بررسی روابط مجلس پس از مشروطه در شماره جدید فصلنامه «اسناد بهارستان»

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) پنجمین شماره دوره جدید نشریه «اسناد بهارستان» منتشر شد. در این شماره از نشریه اسناد ضمن مقالاتی در حوزه اسناد و تاریخ پارلمان، دو مقاله به معرّفی وکلای مجلس شورای ملی اختصاص یافته و از اسناد خارجی هم دهمین بخش از اسناد پارلمانی انگلستان ترجمه و ارائه شده است.
در پیشگفتاری از علی‌اصغر سعیدی، دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران آمده است: روابط مجلس‌ها و دولت، فاکتور قابل توجهی از عوامل انقلاب مشروطه را پایه‌ریزی کرده بود. در اولین مقاله این شماره، علی باقری دولت‌آبادی و سارا اکبری موضع مجالس‌ نوزدهم و بیستم را در قبال رابطۀ سیاسی ایران و آمریکا مورد مطالعه قرار داده‌اند. به نظر می‌رسد، این، موضوعی مهم است و درجه استقلال مجلس از دولت را نشان می‌دهد. علی‌رغم این واقعیت که تاسیس یک مجلس قدرتمند که از منافع ملی حمایت کند، هدف اصلی جنبش مشروطه بود، نمایندگان مجلس در دوره‌های مختلف، به‌تدریج استقلال خود را در قانون‌گذاری و نظارت بر قوه مجریه از دست داده بودند. این امر را خوانندگان فرهیخته وقتی درخواهند یافت که محتوای این مقاله را با مقاله بعدی مقایسه کنند. در این مقاله نقش برخی از اعضای بانفوذ مجالس اولیه نشان داده شده است. به طور خاص، معین‌التجار بوشهری به عنوان نماینده تجار توانست به‌خوبی از منافع تاجران و استقلال مجلس دفاع کند. گرچه لازم به تاکید نیست که هرچه مجالس با دولت‌های اقتدارگراتری روبه‌رو می‌شدند، کمتر می‌توانستند اقتدار خود را در انجام وظایف قانونی اعمال کنند.
در مقاله دیگری، سیروان خسروزاده بخشی از اسناد و گزار‌ش‌های دیپلماتیک را ترجمه کرده است. این مدارک متقن و دسته اول، اسناد باارزشی از دخالت بیگانگان در اوضاع ایران است. در عین حال، وجود این اسناد به تحقیقات عمیق‌تر از اوضاع و احوال ایران قرن نوزدهم کمک بسیاری خواهد کرد. در همین راستا، مقالات دیگر این مجموعه نیز به نقش نخبگان محلّی و رابطه آن‌ها با دولت و نیروهای خارجی می‌پردازد. همچنین در مقاله دیگری، شکل‌گیری اولین نهاد مدنی در شهر قزوین مورد بحث واقع شده است تا این مجموعه هرچه کامل‌تر در اختیار خوانندگان قرار گیرد.
مقالات این شماره از اسناد بهارستان به مطالعه برخی از پیچیده‌ترین و متغیرترین موضوعات در روابط مجالس ایران در زمینۀ روابط داخلی و بین‌المللی در عصر بعد از انقلاب مشروطیت پرداخته است.
«بررسی مواضع مجالس نوزدهم و بیستم شورای ملی در قبال روابط ایران و آمریکا» از علی باقری دولت‌آبادی و سارا اکبری، معین التجار بوشهری، نماینده تهران و بوشهر در دوره‌های اول و سوم مجلس شورای ملی» از فروغ بحرینی، «تبیین مناسبات احزاب دولتی و مجالس نوزدهم و بیستم در ساختار سیاسی پهلوی دوم» نوشته علیرضا سمیعی اصفهانی و علی محمدی، «شکل‌گیری نخستین انجمن شهری قزوین در عصر مشروطیت» اثر حجت فلاح توتکار و محمد بیطرفان، «زندگی سیاسی صوت الدوله قشقایی(2) از جنگ جهانی اول تا واپسین روزگار» نوشته منصور نصیری طیبی و «اسناد پارلمانی انگلستان» ترجمه سیروان خسروزاده عنوان مقاله‌های این شماره فصلنامه اسناد بهارستان است.