حجتالاسلام والمسلمین ادیب یزدی، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به جامعه نمونه اسلامی و دلایل بوجود آمدن رذایل اخلاقی و شکلگیری فرهنگهای غلط در جامعه گفت: این موارد از اصولیترین مسائلی هستند که نیاز به بررسی همهجانبه دارند. لذا ابتدا باید از لحاظ تاریخی کیفیت نشأتگیری جامعه ایرانی بررسی شود و بعد، از نظر جامعهشناسی و بافت جمعیتی، طائفهشانسی و قبیلهشناسی در جامعه بررسی شوند.
در یک دوره اختلاط فرهنگی بسر میبریم
این استاد حوزه با بیان اینکه متاسفانه ما در یک دوره اختلاط فرهنگی بسر میبریم یعنی فرهنگهای مختلف حاکم بر ایران بدون هیچ کنترلی و بدون هیچ جهتگیری مثبتی با یکدیگر مخلوط شدهاند، افزود: این اختلاط به این معنی است که جوامع روستایی و شهرستانی به راحتی توانستهاند به مراکز استانها و به پایتخت روی آورند و هیچگونه جهتدهی در کار نیست.
وی در ادامه با اشاره به تاریخ گذشته شهرها و اصول شهرنشینی تصریح کرد: در زمان قاجار و تا همین اواخر، تهران هفت دروازه داشت که به عنوان مثال هرکسی قصد وارد شدن به تهران را از شهرهای دیگر داشت باید از این درها عبور میکرد و ضمن ورود باید یک ضامن را هم معرفی میکرد.
ورود افراد به تهران مانند میهمان بود
ادیب یزدی ادامه داد: جلوی دروازه شهر اسم کسی که قصد ورود داشت را مینوشتند و از او برای آمدن به شهر و مکانی که مستقر خواهد شد و زمان بازگشت سوال میکردند و بعد فرد باید ضامن خود را معرفی میکرد و به محض اینکه زمانش تمام میشد اگر باز نمیگشت به سراغ ضامن معرفی شده او میرفتند. لذا ورود افراد به تهران مانند میهمان بود.
این استاد حوزه افزود: اگر کسی وارد تهران میشد باید زمانی هم خارج میشد. به همین خاطر جمعیت تهران تا آواخر قاجار و کودتای رضاخان حدود 500 هزار نفر بود و به هیچعنوان دولت اجازه گسترش جمعیت را در تهران به جهت اینکه اختلاط فرهنگی و انتزاج فرهنگی بوجود نیاید نمیداد.لذا این یک سیاست بسیار جالبی بود که باید عیوبش برطرف میشد نه اینکه مطلقا دیوارها برداشته میشد.
در زمان پهلوی اول دیوارها برداشته شد
وی با اشاره به اینکه در زمان پهلوی اول این دیوارها برداشته شد و در زمان پهلوی دوم هم به جهت غلبه تفکر شهرنشینی غربی، فرهنگها تغییر کرد، گفت: لباسها بطور کلی تغییر کرد و فخر فروشی شیوع پیدا کرد و لباسهای بلند کنار رفت بجای آن کت و شلوار آمد.
ادیب یزدی خاطرنشان کرد: اختلاط و انتزاج فرهنگی در زمان پهلوی دوم بطور گستردهای اتفاق افتاد و بعد از پیروزی انقلاب هم اتفاقات قابل تأملی افتاد. مطلقا جوامع و طوائف ما با همه آموزهها و همه سرمایه فرهنگی که داشتند به طور افسارگسیختهای بر همدیگر ورود پیدا کردند و یکمرتبه چشم باز کردند و دیدند که تهران بالای 14 میلیون نفر جمعیت پیدا کرده است. جمعیتی که درک متقابلی از یکدیگر ندارند و اختلافات فاحشی را از نظر نگاه زندگی با همدیگر دارند.
وی تصریح کرد: این اختلافات بسیار باعث میشد مردم روستایی که وارد شهرها شدهبودند با تحصیلکردههای شهری همدیگر را درک نکنند و حرف یکدیگر را نفهمند. اختلاط و انتزاج فرهنگی افسارگسیختهای در مراکز جمعیتی کشور اتفاق افتاد و این باعث شد که مردم درک صحیحی نسبت به هم نداشته باشند. از طرفی پیام انقلاب اسلامی هم بر روی برخی از مردم تاثیرگذار بود و متاسفانه پیام انقلاب همهگیر نشد.
روحیه گنجگرایی شیوع پیدا کرده است
ادیب یزدی با اشاره به اینکه انتزاج فرهنگی و عدم درک متقابل آحاد جامعه نسبت به یکدیگر باعث شد که در جامعه شاهد خشونتهای زننده، برخوردهای زشت، اقتصاد محوری و درآمد محوری باشیم افزود: مصرفگرایی و اقتصاد محوری بزرگترین هدف جامعه ما شده است و همه دنبال درآمد و مصرفگرایی هستند و گاهی فرد بدنبال این نیست که پولی که بدست میآورد حلال است و یا خیر بطوری شده که اگر کسی پول بادآوردهای بدست میآورد آن را تصرف میکند؛ و روحیه گنجگرایی شیوع پیدا کرده است.
وی بیان کرد: این موارد نشان میدهد که اکثر افراد در جامعه بدنبال پولهای بادآورده هستند و این روند هم پایانی ندارد. در جامعه امروز زن بجای اینکه بچهها را تربیت کند و خانه را برای ورود همسرش آماده کند بدنبال درآمد است و این به عنوان یک ارزش در جامعه امروز تبدیل شده است که تبعات بسیاری خواهد داشت.
دچار چالشهای عمیق تربیتی در جامعه هستیم
این استاد حوزه با اشاره به اینکه دچار چالشهای عمیق تربیتی در جامعه هستیم که با آموزههای اسلامی و شرعی فاصله بسیاری دارد، گفت: آنچیزی که من را میترساند این است که کسی به فکر مداوای این درد نیست و روز به روز این بهمن فرهنگی بر سر ما فرو میریزد و جمعیتهای بیشتری زیر این بهمن فرهنگی مدفون میشوند. بقول فرمایش مقام معظم رهبری ناتوی فرهنگی بوجود آمده است.
وی با تاکید بر لزوم پرداختن به فرمایش رهبر معظم انقلاب در مورد ناتوی فرهنگی تصریح کرد: متاسفانه امروزه کسی به دنبال تحلیل فرمایش ایشان نرفته است و اینجاست که متوجه میشویم رهبر ما تا چقدر مظلوم هستند. رهبری هشدارها و تذکرها را میدهند و مسائل عمده جامعه را یادآوری میکنند اما کسی بدنبال تحلیل و ارائه راهکارهای عملی برای برطرف کردن این موارد نمیرود.
ضرورت ورود همه دستگاههای کشور برای حل مسائل اخلاقی
ادیب یزدی با اشاره به ضرورت ورود همه دستگاههای کشور برای حل مسائل اخلاقی و ناتوی فرهنگی جامعه افزود: رهبر معظم انقلاب زمانیکه میفرمایند ناتوی فرهنگی، بدون شک تاثیر آن به اندازهای است که میتواند بر جامعه تاثیر مثبت داشته باشد. مقام معظم رهبری لحظه به لحظه انقلاب هشدارهای لازم را دادند.