دیدار با رهبر معظم انقلاب، تحمل ما را بر بی‌مهری‌ها افزایش می‌دهد + فیلم
کانون خبرنگاران نبأ: داور بین‌المللی قرآن کریم گفت: مقام معظم رهبری عنایت ویژه‌ای نسبت به اساتید و قاریان قرآن دارند به طوری که حال تک‌تک آنان را جویا شده و نکاتی به آنان متذکر می‌شوند؛ سالی چندبار که با ایشان دیدار داریم، نشاطی به ما می‌دهد که می‌توانیم برخی از این بی‌مهری‌ها و بد‌رفتاری‌ها تحمل کنیم.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به ایکنا، حجت‌الاسلام محمدرضا شهیدی‌پور، داور بین‌المللی قرآن کریم و عضو هیأت علمی جامعة‌المصطفی(ص) العالمیه در دیدار خبرنگاران کانون نبأ به بیان اهمیت معنا‌محوری در امر تلاوت پرداخت و با اعتراض بر رویکرد تکنیک‌محوری و کم‌رنگ شدن روح و احساس تلاوت در قرائت قاریان امروزی گفت: هر چه قدر قاریان ما به سمت تکنیک روی می‌آورند از احساس و معنویت تلاوت کم میشود زیرا تلاوت قرآن دو بال دارد، یک بال آن تکنیک است که با آشنایی با شیوه‌های تلاوت محقق میشود و بال دیگر احساس، معنویت، اخلاص و خضوع در تلاوت است که شما عنوان تقوای تلاوت بر روی آن می‌گذارید.
وی عنوان کرد: هر دو باید برابر با یکدیگر باشند؛ به این معنا که اگر قاری قرآن به اخلاق قرآنی متخلق نباشد و آن معنویت و صفای قرآنی را در خودش ارتقاء ندهد و آن را در درون خود ایجاد نکند، قادر نخواهد بود یک قرائت تأثیرگذار و معنوی ارائه دهد.
تلاوت زیبای عبدالباسط، مرا به یادگیری قرآن ترغیب کرد
وی با بیان اینکه با شنیدن تلاوت عبدالباسط در کودکی به یادگیری قرآن علاقه‌مند شده است، افزود: شنیدن تلاوت ایشان موجب ترغیب بنده به یادگیری قرائت و حفظ قرآن شد، آن زمان تلاوت‌های عبدالباسط، به عنوان «اسطوانات صوت‌السلام» بر روی صحفه گرامافون در مکه ضبط و در آلمان تبدیل به صفحه گرامافون شده بود و در کشور اسلامی رواج داشت، اما کمتر کسی این تلاوت‌ها را می‌شنید، اخیراً تلاوت‌های صوتی به‌وفور منتشر میشود و برخی از تلاوت‌ها نیز حقیقتاً ماندگار هستند.
این داور بین‌المللی عنوان کرد: بنده با شنیدن این تلاوت‌ها علاقه‌مند به قرائت قرآن شدم از جمله این تلاوت‌ها، تلاوت سوره تکویر است که با طنین بسیار زیبا و دل نشین استاد عبدالباسط خوانده می‌شد.
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور در رابطه با تأثیری که استماع این تلاوت در رفتار و منش وی دارد، افزود: البته عبدالباسط این سوره را در کاظمین نیز تلاوت کرد که بسیار تأثیرگذار بود؛ بنده باید این تلاوت را به نحو مداوم و پیوسته بشنوم و گرنه خلقم تنگ میشود.
تلاوت‌ها برایم تداعی‌کننده خاطرات تلخ و دلنشین هستند
حجت الاسلام شهیدی‌پور تصریح کرد: تلاوت‌هایی از عبدالباسط را بنده در عراق، بر مبنای تاریخ و مکانشان دسته‌بندی کرده‌ام، بنده در آن زمان ضبط صوت نداشتم و هر روز برای استماع آن به مسجد اعظم قم می‌رفتم که این تلاوت پیش از اذان ظهر و مغرب پخش می‌شد، بنده در هر دو وعده، راهی این مسجد می‌شدم و آن را می‌شنیدم.
