طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرآن؛ نقشه راه برای شکوفایی استعدادها/ فردا؛ آغاز پنجمین دوره

در ابتدای این نشست محمدحسن موحدی، قاری ممتاز و دارنده درجه دو در چهارمین دوره طرح ارزیابی به تلاوت آیاتی از قرآن پرداخت و در ادامه سیدعلی سرابی، ضمن خیر مقدم به اصحاب رسانه و تبریک آغاز امام بقیةالله(عج) در خصوص اهداف و ضرورت‌ها و کارکردهای طرح ارزیابی با اشاره به تاریخچه تصویب این طرح گفت: طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرآن از حدود پنج سال گذشته در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای توسعه فرهنگ قرآنی به تصویب رسید و برای اجرا به شورای عالی قرآن سپرده شد.
وی ادامه داد: تا کنون چهار دوره از این طرح طی چهار سال متوالی برگزار شده است که تعداد قابل توجهی از قاریان و مدرسان در این طرح شرکت کرده و در گرایش‌های مربوطه ثبت‌نام کرده‌اند و مدرک طرح ارزیابی را پس از طی کردن مراحل حدود هفت تا هشت ماهه اخذ کرده‌اند.
سرابی اظهار کرد: اگرچه طرح ارزیابی منجر به دریافت مدرک افراد توانمند مدرس قرآن و قاریان می‌شود و این یکی از اهداف این طرح است، اما مهمتر از آن طرح ارزیابی برای رشد و تکمیل توانمندی‌های قاریان و اساتید قرآن است.
قائم‌مقام شورای عالی قرآن بیان کرد: تاریخچه این طرح به حدود سال‌های 75-76 بازمی‌گردد که رهبر معظم انقلاب در یکی از جلساتشان با قاریان قرآن بر این موضوع تأکید کردند که باید حدود قاریان قرآنی مشخص باشد تا یک استعداد قرآنی بداند برای اینکه بتواند به قله‌های این فن صعود کند از چه مسیری صعود کند و نقشه راه رسیدن به قرائت قرآن چه است و چه مختصاتی دارد؟ چه عواملی در تکمیل توانمندی‌های قاری قرآن مؤثر است؟

وی افزود: اینکه چه علومی برای کامل شدن هنر یک قاری لازم است، قابل تأمل است و اینکه چه مهارتی را باید قاری کسب کند تا بتواند تلاوت‌های اثرگذاری در سطح جامعه از قرائتش به منصه ظهور برساند.
دبیر طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم ادامه داد: لذا این طرح نقشه راه برای رشد و شکوفایی استعدادهای برتر قرائت قرآن در کشور است. از همان سال که رهبر معظم انقلاب، این امر را فرمودند شورای عالی قرآن با جلسات متعدد کارشناسی و جمع‌آوری نظرات کارشناسان حوزه قرائت قرآن اقدام به شناسایی مهارت‌ها و دانش‌هایی که برای قاریان قرآن از حیث قرائت قرآن لازم است، کرد.
وی با اشاره به اینکه این کار طولانی مدت کارشناسانه در سال 90 به ثمر نشست، اظهار کرد: طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم در شورای توسعه به تصویب رسید و مراحل اجرایی آن به شواری عالی قرآن سپرده شد.
سرابی با تأکید بر اینکه تاکنون چهار دوره از این طرح اجرا شده است و امروز پایان چهارمین دوره این طرح به صورت رسمی است، عنوان کرد: و از فردا، اول دی‌ماه ثبت‌نام پنجمین دوره این طرح رسماً از طریق پایگاه اینترنتی شورای عالی قرآن آغاز می‌شود.

قائم‌مقام شورای عالی قرآن تصریح کرد: هر ساله بنا بر تقویم اجرایی این شورا یک دوره از این طرح اجرا می‌شود که از ابتدای دی‌ماه اجرای این تقویم اجرایی آغاز می‌شود و تا آبان‌ماه سال آینده ادامه پیدا می‌کند و متعاقب آن صدور مدرک و اعطای مدرک به افرادی که این دوره را پشت سر گذاشته‌اند انجام می‌گیرد.
وی ادامه داد: این طرح شامل ارزیابی دانش‌های و علوم پایه قاری و مدرس قرائت قرآن و مهارت‌های مختلف چون قرائت، تجوید و حسن ادا و... است. لذا مدت زمانی زیادی لازم است ت اتوامندی قاری قرآن و مدرس قرآن شناسایی و ارزیابی شود.
سرابی افزود: این طرح دو دو بخش ارزیبای قاریان و مدرسان اجرا می‌شود و در هر بخش درجات متعددی است که هر کدام از این درجات معادل مدارک رسمی دانشگاهی است که در جه اول یا استادی این طرح معادل با مدرک دکتری در دانشگاه‌هاست.
