعالیت دارند؛ یک‌سری از این اتحادیه‌ها از ارشاد مجوز دریافت می‌کنند و یک‌سری هم از سازمان تبلیغات اسلامی. اگر این دو ادغام شوند، مؤسسات در بحث‌هایی همچون تصمیم‌گیری، حمایت، نظارت و صدور مجوز از دوگانگی خارج خواهند شد. یکی از مشکلات این است که یک مؤسسه از ارشاد مجوز می‌گیرد و از سوی دیگر از سازمان تبلیغات اسلامی نیز مجوز می‌گیرد؛ در کنار این از مراکز دیگر نیز حمایت‌هایی را دریافت می‌کند و همین مؤسسه در زمانی که قرار است آماری از عملکرد خود ارائه دهد به همه این مراکز آمار می‌دهد.
زمانی که قصد ارائه گزارش داشتیم، آمارهای دریافتی بسیار بالاتر از جمیعت واقعی بود؛ اما واقعیت یک چیز دیگر است؛ به عنوان مثال، در طرح اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان آمارهایی که در زمینه غنی‌سازی فرهنگی دانش‌آموزان داده می‌شد بسیار بیشتر از کل دانش‌آموزان بود و این یکی از آسیب‌هایی بود که باعث شد به فکر ادغام بیفتند.
از همان ابتدا بحث هم‌گرایی و اتحاد بین دو اتحادیه بین کارشناسان امر مطرح بود؛ البته هر دو اتحادیه ظاهراً مردمی و غیردولتی هستند و بهتر است اعضای آنها برای شیوه ادغام تصمیم بگیرند. در آیین‌نامه جدید و مصوبه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، نامی از ادغام دو اتحادیه برده نشده و اساساً این ابلاغیه ارتباط مستقیمی با «ادغام» ندارد؛ بلکه شیوه صدور مجوز مراکز قرآنی در آن عوض شده است.
آن چیزی که در حال حاضر ابلاغ شده، این است که هیئتی متشکل از معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد به عنوان رئیس هیئت، رئیس سازمان دارالقرآن‌الکریم به عنوان معاون یا نایب رئیس هیئت، یک کارشناس از معاونت قرآن و عترت، یک کارشناس از سازمان دارالقرآن‌الکریم، نماینده شورای توسعه فرهنگ قرآنی، نماینده سازمان اوقاف و نماینده حوزه‌های علمیه، تشکیل شود تا کار صدور مجوزها را پیگیری کنند.
•بسیاری از کارشناسان از وجود مشکلات بر سر راه ادغام حرف زده‌اند، این مشکلات بیشتر از چه نوعی است؟
شبهه‌ای که به این کار وارد است، این است که شورای توسعه فرهنگ قرآنی تصمیم‌گیری کند و بخشی از کار را از معاونت قرآن و عترت بگیرد و بعد هم یکی دو وظیفه دیگر را از وزارت ارشاد کم کند، آیا جایگاه قانونی شورای توسعه فرهنگ قرآنی این است؟ مشکل قانونی دیگر این است که باید مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و بعد ابلاغ شود، اگر این کار صورت نگیرد آن مصوبه قانونی نیست. همه اینها و چندین مشکل دیگر از جمله مواردی است که به عنوان چالش‌های کار از آن یاد می‌شود. من با توجه به اینکه کارشناس این کار نیستم، بحثی در مورد مسائل قانونی این کار ندارم؛ اما نفس کار خوب است.
•تکلیف مؤسساتی که دارای شعبه‌های فراوان هستند، به چه صورت خواهد بود؟
بعضی مؤسسات همچون جامعة‌القرآن‌الکریم و بیت‌الاحزان نزدیک به 700 شعبه دارند. یکی از مواردی که در بحث صدور مجوز در بحث ساماندهی داشته‌ایم، بحث بر سر تعیین وضعیت این مؤسسات است. آیا از نظر قانونی یک مؤسسه می‌تواند 700 شعبه بزند؟ از نظر قانون صدور مجوز نمی‌تواند، پس این خلاف قانون است؛ در حالی که این مؤسسه دارد خوب کار می‌کند؛ بنابراین نباید جلوی آن گرفته شود، بلکه باید مشکل قانونی آن برداشته شود.
البته همه این موارد در مراحل بعدی مورد بررسی قرار خواهد گرفت، مشکل این است که اگر بخواهیم از مؤسسه‌ای که 700 شعبه دارد حمایت کنیم، باید چگونه عمل کنیم، باید آن را به عنوان یک مؤسسه ببینیم یا به عنوان هفتصد مؤسسه. اگر به عنوان یک مؤسسه نگاه کنیم عدالت رعایت نخواهد شد و اگر به عنوان 700 مؤسسه نگاه کنیم تمام بودجه را باید به آنها بدهیم و این هم نشدنی است.