وی با بیان اینکه برخی از تلاوت‌ها، تداعی‌کننده خاطرات تلخ نیز برای ایشان بودند، ادامه داد: اما در کنار تلاوت‌هایی که تداعی‌کننده خاطرات تلخ هستند، تلاوت‌های دیگری نیز در خاطرم مانده است که برای بنده بسیار دلنشین و به یادماندنی هستند؛ به‌گونه‌ای که با شنیدن آن، گمان می‌کنم که بار دیگر در آن دوره و فضا قرار گرفته‌ام، آن زمان 12 سال بیشتر نداشتم که به مسجد اعظم می‌رفتم و تلاوت‌ها را به گوش جان می‌سپردم.
این داور بین‌المللی قرآن کریم عنوان کرد: شهید مطهری می‌گوید که نحوه‌ای که عبدالباسط می‌خواند مستمع را چنان تحت تأثیر قرار می‌دهد که گویا این آیات هم‌اکنون بر قلب پیامبر نازل شده است، با لحنی که باید تلاوت شود می‌خواند، ما پیش خود می‌گفتیم که مگر میشود ایشان به جای سوره تکویر، سوره شمس و بلد را به چنین شیوه زیبایی تلاوت کند؛ زیرا لحن این سوره‌ها بسیار متفاوت است، اما آن زمان که عبدالباسط این دو سوره را قرائت می‌کرد متعجب می‌شدیم و گمان نمی‌کردیم که هر بار بتواند با لحن و سبک جدید قرائت داشته باشد و چنین امری موجب شد که بنده به حفظ قرآن کریم علاقه‌مند شوم.
وی در ادامه سخنانش افزود: بخش‌هایی که عبدالباسط خوانده بود، از حفظ بودم و همین علاقه‌مندی بنده به تلاوت‌های این استاد بزرگ موجب شد که از این طریق، کل قرآن را حفظ کنم، زیرا دوره‌های ترتیل و دوره‌های کامل قرآن ایشان را در نزد خود نگه می‌داشتم.
با گذر زمان، معنویت و اخلاص قاریان کاهش یافته است
وی در رابطه با نحوه حفظ خود گفت: بنده از سن 14 سالگی آغاز به حفظ کردم؛ آن زمان تازه وارد حوزه شده بودم و تصمیم داشتم تا 18 سالگی حافظ کل شوم؛ در نهایت به سبب فرهنگ انس با قرآن موفق به حفظ قرآن شدم.
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور ضمن اشاره به فعالیتهای قرآنی در سطح کشور عنوان کرد: در کنار تدریس علوم عربی، به تدریس علوم قرآنی پرداختم؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه‌های علمیه و مدارسی که توسط مردم اداره می‌شد و همچنین در نهادهای دولتی، فعالیتهای قرآنی به اوج خود رسید، پس از مدتی در ادارات، نهادهای کشوری و انقلابی، مراکز قرآنی و دانشگاه‌ها فعالیتهای قرآنی چشم‌گیر شد.
وی با بیان اینکه با گذر زمان معنویت و اخلاص در تلاوت در میان قاریان رو به کاهش است، افزود: مصری‌ها نیز با چنین پدیده‌ای در حیطه فعالیتهای قرآنی خود روبه‌رو هستند، در میان قاریان جدید، دیگر این صفا و معنویت که در بین قاریان نسل اول بود، وجود ندارد.
وی ادامه داد: اصالت تلاوت دیگر به فراموش سپرده شده است و با سپری شدن زمان، افراد به سمت ظاهرسازی و فعالیتهای روبنایی پیش رفته‌اند، بنده پیشنهاد می‌دهم که برای ایجاد این جو قرآنی در جامعه، علاقه به شنیدن تلاوت قرآن در مردم زنده شود، به این معنا که جوانان به سمت شنیدن نغمات ملکوتی قرآن ترغیب شوند و بیش از هر آهنگ دیگری، چنین نغماتی بر روی آنان تأثیرگذار باشد.
