چرا عرفای اسلامی به کربلا توجه نکرده‌اند
گروه اندیشه: بلخاری در تحلیل زیباشناسی از کربلا، به تحلیل این مساله پرداخت که عرفان اسلامی توجه جدی به مساله کربلا نکرده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، عصر روز گذشته در آخرین جلسه از نشست‌های عاشورایی خانه اندیشمندان علوم انسانی، حسن بلخاری به تحلیل مساله عاشورا از دیدگاه هنری و عرفانی پرداخت.
عزاداری و اندیشه در خانه اندیشمندان علوم انسانی
خانه اندیشمندان علوم انسانی میزبان مجموعه‌ای از عزاداری بود که در آن قرآن، اندیشه، شعر، مرثیه و نقالی به هم آمیخته بودند تا عزاداری سرور و سالار شهیدان را به جای آورند.
در این پنج روز رحیم خاکی قاری بین‌المللی کشورمان با قرائت قرآن آغازگر عزاداری‌ها بود. همچنین مداحی را میردامادی و نقالی را محسن میرزا علی انجام دادند.
در پنج روز این نشست‌های ایرج نعیمایی، هاشمی، اسماعیل بنی‌اردلان، شاپوری و حسن بلخاری به عزادارای و سخنرانی پرداختند.
اسماعیل امینی، عبدالجبار کاکایی، فریبا یوسفی، مهدی فرجی و نیز اصغر معاذی نیر به شعر خوانی در این ایام پرداختند.
حضرت زینب(س) و زیباشناسی عاشورا
سخنران آخرین روز این نشست‌ها بلخاری بود، وی گفت: قرار بود که بنده در خصوص زیباشناسی کربلا سخن بگویم، اما من پس از صحبت کوتاهی در این خصوص به مساله‌ای دیگر خواهم پرداخت.
بلخاری ادامه داد: زیباشناسی کربلا را باید در کلام حضرت زینب(س) در مسجد کوفه دید، وقتی عبیدالله می‌خواست آنها را خرد کند، ایشان گفتند که ما رائت الا جمیلا.
وی افزود: حضرت زینب(س) به خاطر مجادله این حرف را نزدند. صبر جمیلی که در قرآن وجود دارد با زیبایی که حضرت زینب(س) به آن اشاره می‌کند یکی است و ایشان بزرگترین مصداق صبر جمیل بودند.
بلخاری گفت: کسی که مصیبت را مصیبت می‌بیند می‌شکند، اما کسی که آن را جمال می‌بیند نمی‌شکند، بلکه می‌شکفد. آنکه مصیبت را برای دوست ببیند شکوفه می‌شود و حضرت زینب شکوفه کربلا بود.
چرا عرفای اسلامی به کربلا توجه نکرده‌اند
وی در بخش دیگر از صحبت‌هایش گفت: نکته دوم یک سوال است و آن این که چرا عرفان اسلامی عاشورا را ندیده است و چرا امام حسین(ع) جایگاهی را که مسیح در عرفان مسیحی دارد را در عرفان اسلامی ندارد. چرا ابن‌عربی، مولانا، عطار، سنایی و دیگر عارفان بسیار کم به امام حسین(ع) پرداخته‌اند.
وی ادامه داد: عطار 3 یا 4 بیت، سنایی دو بیت به این مساله پرداخته است. در مسیحیت داستان زندگی مسیح و حرکتش تا جلجتا در عرفان مسیحی بسیار تاثیر داشته است.
بلخاری تصریح کرد: امام حسین(ع) کجای عرفان ماست؟ شما شبه حسین(ع) را در عرفان دارید که البته هم نام ایشان است. حسین منصور حلاج جایگاهی اساسی در عرفان دارد.
وی ادامه داد: ادبیات ما بسیار کم به این مساله پرداخته است. در حالی که این واقعیت چنان غریب و شیداگونه است که می‌توانست با محورت ولایت در عرفان اثرگذار باشد.
تقریر سیاسی عاشورا، دلیل مستوری
بلخاری با بیان اینکه اولین و مهم‌ترین دلیل این مستوری این است که به این واقعه با دیدی سیاسی نگاه شده است و عرفان با سیاست میانه چندانی ندارد. دید غالب این بود که منازعه بر سر امری دنیایی است.
آثار تقریر شده سوگداشت بوده‌اند نه جریان عرفانی
وی با بیان این که من آثار شیعی را در زمینه عاشورا نفی نمی‌کنم، گفت: این‌ها نوعی سوگداشت بوده‌اند و جریان عرفانی نیستند. حسین ولایت باطن را به صورت ظاهر در آورد.
بلخاری در پایان گفت: ما در عزاداری‌ها به شدت صورت‌گرا شده‌ایم و در سال‌های اخیر از رویکردی عاشقانه به سمت نالیدن حرکت می‌کنیم. می‌توان از جریان کربلا در توصیف مرحله‌عرفانی استفاده کرد. جریان عاشورا حاصل اراده خداوند نبود، بلکه خداوند دوست داشت شاهد قربانی شدن امام حسین(ع) باشد و اگر این کار جریان اجباری بود، ارزشی نداشت.
چه جمله زیبایی