ارتقای کیفی کنگره سوم همایش علوم انسانی اسلامی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، سومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی 10 آبان در مرکز همایش‌های سازمان صدا و سیما برگزار شد. خبرنگار ایکنا در  خلال این کنگره نظرگاه صاحب‌نظران علوم انسانی را پیرامون سومین کنگره جویا شد که در ادامه می‌خوانیم.
عطاالله رفیعی آتانی، دبیر کنگره علوم انسانی اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا گفت: در خصوص تفاوت کنگره سوم با سال گذشته باید بگویم که سطح کنگره سوم  به لحاظ کیفی نسبت به سال گذشته بسیار ارتقا پیدا کرده است؛ هرچند از  لحاظ کمی این کنگره نسبت به سال گذشته ضعیف‌تر عمل کرده است. خوشبختانه امسال میزبان استادان  برجسته علوم انسانی هستیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دستاوردهای این کنگره قابلیت بسط در فضای علمی کشور را دارد گفت: قطعا اینگونه خواهد شد چرا که طبع رشته‌های علوم انسانی کاربردی است.
رفیعی آتانی درباره حضور علی لاریجانی در کنگره گفت: حضور علی لاریجانی از دو منظر قابل بررسی است. یکی اینکه لاریجانی شخصیت علمی دارند. و دوم، باید سیاست‌گذاران و مسئولان کشور  در جریان فعالیت‌ها قرار بگیرند چون می‌توانند به کاربردی شدن این کنگره‌ها کمک کنند. رئیس مجلس وقتی در این شرایط قرار بگیرد  امیدوار می‌شویم در جاهای که در حوزه اختیار ایشان است به کنگره کمک کند.
وی افزود: آقای لاریجانی به عنوان یک شخصیت سیاسی عضو حزب خاصی نیستند. وی به عنوان  رئیس قوه مقننه جمهوری اسلامی شرکت می‌کند یعنی یکی ازکانون‌های تصمیم‌گیری در کشور.
دبیر کمیته علمی کنگره افزود: علم به این معنا نیست که یک جا و در یک مرحله به نتیجه برسد. علم ماهیت تاریخی دارد تا اتفاقات مورد نظر در آن تحقق پیدا کند باید چراغ آن را فروزان نگه داریم؛ تا همچنان اعلمی باشد تا هر از چندگاهی بر مدار آن جمع بشوند. تا در نهایت این تلاش‌ها جواب می‌دهد و علم به صورت درون‌زا در جامعه متبلور می‌شود.
وی در آخر گفت:علوم انسانی یک بحث صنعتی نیست یک کار فکری است بخشی از افراد جامعه با آن درگیر هستند؛ گام‌های در این مسیر برداشته‌ایم اما هنوز فاصله بسیاری با ایده‌های خود داریم.
علوم انسانی علوم پایه هستند
سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده سابق مجلس در تبریز نیز به ایکنا گفت:علوم انسانی حقیقتا علوم پایه هستند. ما در بسیاری از دانش‌ها در سطح جهانی می‌توانیم حضور داشته باشیم. ایده و نظرپردازی کنیم، ولی بالاتر از همه اینها علوم انسانی هستند که با متکی به مکتب غنی اسلام می‌توانیم پایه‌های علوم انسانی را پی‌ریزی کنیم.
وی در ادامه گفت: مکتب شیعه بر سه محور توحید، امامت و انتظار بنا شده است؛ بنابراین در این  عرصه کنگره‌های از این قبیل و تحول در علوم انسانی با رویکرد اسلامی از مسائل مهم امروز ماست.  به نظر می‌رسد در کنار مکاتب جهانی، غربی و شرقی نظریه‌های مبتنی بر دیدگاه‌های اسلامی یک ضرورت است. ما دانشمندان، فرهیختگان و پژوهشگران در کشور داریم که در این عرصه نظریه پردازی کرده‌اند و این کنگره می‌توانند در این عرصه  بسیار به ما کمک کند.
وی افزود: این کنگره علمی است  و دستاورد آن در محافل حوزوی  و دانشگاهی نمود پیدا می‌کند. باید از نوآوری‌ها در علوم انسانی استقبال کنیم و جایی باشد که افراد نظریه‌های علمی خود را ارائه بدهند. ضرورت چنین مجموعه‌ای کاملا محسوس بود و خوشبختانه این کنگره در این مسیر گام بر‌می‌دارد.
میرتاج‌الدینی در آخر گفت: در این کنگره‌ها مقالات منتشر شده چارچوب و نقشه راه را برای ما تدوین می‌کنند و بستر حرکت را مهیا می‌کنند. خوشبختانه کارهای خوبی هم انجام شده ‌است میدان و عرصه برای ارائه نظریات کاملا فراهم شده است.

فقدان روش در علوم انسانی
سیدحسین میرمعزی، عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم و معاون آموزش پژوهشگاه و اندیشه اسلامی نیز در گفت‌وگو با ایکنا ضمن اشاره به این‌که بحث در علوم انسانی اسلامی بسیار جلو رفته است و به سمت کمال خود پیش می‌رود، گفت: آنچه که الان در این موضوع ضعف داریم؛ بحث روش در علوم انسانی است. که بحث مهم و کلیدی است. در بحث‌های مانند مبانی، تعریف، اهداف ما به نتیجه رسیدیم مطالعات خوبی هم صورت گرفته است و به یک وفاق علمی بین نخبگان رسیدیم. اما تا زمانی به روش در این موضوع نرسیم نمی‌توانیم ادعا کنیم که علوم انسانی اسلامی داریم.
وی افزود: مقالاتی که در کمسیون فلسفه و روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی ارائه شد؛ مقالات خوبی است اگر چه هنوز هدف ما را محقق نکرده است. هدف ما هم دستیابی به روش مشخص برای مطالعه است. ما هنوز این نتیجه روشن را از مقالات نگرفته‌ایم البته چون بحث مشکل است زمان‌بر است و باید مطالعات منسجمی صورت بگیرید تا بتوانیم به نتیجه برسیم.
میر معزی گفت: ما برای مطالعه پدیده‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نیازمند یک روش برآمده از معرفت‌شناسی، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی و جهان بینی خود هستیم. مبانی ما با غرب که مبتنی بر تجربه است متفاوت است ما باید تکلیف خود را روشن کنیم که بر اساس معرفت‌شناسی اسلامی چگونه می‌خواهیم پدیده‌ها و علل را مطالعه کنیم و آنها را کشف کنیم. این روش ممکن است بین همه رشته‌ها مشترک باشد و ممکن برای هر رشته‌ای از علوم انسانی بتوانیم روش خاصی را تنظیم کنیم.
این استاد دانشگاه در آخر افزود: علمای اسلامی از زمان علامه طباطبایی، شهید مطهری و شهید صدر هوشیار بودند و تلنگرهای در زمینه اسلامی کردن علوم انسانی به ما می‌زدند. اما صحبت آقا این جریان علمی را توسعه داد و بارور کرد. و  موجب شد خیلی از کسانی که فکر نمی‌کردند به تامل بیشتر کنند و وارد این میدان شوند.