دبیر طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم بیان کرد: در دور چهارم این طرح در مجموع 249 نفر از 14 استان کشور ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد پس از گذراندن مراحل مختلف 44 نفر موفق به دریافت مدرک شدند از این تعداد 21 نفر از قاریان و 23 نفر از مدرسان بوند که هفت نفر از آنها بانوان و 36 نفر از آنها آقایان بودند و بیشترین حضور از استان تهران بوده است.
وی با تأکید بر اینکه پنجمین دوره طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن به صورت رسمی از امروز آغاز می‌شود و ثبت نام از فردا انجام می‌گیرد، ادامه داد: نام نویسی در پنجمین دوره این طرح از فردا، اول دی‌ماه از طریق مراجعه به پایگاه اینترنیت شورای عالی قرآن در بخش تخصصطی طرح ارزیابی صورت می‌گیرد.
سرابی بیان کرد: سپس شرکت‌کنندگان اثر قرائتشان را ارسال می‌کنند و پس از آن طبق تقویم اجرایی مراحل بعدی ارزیابی به تدریج انجام می‌شود.
دبیر طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم تصریح کرد: از ابتدای دی‌ماه امسال اطلاع‌رسانی این طرح از طریق رسانه‌های شنیداری و تصویری و مطبوعات انجام می‌شود و مرحله دوم این طرح آزمون غیرحضوری در قالب ارسال اثر صوتی در دی و بهمن‌ماه انجام می‌شود و نتیجه این مرجله پس از ارزیابی توسط اساتید زبده در اسفندماه صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: فروردین‌ و اردیبهشت‌ماه زمانی برای آماده‌شدن شرکت‌کنندگان پس از اعلام نتیجه اولیه است و در خردادماه سال 95 آزمون مرحله دوم که آزمون عملی تلاوت است به صورت حضوری انجام می‌شود. مرحله پنجم این طرح در خردادماه سال آینده ادامه پیدا می‌کند که افرادی که تحصیلات متناسب دارند می‌توانند با ارسال آن مدارک از آزمون‌های نظری معاف شوند و سوابق مورد نیاز را برای تکمیل پرونده طرح ارزیابی به دبیرخانه ارسال کنند و در تیرماه سال 95 مرحله دوم اعلام نتایج را خواهیم داشت.
سرابی گفت: طی مردادماه سال آینده زمانی برای آماده‌سازی موفقان این طرح از مراحل ارزیابی‌ها برای حضور در آزمون کتبی و نظری شهریورماه است که این آزمون بهصورت متمرکز و کتبی در تهران برگزار می‌شود. مرحله سوم اعلام نتایج در مهرماه انجام می‌شود و بررسی صلاحیت‌های عمومی شرکت‌کنندگان براساس طرح مصوب درمهرماه صورت می‌گیرد و در آبان‌ماه مدارک تخصصی تمام افرادی که در آزمون‌های موفق شده‌اند و در بررسی صلاحیت‌های عمومی موفق خارج شدند، اعطا و صدور مدارک را خواهیم داشت.
وی در پاسخ به این سؤال که دوره آموزش عالی قرآن قرآن تنها مختص قاریان بین‌المللی است، گفت: این دوره ویژ] قاریان و اساتید بین‌المللی و حائزین رتبه‌های ممتاز در مسابقات ملی است که هر دوره یک سال کامل به طول می‌انجامد که البته با احتساب تعطیلات نوروز و تابستان شاید طولانی‌تر شود.
دبیر طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم تأکید کرد: همچنین قاریان دارای درجه یک و دو طرح ارزیابی می‌توانند به عضویت در بنیاد نخبگان در بخش قاریان در بیایند.
سرابی در پاسخ به این سؤال که استقبال از این طرح چگونه بوده است؟ بیان کرد:در دوره اول اجرای طرح ارزیابی قاریان ومدرسان قرائت قرآن حجم متراکم شرکت‌کنندگان بالغ بر هزار نفر روبرو شدیم که به ویژه در بخش قاریان این تعداد قابل قبول نبود که با برگزاری دوره‌های این طرح و اخذ آزمون‌هایش که حدود هفت تا هشت ما به طول می‌انجامد، مخاطبان متوجه شدند که شرکت در این طرح به سادگی میسر نمی‌شود.
