امنیت غذایی؛ امنیت کشور است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) نخستین همایش ملی «ایمنی غذا از مزرعه تا سفره» به همت بسیج جامعه پزشکی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در سالن همایش‌های بیمارستان امام خمینی(ره) برگزار شد. 

صیاد یوسفی، رئیس این همایش ملی، با بیان اینکه مبداء پیدایش انسان و غذا یکسان است اظهار کرد: نیاز به غذا از تولد تا مرگ انسان را همراهی می‌کند و حتی گفته می‌شود این نیاز از زمان لقاح مطرح است؛ رشد، طول عمر، توانمندی و حتی تکثیر نسل به غذا مربوط می‌شود؛ بحث غذا به قدری مهم است که خداوند خود را روزی ده انسان‌ها نامیده است؛ پس با عنایت به این مهم، ایمنی غذا برابر با امنیت کشور‌ها دانسته شده است؛ اگر غذای سالم نباشد ایمنی وجود ندارد هر چند که کشوری دارای ارتش قوی باشد. 

وی افزود: تاریخ نشان داده است، در جنگ جهانی دوم، صد‌ها هزار نفر از مردم تهران به خاطر گرسنگی فوت شدند؛ از طرفی رشد سریع جمعیت جهان و رشد منفی عوامل تولید و تخریب اراضی قابل کشت، بحران کم آبی، عدم تعادل در توزیع جهانی درآمد، عدم تعادل در توسعه پیشرفت‌های تکنولوژی و دانش فنی محصولات کشاورزی و دام پروری، در کشورهای کمتر توسعه یافته هر روز بر اهمیت غذا می‌افزاید و دولت‌ها به دنبال تهیه تغذیه مناسب برای مردم خود هستند. 

رئیس این همایش گفت: اهمیت تولید غذا برای کشورهای در حال توسعه مانند ایران بسیار مهم است و مقام معظم رهبری نیز در ابلاغیه اقتصاد مقاومتی بر تامین امنیت غذا، درمان و ایجاد ذخایر راهبردی با تاکید بر افزایش تولید کمی و کیفی کالا تاکید کرده است. 

در ادامه این برنامه، دکتر مرتضوی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و دبیر علمی این همایش نیز به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: مهم‌ترین موضوع مربوط به غذا، بحث سلامتی آن است؛ قطعاً اگر غذایی ناسالم باشد، خورده نمی‌شود؛ غذا دارای سه جنبه مهم تغذیه‌ای، ایمنی یا بهداشتی و جنبه‌های دارویی و درمانی است که به این ویژگی‌ها جنبه سلامتی گفته می‌شود. 

دبیر علمی همایش تصریح کرد: در این بین، ایمنی و بهداشت از سایر ویژگی‌های غذا بسیار مهم‌تر است؛ در این مرحله نگاهی وجود دارد به اینکه تولید غذا از کجا شروع شده و به کجا خاتمه می‌یابد؛ نگهداری، قرنطینه، ارسال آن به بازار و حمل و نقل در توزیع آن از مواردی هستند که بر ایمنی غذا اثر گذارند. 

وی افزود: همانطور که می‌بینید زنجیره مزرعه تا سفره بسیار بزرگ است و می‌تواند بر ایمنی غذا بسیار اثرگذار باشد؛ برای مثال، اگر بسته بندی غذا درست طراحی نشده باشد، ایمنی آن را به خطر انداخته و تولید سم می‌کند؛ فاکتورهای مهمی مانند گرما دادن، وجود اکسیژن، انجماد، عوامل اکسیدکننده، میکروارگانیسم‌ها، ماتریکس غذا، زمان و آسیب‌های مکانیکی همه عواملی هستند که بر سلامت غذا اثرات نامطلوب دارند. 

در ادامه این همایش هدایت حسینی مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های خوراکی و آشامیدنی سازمان عذا و دارو با بیان اینکه غذا یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌هایی است که خداوند در اختیار ما قرار داده است، اظهار کرد: ما نیز وظیفه داریم که آن را سالم تولید کرده و به دست مصرف کننده برسانیم.

وی افزود: امروزه بحث غذا از حوزه سلامت خارج شده و به موضوعی با عنوان توسعه پایدار تبدیل شده است، بنابراین سیاسیون به حوزه غذا نگاه ویژه‌ای دارند و وقتی اختلافاتی بین کشور‌ها به وجود می‌آید ابتدا تحریم مواد غذایی در دستور کار قرار می‌گیرد تا کشور مورد نظر را تحت فشار بگذارند.

بخشی از ماده تشکیل دهنده غذا بر جنبه‌های معنوی و روحی انسان اثرگذار است

رئیس مرکز تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، ادامه داد:ب خشی از اثرات ماده غذایی بر روی جسم انسان است و بخش دیگر آن بر جنبه‌های معنوی و روحی انسان اثرگذار است و اصرار بر استفاده از روزی حلال نیز به دلیل اهمیت همین امر است.