البته به صورت داخلی در بحث صدور مجوز و نظارت بر مؤسسات قرآنی، آیین‌نامه‌ای نگارش یافته و نقطه نظرات نیز دریافت شده و همه این موارد مسکوت مانده است تا اگر طرح اجرایی شود، آنجا تصمیم‌گیری شود.
•چرا سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان طرف دیگر این قضیه انتخاب شده، در صورتی که شورای توسعه فرهنگ قرآنی فعالیت‌های اساسی قرآنی در کشور را به عهده سه وزارتخانه قرار داده است؟
شورای توسعه فرهنگ قرآنی بر اساس نص منشور، فعالیت‌های اساسی حوزه قرآن را به عهده سه وزارتخانه که مسئولیت سه کمیسیون شورا را دارند، قرار داده است؛ یعنی این سه کمیسیون که سه وزارتخانه مطبوع ریاست آنها را دارند باید کار فعالیت‌های قرآنی کشور را انجام دهند، آن‌گونه که من اطلاع دارم سازمان تبلیغات اسلامی در همه این سه کمیسیون عضویت دارد و اعتبار دریافت می‌کند. یکی از ایرادها این است که به جایگاه قانونی سازمان تبلیغات خدشه وارد شده است؛ برای مثال به عنوان یک مؤسسه چند منظوره از ارشاد مجوز دریافت کرده است.
•با توجه به اینکه سازمان دارالقرآن به عنوان یک مؤسسه مجوز فعالیت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرده است، به لحاظ قانونی می‌تواند یک سوی قضیه صدور مجوز نظارت بر مؤسسات قرآنی باشد؟
این سازمان برای برخی فعالیت‌های قانونی خود نیاز به مجوز داشته که دریافت کرده است. سؤال مطرح می‌شود که آیا دارالقرآن که از ارشاد به عنوان یک مؤسسه مجوز دارد، خودش مجوز مؤسسه صادر می‌کند یا خیر؟ بله! صادر می‌کند و تا کنون به 2000 مؤسسه مجوز داده است. در وزارت ارشاد نمی‌توانیم بخشی از وظایف خودمان را به نهادی که از خود ارشاد مجوز فعالیت دریافت کرده واگذار کنیم. شورای توسعه گفته است دو نهاد صادر‌کننده مجوز با هم هماهنگ باشند و هیئتی را در این زمینه تشکیل دهند تا در قالب این هیئت، مجوز صادر نمایند؛ اما این ابلاغ مشکلات قانونی دارد که بدون ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی و بدون امضای رییس شورا برطرف نمی‌شود.
•آیا وضعیت دبیرخانه این طرح مشخص شده است؟
ابتدا گفته شد که دبیرخانه در اتحادیه مدغم باشد، بعد تصمیم گرفته شد در شورای توسعه فرهنگ قرآنی مستقر شود؛ اما در نهایت تصمیم گرفته شد سازمان تبلیغات اسلامی محل تشکیل دبیرخانه باشد؛ از سوی دیگر، گفته شد که دبیر با انتخاب هیئت نُه نفره باشد، اگر دبیر یکی از افراد به عنوان مثال نماینده حوزه علمیه باشد، دبیر باید در خیابان بگردد، نماینده حوزه در قم مستقر است، رئیس هیئت حجت‌الاسلام حشمتی در معاونت قرآن و عترت است، معاون هیئت جناب آقای قره‌شیخ‌لو رییس دارالقرآن است و دبیرخانه در سازمان تبلیغات است، همه اینها مشکلاتی است که باید بررسی و ایرادها برطرف شود.
•پیش‌بینی شما از آینده طرح چیست؟
پیش‌بینی من این است که همان مصوبه سال 75 شورای عالی انقلاب به همراه مصوبه منشور توسعه فرهنگ قرآنی، سازگاری بیشتری با ادغام دو اتحادیه و یکدست شدن صدور مجوزها و چگونگی نظارت بر مؤسسات دارد و نیازی به زیاد کردن نهادهای متصدی و موازی‌کاری و تصدی‌گری بیشتر نیست.
بهتر است سازمان تبلیغات و همه نهادهای قرآنی کشور به مصوبات اصلی شورای عالی انقلاب و مفاد صریح آن قناعت و عمل کنند و در پناه آن به دنبال وحدت رویه و انسجام باشند.