طنین دلنشین قرآن به فرد نشاط معنوی می‌بخشد
این داور بین‌المللی قرآن کریم بیان کرد: طنین دلنشین قرآن، نه تنها معنویت را در انسان تقویت می‌کند بلکه نشاط معنوی نیز به وی می‌بخشد، تا قرآن هست نباید به جایگاه دیگری وارد شد.
وی تصریح کرد: اشتیاق ما به ضبط تلاوت‌های قرآنی آنچنان شدید بود که گاهی تا پاسی از شب بیدار می‌ماندیم تا دو تلاوت را ضبط کنیم، البته کیفیت نوارها در ابتدا آنچنان مطلوب و خوب نبود و ما به ناچار مکرراً این تلاوت‌ها را می‌شنیدیم؛ اما پس از مدتی کیفیت این نوارها بهبود یافت و ما می‌توانستیم از محتوایات آن بهره‌مند شویم؛ گاهی نیز پیش می‌آمد که نوار کاستی که به عنوان امانت به دست دوستانمان می‌سپردیم به ما بازنمی‌گشت، خب! آن تلاوت دیگر از دست می‌رفت.
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور با بیان اینکه امروزه با به‌کارگیری نرم‌افزار یا دیجیتال می‌توان آسان‌تر به تکثیر تلاوت‌های برجسته قاریان پرداخت، گفت: بنده اعتقاد دارم که پرداختن به تلاوت و حفظ قرآن با صوت و لحن قرآنی، حلاوت آن را در ذائقه مردم افزایش می‌دهد.
وی ضمن اشاره به رویکرد هنری جامعه قرآنی به این کتاب آسمانی عنوان کرد: باید به قرآن به چشم اثر هنری نگریست، اما نگرش به یک اثر هنری که به هنر آئینی و اسلامی منتهی میشود و بر روی معنا و اعتقاد افراد تأثیرگذار است، به این معنا که موجب افزایش ایمان افراد میشود؛ طبق آیه شریفه قرآن « إِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم وَإِذا تُلِیَت عَلَیهِم آیاتُهُ زادَتهُم إیمانًا» آن زمان که قرآن تلاوت میشود ایمان فرد به تبع آن افزوده میشود.
قاریان ما از سوی مقامات سعودی مورد بی‌مهری قرار گرفتند
این داور بین‌المللی قران کریم ادامه داد: بهترین خاطره بنده هسفر شدن با کاروان قاریان در مکه و شنیدن تلاوت در فضای ملکوتی خانه خدا و مرقد شریف نبی مکرم اسلام بود؛ این سفر هرچند با مرارت‌هایی همراه شد و برخی از قاریان ما دچار ضرب‌وجرح شدند و مورد بی‌مهری مقامات سعودی قرار گرفتند، اما سفر به یادماندنی و شیرینی بود؛ همچنین حلاوت قرآن در فضای ملکوتی کعبه و مدینه منوره هرگز از خاطرم فراموش نمی‌شود و این سفر، برایم یکی از سفرهای خاطره‌انگیز شد.
وی به توصیف نخستین سفر خود به مکه مکرمه پرداخت و بیان کرد: به خاطر می آورم که در سال 62، 72 نفر از قاریان برای تلاوت در خانه خدا اعزام شدند و ما نیز به همراه این بزرگواران در جایگاه استاد عازم این سفر شدیم؛ البته دو سه بار دیگر نیز به مکه مشرف شدم، اما خاطره اولین سفر هنوز در خاطرم باقی مانده و همچنین تأثیری که بر روی دیگر حاجیان کشورهای مختلف داشت.
وی در ادامه سخنانش افزود: قاریان کشور ما در آن جمع تلاوت می‌کردند و مردم سایر کشورها متوجه ملیت ایرانی قاریان ما نمی‌شدند و تا آن زمان که گفت‌و‌گویی به زبان فارسی برایشان پیش نمی‌آمد، گمان می‌کردند که مصری هستند زیرا ایرانی‌ها به حدی زیبا تلاوت می‌کردند، تصور اینکه با برخورداری از چنین شیوه تلاوتی ایرانی باشند برای بسیاری از افراد قابل قبول نبود.
