آیت‌الله محقق داماد:
آموزه قرآنی «برادری انسانی»، مانع تفرقه مذهبی می‌شود
گروه دانشگاه: آیت‌الله محقق داماد، مفسر قرآن کریم و عضو شورای علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در همایش «وحدت، صلح، آرامش» گفت: از قرآن، باید برادری انسانی را برداشت کنیم؛ اگر اینگونه تفسیر نکنیم، تفرقه جلو آمده و در بین همه آحاد از جمله شیعه و سنی ریشه می‌دواند.
به گزارش خبر گزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، مفسر قرآن کریم و عضو شورای علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، صبح امروز، دوشنبه ۷ دی‌ماه، در همایش «وحدت، صلح، آرامش» که با حضور سید‌ضیاء هاشمی، معاون فرهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و جمعی از معاونان و مدیران فرهنگی دانشگاه‌های کشور در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در حال برگزاری است، با تبریک میلاد حضرت مسیح، پیامبر اسلام(ص) و امام جعفر صادق(ع)، گفت: هفته وحدت از نظر موازین اسلامی شاید شاد‌ترین هفته مسلمانان باشد.
وی با اشاره به اهمیت هفته وحدت، به تفسیر آیات ۱۰۳ تا ۱۰۵ سوره آل عمران پرداخت و شأن نزول این آیات را مورد توجه قرار داد و افزود: تفرقه‌ای که در آیه ۱۰۵ سوره آل عمران به آن اشاره شده است، تفرقه درون دینی است و در آیات بعد از آن نیز می‌آید که عذابی بالا‌تر از این نیست؛ قرآن کریم رهبر عداوت را، شیطان می‌داند. عداوت انگشت شیطان است در حالی که مودت، رحمت و الفت، انگشت الهی است.
این مفسر قرآن کریم در ادامه روایتی از قبایل «اوس» و «خزرج» و نقش پیامبر (ص) در آشتی این قبایل را برای حاضرین نقل کرد و گفت: جهنمی دردناک‌تر از دشمنی و عداوت نیست.
آیت‌الله محقق داماد خاطرنشان کرد: شیطان در عصر رسانه‌های گروهی، برای ایجاد تحریک، تفرقه‌افکنی، فتنه و عداوت کار آسانی دارد و باید به این پرسش پاسخ داد که چه باید کرد که دشمنی دینی کم شود. برای ایجاد الفت و دوستی چه زبانی بهتر و از علم داریم؛ زبان الفت، زبان علم است و بهتر از زبان علم زبانی برای الفت نداریم و در مقام معلم و علم‌آموزی قبل از هر چیز مسئولیت داریم که علم‌آموزان را با سینه‌ای گشاده تربیت کنیم.
وی در ادامه عنوان کرد: اگر روزی بشر به مؤمن و کافر تقسیم می‌شد، امروز زمان این تقسیم‌بندی گذشته است و به جای مؤمن، کافر، مسلمان و غیر مسلمان باید گفت، محارب و غیر آن؛ ایمان و کفر وجود دارد، اما جای آن در قلب و مخاطب آن کرام الکاتبیین است، اما مخاطب حقوق شهروندی، بشر است و در حقوق شهروندی هر کس حقی دارد و احترامش واجب است؛ در همین راستاست که امیرالمومنین خطاب به مالک اش‌تر می‌فرمایند: «مردمی که به سوی تو می‌آیند یا برادران دینی تواند و یا برادران انسانی.»؛ در ۶ جای قرآن کریم نیز، خداوند خطاب به پیامبرانش از لفظ برادران کافر نام برده است.
مفسر قرآن کریم خاطرنشان کرد: از قرآن، برادری انسانی را باید برداشت کنیم؛ اگر اینگونه تفسیر نکنیم، تفرقه جلو آمده و در بین همه آحاد از جمله شیعه و سنی ریشه می‌دواند. نخست باید انسان بودن و انسانیت مورد تأکید قرار گیرد و از آیات قرآن نیز برادری بر می‌آید.
وی با اشاره به آیاتی از سوره مائده، گفت: معنای این آیات این است که، اگر کج‌اندیشی را نشر کنید، گرفتار سه عذاب از بالای سرتان، زلزله و تقسیم‌بندی بین خود خواهید شد و بین شما نزاع در خواهد گرفت.
