گلشنی: در ایران ماهیت علم بدفهم شده است/ فرنو: نسخه پیچیدن برای علوم انسانی قابل تحقق نیست
گروه اندیشه: به گفته فرنو در کنگره علوم انسانی اسلامی برای علوم انسانی نسخه پیچیده می‌شود. این در حالی است که مهدی گلشنی معتقد است ماهیت علم بد فهم شده است و در این کنگره تجویزی صورت نمی‌گیرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، سومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی 10 آبان در مرکز همایش‌های سازمان صدا و سیما برگزار شد. خبرنگار ایکنا در خلال این کنگره نظرگاه صاحب‌نظران علوم انسانی را پیرامون سومین کنگره جویا شد که در ادامه می‌خوانیم.
در عالم حکمت نسخه پیچیدن معنا ندارد
بهروز فرنو عضو هیئت علمی بنیاد فردید، در گفت‌وگو با ایکنا گفت: با توجه به نظر مرحوم فردید ابتدا باید در مورد اصطلاحات تامل کنیم. اغلب این اصطلاحات دقیق ترجمه نشده‌اند. ابتدا باید با توجه به ریشه‌ها و سوابق این اصطلاحات بر روی آنها مطالعه و تحقیق شود؛ سپس نسبت به وضعی که علوم انسانی دارد یک وضع دقیق ترسیم کنیم.
وی افزود: ممکن است در حال حاضر نتوانیم علوم انسانی اسلامی به این معنی مدون کنیم ولی می‌شود در جهت نقد مبانی علوم انسانی به معنی جدید حرکت کنیم حرکتی که در طریق اسلام است.
فرنو افزود: اما الان نسخه‌ای نوشته شود که علوم انسانی باید چنین باشد به نظر می‌رسد قابل تحقق نیست. مگر اینکه بگوییم در جهت نقد مبانی موجود و در طریق یافت حقایق و معارف اسلامی می‌خواهیم حرکت کنیم؛ امکان پذیر است. اما اینکه بخواهیم نسخه‌ای بپیچیم و بگویم علوم انسانی اسلامی این است در عالم حکمت و فلسفه چندان معنی ندارد. و امیدوار هستم این کنگره به این معضل دچار نشود.
اهل علم در ایران نمی‌دانند تجربه نظریه را ثابت نمی‌کند
مهدی گلشنی استاد دانشگاه صنعتی شریف و عضو شورای انقلاب فرهنگی، در گفت‌وگو با ایکنا گفت:در ایران ماهیت علم بد فهم شده است. که فکر می‌کنیم در این همایش و همایش‌های از این دست تجویز برای علم صورت می‌گیرد. تمام علوم چه علوم انسانی، علوم طبیعی و مهندسی همه مبتنی بر بعضی اصول عام است. هیچ علمی را نمی‌توان یافت که برخی اصول پذیرفته شده در آن وجود نداشته باشد.مثلا در فیزیک نیوتنی 4 قانون وجود دارد که بر اساس آن همه چیز را می‌سازد.
وی افزود: این اصول مستقیما از تجربه بدست نمی‌آید. اما از تجربه الهام می‌گیرد. اگر مستقیما بر اساس تجربه بود بین علما اختلاف به وجود نمی‌آمد. منظور من علوم طبیعی نیز هست. بین بزرگترین عالمانه علم فیزیک اختلاف نظر وجود دارد البته همواره یک معیار برای آن تجربه است ولی تجربه تئوری را مشخص نمی‌کند. تجربه راهی است برای اینکه نشان بدهد تئوری امکان دارد به حقیقت راه پیدا کند یا این امکان را ندارد؟ ولی تجربه تئوری را ثابت نمی‌کند.
استاد دانشگاه صنعتی شریف اظهار کرد: این نکته مهمی است که در قرن 20 ثابت شده است. اهل علم ما هنوز نمی‌دانند که تجربه نظریه‌ها را تائید می‌کند ولی ثابت نمی‌کند. به همین جهت می‌توانیم نظریه‌های مختلف داشته باشیم که همگی یک سری تجارب را توجیه می‌کند . پژوهشگران جامعه‌شناس و روان‌شناس اگر تجارب خود را با تجربه سازگار نکنند نمی‌تواند ادعای خود را مطرح کنند.
گلشنی تصریح کرد: ماهیت علم در بعضی محیط‌ها به خصوص ایران بد فهم شده است؛ البته این سوءتفاهم‌ها با مرور زمان تغییر خواهند کرد.
عضو شورای انقلاب فرهنگی افزود: البته با یک همایش نمی‌توان انتظار داشت که به اهداف خود برسیم. این همایش یک سری زمینه‌ها را برای همایش‌های دیگر فراهم می‌کند تا به یک سری اصول مورد وفاق برسند. پس با یک یا دو کنگره مسئله حل می‌شود مخصوصا در کشور ما که رشته‌ها با هم ارتباط ندارند و هر علمی بر خود کار می‌کند.
گلشنی در خصوص دخالت دولت در کنگره علوم انسانی اسلامی گفت: به نظر من خوبی این همایش این است که دولت چندان در این همایش دخالت ندارد. دولت یعنی اینکه بیاید اقدام خاص انجام بدهد و جهت علم را تغییر بدهد و اصلاح کند که در این همایش دست به چنین اقداماتی نزد است.
وی در آخر گفت: علم فارغ اصول عام نیست. حال این اصول عام می‌تواند سازگار با دین باشد و می‌توانند سازگار با دین نباشد. ما دانشمندان طراز اول بسیاری داریم که معتقدند جهان هدف ندارد و در مقابل عده‌ای دیگر معتقدند جهان هدف دارد. گروه دوم به ادیان ابراهیمی نزدیک‌تر است.باز تائید می‌کنم که علوم صرفا مبتنی بر تجربه نیست.