دیدار با رهبر، تحمل ما را بر بد‌رفتاری‌ها افزایش می‌دهد
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور با بیان اینکه دیدار با مقام معظم رهبری برایش خاطراتی دلنشین را رقم زد، افزود: حضور در مکه خاطره خوبی است البته خاطرات دیگری نیز برای بنده پیش آمد، این عنایتی که مقام معظم رهبری نسبت به اساتید و قاریان قرآن دارد و از حال تک تک دوستان جویا شده و نکات ریزی را به آنان متذکر می‌شوند برایم خاطره دلنشینی است؛ سالی چندبار که ما با ایشان دیدار داریم یک نشاطی به ما می‌دهد که می‌توانیم برخی از این بی‌مهری‌ها و بد‌رفتاری‌ها را که اتفاق می‌افتد تحمل کنیم.
وی بیان کرد: همان‌طور که خودتان واقفید در جامعه ما، تمامی امور مطابق با تمایلات و خواسته‌های ما پیش نمی‌رود؛ گاهی بی‌مهری و بد‌رفتاری وجود دارد و آنچه که می‌خواهیم صورت گیرد متأسفانه انجام نمی‌شود؛ اما همین حمایت و تشویق‌های مقام معظم رهبری، احساس حفظ حرمت را در درون ما ایجاد می‌کند و به این نتیجه می‌رسیم که حفظ شخصیت اساتید و قرآنیان به‌خوبی ادا میشود.
بازگشت به قرآن بهترین عمل است
وی در ادامه به بیان آرزوی قرآنی خود در حیطه فعالیتهای قرآنی پرداخت و افزود: آرزوی بنده این است که جامعه ما، قرآنی شود و به سعادت و رستگاری دست یابد و در سایه عمل به تعالیم قرآن و عترت، ما شاهد برقراری جامعه‌ای سالم باشیم و از مواهب دنیا و آخرت توأمان با یکدیگر بهره‌مند شویم، همچنان‌که در قرآن کریم در این رابطه گفته شده است «ما أحسنَ الدینَ والدُّنیا إذا اجتمعا» که بر مبنای این آیه بنده خواستار خیر دنیا و آخرت برای تمامی افراد هستم و امیدوارم که بهترین‌ها نصیب مردم شود.
این داور بین‌المللی قرآن کریم ضمن تأکید بر لزوم بازگشت آحاد مردمی به قرآن و پندگیری از آموزه‌های نورانی آن گفت: بنده معتقدم که بازگشت به قرآن بهترین عمل است، ما نسبت به قرآن عقب‌ماندگی بسیاری داریم؛ این نقصان باید جبران شود، به این معنا که با قدم برداشتن در این مسیر، باید صد قدم دیگر نیز در راستای احیای آن برداریم تا بخشی از حقی را که بر گردن ما دارد ادا شود.
وی بیان کرد: ما نمی توانیم حق قرآن را ادا کنیم اما باید قدم‌های استوار و ثابتی در این راستا برداریم تا بخشی از تعهد خود را نسبت به قرآن و عترت انجام دهیم؛ بتوانیم خادمی خدمت‌گزار برای قرآن وعترت باشیم، خدایا ما را با قرآن زنده بدار و با قرآن بمیران و با قرآن و عترت محشور گردان.
مقام معظم رهبری در رابطه با تخلق قرآنی به قاریان هشدار دادند
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور اظهار کرد: بحث تلاوت مفهومی، یا خشوع و تقوای در تلاوت، بحث بسیار مهمی است؛ مقام معظم رهبری چند سالی است که در رابطه با تخلق اخلاق قرآنی به قاریان و حافظان هشدار و تذکر می‌دهند، معلوم میشود که یک نقیصه در اینجا وجود دارد که قاریان ما در تلاوت از نظر تکنیک و آشنایی با شیوه‌های تلاوت کلاسیک و فنی مشکلی ندارند و پیشرفت خوبی نیز در این حیطه داشته‌اند.
