پس از پایان مذکرات هستهای، به عنوان مهترین موضوع سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی، حضور در نشست حل بحران سوریه دومین پرونده مهم سیاست خارجی دولت یازدهم است؛ حضوری که به خودی خود می تواند یک دستاورد بزرگ تلقی شود، زیرا تا پیش از این برخی کشورهای منطقه و اروپایی به رهبری آمریکا، جلسات متعددی را بدون حضور ایران برای حل بحران سوریه برگزار کرده بودند که کاملا بی نتیجه بود.
حال اینکه امروز این دسته از کشورها برخلاف سابق که ادعا میکردند ایران بخشی از مشکل سوریه است و نه راه حل آن، از مواضع خود عقب نشینی کرده و حل بحران سوریه را بدون حضور ایران امکان پذیر نمی دانند نشان دهنده پذیرش نفوذ و عمق استراتژیک ایران در منطقه است که توافق هستهای و دستیابی به برجام نیز بر افزایش این نفوذ تاثیر مضاعفی گذاشته است. البته در این میان برخی کشورهای منطقه همچون عربستان همچنان بر طبل مواضع ایران هراسانه خود میکوبند و ایران را به دخالت و حضور نظامی در کشورهای منطقه متهم میکنند اما این ادعاها نیز نتوانست غرب را از پذیرش واقعیتی به نام قدرت و نفوذ منطقهای ایران و ظرفیت جمهوری اسلامی برای حل بحران سوریه بازدارد.
بیانیه 9 بندی نشست وین 2 نیز که به عنوان چارچوب حل بحران سوریه از سوی کشورهای حاضر پذیرفته شد تا حد بسیار زیادی منطبق با دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران در مسئله سوریه بود؛ دیدگاهی که بر راه حل سیاسی، اصل بودن نقش و نظر مردم سوریه برای تعیین سرنوشت، عدم پذیرش گروههای تروریست اعم از میانهرو و تندرو به عنوان جبهه مخالفان اسد و مقابله جدی با تروریسم تأکید داشت. اهمیت این بیانیه از این روست که تلاش عربستان سعودی برای گنجاندن بندی درباره کنار رفتن بشار اسد از قدرت ناکام ماند و این مسئله به عنون دخالت در امور داخلی یک کشور از سوی سایر کشورها نیز تا حد زیادی پذیرفته شد، اما نکته مهمی که نباید از آن غافل شد این است که غرب چگونه در ادامه مسیر این گفتوگوها رفتار خواهد کرد. درست است که حضور ایران در این اجلاس یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک است اما باید به اهداف و طرحهای آتی آمریکا نیز با دقت نگریست.
میتوان گفت یکی از اهداف پنهان آمریکا در ادامه مذاکرات این خواهد بود که برکناری بشار اسد را با حضور ایران کلید بزند و مسیر مذاکرات را با اجماع با برخی کشورها به این سمت هدایت کند؛ امری که قطعا از طرف ایران غیرقابل پذیرش خواهد بود اما مهم آن است که اسیر جنگ روانی و بازیهای رسانهای روزهای آتی غربیها و کشورهای مرتجع منطقه نشویم، لذا همانطور که رهبر معظم انقلاب در دیدار روز گذشته با وزیر امور خارجه و سفرا و کارکنان این وزارتخانه اشاره کردند خط قرمز جمهوری اسلامی در این مذاکرات ورود مصداقی و تعیین فرد یا افرادی از سوی سایر کشورها برای حکومت در سوریه است. در واقع این نشست براساس سیاست های جمهوری اسلامی ایران در وهله اول برای اجماع بر قطع حمایتها از گروههای تروریستی و در وهله دوم برقراری گفتوگوهای سیاسی سوری ـ سوری برای حل بحران این کشور است که در نهایت نیز با آرای خود مردم سوریه صورت خواهد گرفت.
مهدی مخبری