وی ادامه داد: اما در بخش مدرسان قرائت قرآن انتظار این بود که تعداد بیشتری شرکت‌کنند چون بسیاری از مربیان، مدرسان و معلمان قرآن هستند که مشغول تربیت قرآنی هستند و با وجود توانمندی‌هایی که دارند اما دوره‌هایی برای استاندارسازی توانمندی‌هایشان برگزار نشده است اما با وجود این انتظار و با هدف استانداری‌سازی توانمندی‌های مدرسان تعداد قابل توجهی در این طرح شرکت نکرده‌اند شاید به دلیل اینکه زمنیه اشتغال اصلی آنها مهیا نیست.
سرابی اضافه کرد: البته طرحی پیشنهاد شده است که دوره‌های آموزشی طراحی کنیم که دبیرخانه طرح ارزیابی برای افرادی که تمایل دارند مدرک طرح ارزیابی را دریافت کنند طی رایزنی که با مؤسسات و مراکزی که کار تربیت مربیان قرآن را برعهده دارند، صورت گرفته است، مدرسان در این طرح ثبت‌نام کنند.
وی با اشاره به اینکه در طرح ارزیابی قاریان شامل دو گروه قاری‌های معروف و دارای کرسی ثابت و بین‌المللی هستند و گروه دیگر قاریانی هستند که توانمندی‌هایی را دارند اما چون رتبه بین‌المللی ندارند کرسی ندارند، اظهار کرد: از گروه دوم قاریان زیادی برای شرکت در طرح ارزیابی داشته‌ایم که موفق به اخذ مدرک نیز شده‌اند.
سرابی با اشاره به اینکه زنده‌یاد حسن دانش نیز از قاریانی بود که موفق به دریافت درجه‌ای در طرح ارزیابی شده است، ادامه داد: در نظر داریم امسال به صورت افتخاری این مدرک را به خانواده‌ او اعطا کنیم.
دبیر طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم بیان کرد: شاید حضور در این طرح برای قاریان بین‌المللی و معروف سخت باشد لذا دوره آموزش عالی قاریان قرآن برای آنها درنظر گرفته شد تا در بستر گذراندن این دوره این مدرک را اخذ کنند که در حال حاضر حجدود 15 تا 20 نفر در نخستین دوره در حال تحصیل هستند.
قائم‌مقام شورای عالی قرآن با اشاره به مزایای مدرک طرح ارزیابی تصریح کرد: این مدارک معادل مدرک تخصصی هنری از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد به بازیگران، خوشنویسان و نگاران است، همچنین ارزش استخدامی برای افرادی که در پست‌های تخصصی فعالیت‌ می‌کنند و ارزش‌گذاری این مدارک و معادل‌‌سازی آن با مدارک دانشگاهی(که البته ابن امر نیازمند ابلاغیه معاونت راهبردی ریاست جمهوری است که از سال گذشته پیگیری آن را انجام داده‌ایم) است.
وی با اشاره به سایر مزایای این مدارک، عنوان کرد: بکارگیری در اعزام‌های تبلیغی، صدور مجوز در صدا و سیمای جمهوری اسلامی، مزایای استخدامی در دستگاه‌های خاص قرآنی، امکان حضور در مسابقات سراسری بدون حضور در مرحله مقدماتی، تحصیل رایگان، ورود به مقاطع بالاتر تحصیل بدون حضور در کنکور از جمله این موارد است که این شرایط ویژه در درستگاه‌های قرآنی ـ فرهنگی جاری و ساری و درحال اجرا است.
سرابی در پاسخ به این سؤال که طی این طرح ارزیابی سخت‌گیری انجام می‌شود، تصریح کرد: اگر قرار باشد که اعطای مدرک درجه یک را سخت بگیریم در آن هنگام هیچگاه به قاریان عصر طلایی مصر نخواهیم رسیم و اگر ساده بگیریم قاریان به همین حد و اندازه که در فن قرائت قرآن هستیم بسنده می‌کنند لذا مسیر میانه‌ای را تدارک دیده‌ایم تا در چشم‌انداز 10 تا 15 ساله به قاریانی برسیم که به حد قاریان شحات‌انور، شعبان عزیز صیاد و یا سایر قاریان عصر طلایی مصر برسیم.

در ادامه این نشست محمدتقی میرزاجانی، رییس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن و مدیر برنامه‌ریزی و اجرایی طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و مدرسان قرائت بیان کرد: در مجموع چهار دوره طرح ارزیابی مجموعاً 124 نفر موفق به اخذ یکی از مدارک با درجات یک تا چهار شده‌اند که شامل دو بخش قاریان و مدرسان قرائت قرآن بوده اند که اخذ درجات براساس توانمندی‌های هریک از شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها بوده است. از این تعداد 69 نفر مدرس قرائت قرآن و 55 نفر هم قاری بودند که درجات یک تا چهار را دریافت کرده‌اند. از این تعداد 89 نفر آقا و 35 نفر از بانوان بودند.