وی در رابطه با خلع و نقصان موجود در فضای قرآنی کشور اظهار کرد: در سال‌های اخیر نیز به‌خصوص در بخش صوت، لحن، نغمه‌شناسی و آشنایی با شیوه‌ها و مکاتب تلاوت پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته است که البته در جای خود جای تقدیر و امتنان دارد؛ کار خوبی شده است اما یک خلعی در این زمینه وجود دارد و آن نقص و خلع این است که روح و احساس تلاوت در قرائت قاریان کم‌رنگ شده است.
تأثیر تلاوت‌های امروزی، لحظه‌ای و گذرا است
وی ضمن تأکید بر لزوم توجه قاریان به معنا و مفهوم آیات قرآنی گفت: اگر قرائت تنها با صوت، لحن و آهنگ اجرا شود، تأثیرش تنها بر دستگاه شنوایی مستمع است و این احساسی که به مستمع دست می‌دهد بسیار گذران است و تا زمانی است که این قرائت اجرا میشود، اما اگر تأثیر قرائت بر اساس معنا ومفهوم باشد تأثیری عمیق‌تر وماندگارتر بر جان و دل مستمع خواهد گذاشت، اما چرا باید قرائت قاریان ما تأثیرش لحظه‌ای باشد.
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور ادامه داد: تلاوت قاریان امروزی ایجاد شور و شعف در مستمع می‌کند؛ اما آن زمان که تلاوت به اتمام می‌رسد گویا مستمعین از مجلس قرائت بیرون نیامده‌اند؛ یعنی تأثیری که باید قرائت روی آنها بگذارد روی آنها نگذاشته است، علتش همین هست که تلاوت‌ها از معنا و مفهموم تهی شده، این تلاوت دیگر برای القای معنا و مفهوم نیست؛ یعنی قاری قرآن در تلاش است که صوت و آهنگ خودش را به رخ مستمع بکشد.
وی در رابطه با علت ناماندگاری تأثیر تلاوت قاریان امروزی بر مستمعین عنوان کرد: متأسفانه قاریان تنها درصدد آن هستند که تسلط خودشان را در ادای نغمات و ریز نغماتی که مرسوم است به رخ مستمع بکشانند، شاید آیین‌نامه‌های تنظیم شده در مسابقات به این مسئله دامن زده‌اند؛ یعنی ما در مسابقات به صوت ولحن بیشتر، به بلند خواندن و تنوع در مقامات و نغمات بها می‌دهیم و توجه چندانی به جذابیت و تطابق معنا و مفهوم نداریم و در واقع در تلاوت معنامحور هستیم.
خشیت قاری مبتنی بر تلاوت معنامحور است
این داور بین‌المللی قرآن کریم با بیان اینکه بخش معنوی در تلاوت کم‌رنگ شده است، افزود: علت چنین رویکردی آن است که به حیطه تکنیک بیشتر توجه نشان داده‌ایم؛ در حالیکه باید به هر دو بخش توجه می‌شد.
وی افزود: بخش تقوای در تلاوت از حدیثی گرفته شده است که منشأ آن از سخن و گفته پیامبر‌اکرم(ص)است؛ از ایشان سؤال شد که «أَیُّ النَّاسِ أَحْسَنُ صَوْتاً بِالْقُرْآنِ؛ چه کسی در تلاوت قرآن خوش صداتر است»، ایشان در پاسخ گفتند که «مَنْ اِذا سَمِعْتَ قِراءَتَهُ رَاَیْتَ اَنَّهُ یَخْشَی اللهَ؛ کسی که آن زمان که قرائتش را می‌شنوی احساس کنی که خدا ترس است وخدا ترسی در قرائتش نمود دارد».
حجت‌الاسلام شهیدی‌پور در پایان عنوان کرد: مطابق با مفهوم این آیه «رَاَیْتَ اَنَّهُ یَخْشَی الله»، این درک و احساس را داشته باشی که این قاری از خداوند می‌ترسد یعنی قرائت او از خشیت و خضوع سرشار است؛ این همان معنا‌محوری در امر تلاوت است.