وی عنوان کرد: در اصول قانون اساسی تاکیدات زیادی بر رفع فقر، محرومیت و رفاه فردی صورت گرفته و در سند چشم انداز ۱۴۰۴ که بسیاری از اسناد بر اساس آن نوشته می‌شود نیز تاکید بر انسان سالم به‌ عنوان محور اساسی توسعه پایدار شده و اولویت ملی در دسترسی به غذای سالم مدنظر قرار گرفته است؛ امید می‌رود در افق سال ۱۴۰۴ ایران کشوری باشد که از نظر ایمنی غذا رتبه اول در منطقه را دارا باشد.

حسینی افزود: همچنین در برنامه‌های پنج ساله تدوین شده، بحث ایمنی و سلامت غذا به خوبی و جدیت مورد توجه قرار گرفته و تاکید بر رویکرد انسان سالم با توجه به یکپارچگی در سیاست گذاری، برنامه ریزی، ارزشیابی، نظارت، تخصیص منابع، ارتقاء شاخص‌های سلامت، سلامت آب و هوا، امنیت غذا و محیط بهداشت روحی و جسمی شده است.

رئیس مرکز تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور افزود: کاهش مخاطرات و آلودگی‌های تهدیدکننده سلامتی و اصلاح الگوی تغذیه جامعه در برنامه‌های توسعه‌ای کشور دیده شده است و براساس آن اقدامات زیادی در وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی و همه سازمان‌های دست اندرکار تولید و نظارت و عرضه مواد غذایی در کشور انجام شده است؛ در واقع برنامه‌های مجلس نشان می‌دهد که مسئولین نگران سلامتی با رویکرد غذای سالم در جامعه هستند.

افزایش جمعیت موجب کاهش نظارت بر تولید غذا در جهان شده است

وی تصریح کرد: بحث ایمنی غذا طی سال‌های اخیر در دنیا دچار چالش‌های فراوانی شده است چنان که سبب شده ایمنی صددرصد غذا در هیچ کشوری وجود نداشته باشد؛ یکی از دلایل این امر عدم مدیریت افزایش جمعیت جهان است؛ تولید غذا برای جمعیت ۸ میلیاردی جهان باعث کاهش نظارت بر مراحل تولید غذا شده است؛ افزایش جمعیت سبب شده مزارع و باغ‌ها تبدیل به برج‌ها و مناطق مسکونی شود و همین افزایش جمعیت باعث آلودگی محیط زیست و کاهش تولید غذا می‌شود.

غذاهای تراریخته و دستکاری شده ژنتیکی هنوز مورد تأیید جهان نیست

حسینی ادامه داد: امروزه مجبوریم از غذاهای دستکاری ژنتیکی شده استفاده کنیم زیرا تولید غذا به اندازه افزایش جمعیت رشد ندارد؛ دستکاری ژنتیکی باعث افزایش محصولات غذایی پرمحصول می‌شود و آفات آن کم می‌شود، اما این روش هنوز مورد تایید همه دنیا قرار نگرفته است.

وی اضافه کرد: روش‌های بازرسی سنتی نیز در امنیت غذا ایجاد مشکلاتی کرده و سودجویی و تقلب‌های فراوانی در کشور‌ها گزارش شده است؛ سودجویی برخی افراد، منجر به تولید غذاهای ناسالم شده و در سال‌های اخیر رسوایی‌های زیادی در سطح دنیا مطرح بوده است از جمله رسوایی که در کشور چین اتفاق افتاد و از ملامین برای تولید پروتئین در شیرخشک اطفال استفاده شد که باعث مرگ تعداد زیادی از اطفال شد و کودکان زیادی دچار آسیب کلیه شدند؛ مواد شیمیایی افزوده شده به شیر برای تظاهر به پروتئین بالا‌تر در شیر استفاده شده بود.

این مسئول ارشد سازمان غذا و دارو اظهار کرد: تقلب‌ها در روغن زیتون، عسل و سایر مواد غذایی در دنیا گزارش شده؛ غذایی که ایمن نباشد هیچ ارزش تغذیه‌ای نخواهدداشت اما شدت بیماری‌های ناشی از غذا در دنیا را به سختی می‌توان تخمین زد و بسیاری از این بیماری‌ها در نظام سلامت ثبت نمی‌شود، در حالی‌که سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۵ اعلام کرده است ۱. ۸ میلیون نفر در دنیا به خاطر بیماری‌های اسهالی جان خود را از دست می‌دهند و در کشورهای صنعتی ۳۰ درصد جمعیت هر سال از بیماری‌های ناشی از غذا رنج می‌برند.

غذای ناسالم موجب ایجاد سرطان کبد در افراد می‌شود

وی اعلام کرد: مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت کشورمان نیز طبق بررسی سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ اعلام کرده است، 2 هزار و 250 همه گیری ناشی از آلودگی غذا در ایران گزارش شده که ۴۵ هزار نفر با غذای ناسالم بیمار شده‌اند و ۹۳ نفر جان خود را از دست داده‌اند؛ پس آمار نشان می‌دهد چقدر در معرض بیماری‌ها هستیم از جمله اینکه سرطان‌های کبد یکی از بیماری‌های ناشی از ناسالم بودن غذا است که به دلیل انباشته شدن آلاینده‌ها در کبد اثرات خود را سال‌ها بعد نشان می‌دهد.