وی اظهار کرد: همچنین جهت فراهم کردن بسترهای اجرایی، سامانه جامعی را در پایگاه شورای عالی قرآن طراحی کردیم که درگاه اصلی مخاطبان این طرح است که تمام اطلاعات چون آیین‌نامه، منابع، سوابق و بارگذاری فایل‌های صوتی و ... در آنجا قرار داده شده است.

رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن در خصوص اطلاع‌رسانی پنجمین دوره این طرح، گفت: از جمله‌ می‌توان به برپایی نشست خبری، پخش تیزرهای تلویزیونی از شبکه‌های سیما و صدا و شبکه‌های استانی از فردا، اول دی‌ماه، همچنین ارسال پیامک‌هایی از سوی سامانه شورای عالی قرآن، طراحی پوستر و ارسال آن به بیش از 180 جلسه قرآن فعال در کشور، ارسال پوستر به بیش از 500 موسسه فعالی قرآنی، طراحی لینک جامع پنجمین دوره طرح ارزیابی و فرستادن آن به خبرگزاری‌های پرمخاطب برای بارگذاری‌اش در صفحه نخست آنها و همچنین استفاده از شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد.
میرزاجانی بیان کرد: از برکات این طرح تشکیل دوره آموزش عالی قاریان قرآن جمهوری اسلامی است که از سال 93 آغاز شد و این طرح ویژه قاریان صاحب نام و درجه اول کشور است که این دوره با حضور اساتید برجسته و سرفصل‌های طرح ارزیابی به همراه کارگاه عملی مهندسی تلاوت در حال برپایی است.
وی ادامه داد: با پایان این دوره یک ساله که هم دوره‌های نظری و عملی کارگاه‌ مهندسی تلاوت است که افرادی که با موفقیت این دوره را سپری کنند مدارک سطح عالی قرائت قرآن را دریافت می‌کنند. همچنین در نظر داریم تا این دوره را در خارج از تهران و شهرهایی که قاریان بین‌المللی دارد برگزار کنیم علاوه بر اینکه در نظر داریم دوره‌های دیگری نیز در همین راستا برپا کنیم.
میرزاجانی تصریح کرد: همچنین در نظر داریم تا بتوانیم از این افراد که در این دوره‌ها مدارک عالی را کسب می‌کنند، به عنوان مبلغان قرآنی به خارج از کشور اعزام کنیم که بیش از 15 نفر از اینها که شایستگی‌شان در این دوره‌ها به اثبات رسیده‌ است به کشورهایی چون ترکیه، هند و ... اعزام شده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه فردی که درجه اولی طرح ارزیابی را اخذ می‌کند با طی کردن مراحل مختلف و پشت سرگذاشتن آزمون‌های مختلف به اینجا رسیده است به گونه‌ای که مهارت‌های عملی و نظری را طی کرده‌اند، تصریح کرد: رسانه‌ها بیشتر به افراد و خروجی‌های این طرح بپردازند تا بستر مناسب برای گرایش سایر قاریان و مدرسان قرائت قرآن در این طرح فراهم شود.
میرزاجانی با اشاره گزارش این چهار دوره به تفکیک، اضافه کرد: خروجی دوره اول 22 نفر، دوره دوم 11 نفر، دوره سوم 48 نفر و دوره چهارم 44 نفر است که در مجموعه قاری درجه 1 مجموعاً یک نفر، قاری درجه 2 مجموعاً پنج نفر، قاری درجه 3 مجموعاً 27 نفر، قاری درجه چهار مجموعاً 22 نفر موفق به دریافت مدرک شده‌اند.
وی ادامه داد: در بخش مدرسان قرائت قرآن، مدرس درجه 1 در گرایش تنغیم یک نفر در گرایش تجوید و قرائت، چهار نفر (شامل مرحوم استاد ابراهیم پورفرزیب(مولایی)، حجت الاسلام شهیدی‌پور، محمدرضا ستوده‌نیا، سیدمرتضی سادات‌فاطمی)، مدرس درجه 2 در گرایش تنغیم شش نفر، در گرایش تجوید و وقف و ابتدا سه نفر، مدرس درجه سه در گرایش معلم قرائت قرآن، شش نفر در گرایش معلم روش تدریس قرآن هشت نفر، مدرس درجه چهار در گرایش معلم آموزش عمومی قرآن 39 نفر و در گرایش معلم آموزش نونهالان دو نفر مدارک طرح ارزیابی را دریافت کرده‌اند.

گزارش تصویری را اینجا ببینید!