حجتالاسلام والمسلمین حسین درودی، مدرس حوزه و دانشگاه، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، قرار داده است، به سبکشناسی اقتصادی آیه 268 سوره مبارکه «بقره» پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه میآید:
در آیه 268 سوره مبارکه البقرة آمده است: «الشیطان یعدکم الفقر و یامرکم بالفحشاء؛ شیطان به شما وعده تنگدستی میدهد و شما را به بد کاری امر میکند»؛ در این آیه بر این مطلب استدلال شده است که انفاق از خبائث مال خیری برای انفاقکننده ندارد، چون چنین فردی تنها به جهت اینکه شیطان او را از انفاق مال طیب میترساند و میگوید: اگر از طیب مالت انفاق کنی فقیر میشوی، به انفاق مال خبیث میپردازد.
والله یعدکم مغفره منه وفضلا؛ وخدا به شما وعده آمرزش و فزونی می دهد» پس آنکه به انسان میبخشد و او را بینیاز میسازد خدای سبحان است، نه مال و ثروت او، و شیطان یاران خود را میترساند از آنکه بواسطه انفاق، مالشان از بین برود ولیکن شیطان جز به باطل امر نمیکند.
والله واسع علیم؛ و خدا وسعتدهنده و بسیار داناست. خدا (واسع) است، پس به قدرت خود میتواند آنچه از وعده مغفرت و زیادت به بندهاش نموده است عطا کند و (علیم ) است پس هیچ چیز و هیچ حالتی از او پنهان و پوشیده نیست.
خداوند رزاق در آیات اقتصادی قرآن با معرفی شیطان در جوار دستورات اقتصادیاش سبکی را به انسان آموزش داده تا جاده حقیقی تجارت بر او مخفی نماند. سبک فقر و خود مدیریتی در مقابل سبک غنی و خدا مدیریتی که همان دو تئوری اقتصادی در دانشگاههای اقتصاد جهان را معرفی مینماید؛ بدین معنی که سبک فقر و خودمدیریتی به نظریه منابع ناکافی در خلقت تکیه میزند و سبک غنی و خدا مدیریتی بر منابع کافی و محاسبه حیرتآور، ارزاق موجودات در جهان اعتماد دارد.
خداوند رزاق آموزش اقتصادی به انسان را به صورت دو راهی بیان مینماید، زیرا در انسان دو حال برای فعالیتهای اقتصادی بیشتر مشاهده نمیشود.
انسان در اقتصاد، یا خدابین است و باعثالخیر، یا خودبین است و مانعالخیر، برای عقیده خودبینی باید از سوی خداوند عالم مأموری باشد، تا ازنتایج فعالیت او هر لحظه پردهبرداری نموده و برای فاعل و شاهد حجتسازی نماید، که قرآن حکیم نام آن مأمور را شیطان نهاده است. در جهان اقتصاد شیطانی، شیطان با همنشینی غیر محسوس در سه عرصه، عقیده و افکار و رفتار اقتصادی با اذن خداوند رزاق، با ظرافتی خاص مدیریت او را در دست دارد که انسان با خیال فاسد فکر میکند که خودش برای سود و زیانش اقدام میکند، و از بردگی اقتصادی خویش کاملا بیخبر است.
آیات اقتصادی قرآن خدابینی اقتصادی را مانع شرکت شیطان در ثروت و سرمایه، دنیایی و آخرتی او معرفی مینماید، با توجه به آیه شریفه 268 بقره به تعدادی از دستورات فحشای شیطان در اقتصاد جهان اشاره میگردد که ترجمه روان این آیه شریفه در میان اقتصادانان و شهروندان در قالب اصلاحات زیر میآید.
1- ضررو زیان بدون دلیل 2- سود ناکافی برای محرومان 3- در آمد بخور نمیر 4- عدم تناسب عرضه و تقاضا 5- درصد سود غیر معقول برای ثروتمندان 6 - سرمایه گذاری های مخفی 7- سودهای باد آورده 8- تبلغات مصرف گرایی 9- حقههای اقتصادی 10- انحراف ذائقههای شهروندان برای خرید حداکثری 11- بازی با احساسات خریداران 12-ارزانی و گرانی کاذب 13 - جرئت بر اختلاس و احتکار 14- تعریف از جنس خود برای تخریب از جنس دیگران 15- انحصاری نمودن منابع 16- استفاده ابزاری از دروغ برای فروش اجناس 17- بالا بردن حضور واسطهها در توزیع 18- کسب در آمد بدون تولید 19- بزرگنمایی تولید بیگانه 20- دریافت سود حداکثری و اعطای خدمات حداقلی 21- مخفی نمودن عیوب تولید در پشت برندهای مورد اعتماد 21- دورریز نمودن و دو نرخی کردن مواد مورد نیاز شهروندان تحت عنوان شئون اقتصادی افراد 22- تولیداتی برای فخرفروشی و خودنمایی 23- جبران ضرر و سوء استفاده از صداقت و نیاز شهروندان نجیب 24- فرار از اقرار به خطاهای مدیریتی در اقتصاد، با اتهام به اعضای تشکیلدهنده زنجیره اقتصاد 25- ثروتمندان را عامل نجات معرفی نمودن 26- منزوی نمودن بارش فکری اقتصاد عادلانه 27- تحقیر و تخفیف احساسات انسان دوستانه در اقتصاد 28- لذت از حقارت اقتصادی شهروندان 29- پایان اقتصاد را به پایان دنیا گره زدن 30- سوء استفاده از شعارهای معنوی و مذهبی در اقتصاد.