ابیات قرآنی حافظ سند گویای قطعیت مسلمانی اوست
گروه ادب: عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: حافظ 9 بار در دیوانش واژه قرآن را به کار برده و بارها به حافظ و عامل بودن خود به کلام‌الله مجید اشاره کرده است؛ بنابراین می‌توان گفت که ابیات قرآنی حافظ سند گویای قطعیت مسلمانی وی به شمار می‌آیند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اخیراً علی معلم دامغانی از شاعران پیشکسوت کشورمان و رئیس فرهنگستان هنر در سخنانی تاکید کرده که حافظ‌شناسان تا به حال درباره آثار حافظ بسیار صحبت کرده‌اند، اما هنوز حافظ را به لحاظ اسلوب نشناخته‌ایم و هنوز نمی‌دانیم مسلمان بوده است یا خیر!
این امر بهانه‌ای شد تا نظر احمد خیالی خطیبی، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و از پژوهشگران ادبیات عرفانی کشورمان را درباره جهان‌بینی حافظ جویا شویم.
احمد خیالی خطیبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با بیان اینکه حافظ 9 بار در دیوانش واژه قرآن را به کار برده و بارها به حافظ و عامل بودن خود به کلام‌الله اشاره کرده؛ بنابراین می‌توان گفت که ابیات قرآنی حافظ سند گویای قطعیت مسلمانی وی است، عنوان کرد: حافظ در 9 بیت از واژه قرآن در دیوان اشعارش استفاده کرده که از جمله آنها می‌توان به ابیاتی چون «صبح‌خیزی و سلامت طلبی چون حافظ/ هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم»، «حافظا در کنج فقر و خلوت شبهای تار/ تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور»، «زاهد ار رندی حافظ نکند فهم چه شد/ دیو بگریزد از آن قوم که قرآن خوانند»، «حافظ به حق قرآن کز زرق و شید بازآی/ باشد که گوی عیشی در این جهان توان زد» و «عشقت رسد به فریاد ارخود بسان حافظ/ قرآن ز بربخوانی در چهارده روایت» اشاره کرد.
خیالی خطیبی با تاکید بر اینکه تنها یک مسلمان کامل می‌تواند ارادت کامل به قرآن داشته باشد، افزود: غیر مسلمان در کنج شبهای تار به قرآن خواندن و دعا نمی‌پردازد و وردش درس قرآن نیست. حافظ نه تنها قاری و حافظ قرآن به چهارده روایت بوده، بلکه عامل به قرآن بوده و زاهدانی را که قرآن لقلقه زبان‌شان بوده، ولی عامل به آیات این کتاب آسمانی نبوده‌اند را دیو می‌خوانده است.
این پژوهشگر ادبیات عرفانی گفت: کسی که ادعا می‌کند مسلمان بودن حافظ جای تردید دارد باید برای سخنش دلیل و مدرک بیاورد.
وی تاکید کرد: حافظ از قرآن به صورت‌های مختلف تلمیح، ترجمه و اقتباس در اشعارش استفاده کرده است و از جمله تلمیحات قرآنی حافظ می‌توان به «یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور/ کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور» و «یارب این آتش که در جان من است/ سرد کن زانسان که کردی بر خلیل» اشاره کرد.
یادآور می‌شود که علی معلم دامغانی، شاعر پیشکسوت کشورمان و رئیس فرهنگستان هنر در تازه‌ترین کارگاه «شرح شعر» خود در حوزه هنری در سخنانی با بیان این که تفاوت‌هایی بین سبک و طرز شاعری وجود دارد، اظهار کرد: قله‌ای مانند حافظ وقتی صحبت از سبک می‌کند می‌گوید من همشهری سعدی استاد سخن هستم، اما طرز شعرسرایی من با سعدی متفاوت است.
وی ادامه داد: اگر بپذیریم که هر شاعری، به غیر از آثاری که خلق می‌کند، شخصیت حقیقی هم دارد که در آثارش نیز نمود پیدا می‌کند، باید شیوه دیگری هم با عنوان اسلوب، در کنار سبک و طرز شاعری طرح‌ریزی کنیم.
یادآور می‌شود که علی معلم در کارگاهی که در حوزه هنری داشت، این گونه بیان کرد که حافظ‌شناسان تا به حال درباره آثار حافظ بسیار صحبت کرده‌اند، اما هنوز حافظ را به لحاظ اسلوب نشناخته‌ایم و هنوز نمی‌دانیم مسلمان بوده است یا خیر. حافظ قرآن بودن با ایرانیت غلیظی که در اشعار حافظ وجود دارد متضاد است و اگر اینها را کشف کنیم شاید بتوانیم به تفسیرهای دقیق و درستی از اشعارش برسیم.