محقق داماد همچنین آیاتی از سوره حجرات را مورد توجه قرار داد و این سوره از قرآن کریم را منشور حقوق بشر خواند و گفت: ایمان سهم قلب است ولی التزام عملی به اسلام داشته باشید و این التزام عملی کافیست؛ تحقیق نکنید که در قلب افراد چه می‌گذرد که آن با خداوند متعال است. اگر کسی مقررات و قوانین جامعه را رعایت کرد، باید حقوق شهروندی به او تعلق گیرد.
وی در پایان گفت: از آیات قرآن بر می‌آید که در کنار نعمت خلقت و وجود و نعمت نبوی که به ما ارزانی شده است، نعمت دوستی، مودت و الفت قلوب نیز بین ماست که باید شکرگزار آن باشیم.
وی با اشاره به اهمیت هفته وحدت، به تفسیر آیات ۱۰۳ تا ۱۰۵ سوره آل عمران پرداخت و شأن نزول این آیات را مورد توجه قرار داد و افزود: تفرقه‌ای که در آیه ۱۰۵ سوره آل عمران به آن اشاره شده است، تفرقه درون دینی است و در آیات بعد از آن نیز می‌آید که عذابی بالا‌تر از این نیست؛ قرآن کریم رهبر عداوت را، شیطان می‌داند. عداوت انگشت شیطان است در حالی که مودت، رحمت و الفت، انگشت الهی است.
این مفسر قرآن کریم در ادامه روایتی از قبایل «اوس» و «خزرج» و نقش پیامبر (ص) در آشتی این قبایل را برای حاضرین نقل کرد و گفت: جهنمی دردناک‌تر از دشمنی و عداوت نیست.
آیت‌الله محقق داماد خاطرنشان کرد: شیطان در عصر رسانه‌های گروهی، برای ایجاد تحریک، تفرقه‌افکنی، فتنه و عداوت کار آسانی دارد و باید به این پرسش پاسخ داد که چه باید کرد که دشمنی دینی کم شود. برای ایجاد الفت و دوستی چه زبانی بهتر و از علم داریم؛ زبان الفت، زبان علم است و بهتر از زبان علم زبانی برای الفت نداریم و در مقام معلم و علم‌آموزی قبل از هر چیز مسئولیت داریم که علم‌آموزان را با سینه‌ای گشاده تربیت کنیم.
وی در ادامه عنوان کرد: اگر روزی بشر به مؤمن و کافر تقسیم می‌شد، امروز زمان این تقسیم‌بندی گذشته است و به جای مؤمن، کافر، مسلمان و غیر مسلمان باید گفت، محارب و غیر آن؛ ایمان و کفر وجود دارد، اما جای آن در قلب و مخاطب آن کرام الکاتبیین است، اما مخاطب حقوق شهروندی، بشر است و در حقوق شهروندی هر کس حقی دارد و احترامش واجب است؛ در همین راستاست که امیرالمومنین خطاب به مالک اش‌تر می‌فرمایند: «مردمی که به سوی تو می‌آیند یا برادران دینی تواند و یا برادران انسانی.»؛ در ۶ جای قرآن کریم نیز، خداوند خطاب به پیامبرانش از لفظ برادران کافر نام برده است.
مفسر قرآن کریم خاطرنشان کرد: از قرآن، برادری انسانی را باید برداشت کنیم؛ اگر اینگونه تفسیر نکنیم، تفرقه جلو آمده و در بین همه آحاد از جمله شیعه و سنی ریشه می‌دواند. نخست باید انسان بودن و انسانیت مورد تأکید قرار گیرد و از آیات قرآن نیز برادری بر می‌آید.
وی با اشاره به آیاتی از سوره مائده، گفت: معنای این آیات این است که، اگر کج‌اندیشی را نشر کنید، گرفتار سه عذاب از بالای سرتان، زلزله و تقسیم‌بندی بین خود خواهید شد و بین شما نزاع در خواهد گرفت.
محقق داماد همچنین آیاتی از سوره حجرات را مورد توجه قرار داد و این سوره از قرآن کریم را منشور حقوق بشر خواند و گفت: ایمان سهم قلب است ولی التزام عملی به اسلام داشته باشید و این التزام عملی کافیست؛ تحقیق نکنید که در قلب افراد چه می‌گذرد که آن با خداوند متعال است. اگر کسی مقررات و قوانین جامعه را رعایت کرد، باید حقوق شهروندی به او تعلق گیرد.
وی در پایان گفت: از آیات قرآن بر می‌آید که در کنار نعمت خلقت و وجود و نعمت نبوی که به ما ارزانی شده است، نعمت دوستی، مودت و الفت قلوب نیز بین ماست که باید شکرگزار آن باشیم.
مطالب مرتبط
