ماندگاری هنر خوشنویسی، حاصل کتابت قرآن است

استاد انوشیروان فروغی، خوشنویس در گفت‌و‌گو باخبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)درباره جایگاه هنر خوشنویسی اظهار کرد: تمام موضوعات در جهان هستی نقطه افولی دارد و تنها خداوند است که همیشه باقی است. با این توضیح هر آنچه که متصل به کلام حق باشد جاویدان می‌شود و به نوعی ماندگاری آن تضمین خواهد شد. خوشنویسی هنری است که ماندگاری آن تضمین شده، چون از ابتدا، خوشنویسی در جغرافیای جهان اسلام همیشه با کلام خدا همراه بوده است.

وی درباره پیشینه تاریخی خوشنویسی نیز اینگونه توضیح داد: در تاریخچه خوشنویسی چند نقطه اوج وجود دارد. یکی از این نقاط، مربوط به قرن سوم هجری می‌شود. آنجایی که استاد جمال الدین ابوالدریاقوتمستعصمی بغدادی به عنوان یکی از کاتبان بزرگ 366 قرآن را کتابت کرده است. این فرد روزی دو جزء کتابت قرآن انجام می‌داده و ماهی دو قرآن می‌نوشته است. وی همیشه در انتهای قرآنی که کتابت می‌کرد، ذکر می‌کرده که چند قرآن را نگاشته است. در ادامه در همان عصر ابن مقفع، وزیر خلفای عباسی شش خط را ابداع کرده است.

این استاد خط خوشنویسی ادامه داد: با پیدایش صنعت چاپ، متاسفانه کار کتابت قرآن تا حد زیادی افول پیدا کرد، هر چند به صورت جسته و گریخته کارهایی در این حوزه انجام می‌شود، البته این گفته من به معنای مخالفت با صنعت چاپ نیست، چون صنعت چاپ کمک کرده تا کتاب‌های بسیاری که از خوشنویسی قرآنی بهره برده‌اند در اختیار مردم باشد. همچنین تنوعی که در این زمینه وجود داشت باعث شد خطوط زیبای بسیاری در معرض دید مردم قرار گیرد. این مسئله نیز به جذابیت بیشتر خوشنویسی قرآنی می‌افزود. ولی نقد من این است که چرا در کنار رشد صنعت چاپ، شاهد حمایت بیشتر از کتابت قرآن نیستیم.

وی با بیان اینکه همیشه خط قالب در کتابت قرآن خط نسخ بوده، تصریح کرد: واضح و خوانا بودن که در خط نسخ وجود دارد، باعث شده این خط به رایج‌ترین خط در کتابت قرآن تبدیل شود. مطلب دیگر این‌که در اعراب‌گذاری خط نسخ بهترین پتانسیل را دارد، زیرا اعراب به هیچ وجه با حروف دیگر درآمیخته نمی‌شود، اما ممکن است این سوال پیش آید که نسخ ایرانی چه تفاوتی با نسخ عربی دارد؟ در نسخ ایرانی تا حدی کشیدگی و بزرگی حروف کاهش پیدا می‌کند، اتفاقی که باعث شد کتابت قرآن با این خط فضای کمتری بگیرد.

استاد فروغی در پاسخ به این سوال که وضعیت خوشنویسی پس از انقلاب چگونه بوده است، تصریح کرد: مشخص است که به خوشنویسی پس از انقلاب بیشتر بها داده شده است. این دقت نظر در حوزه کارهای قرآنی نمود عینی‌تر داشته، البته به دلیل ازدیاد جمعیت تا حدودی این مسئله طبیعی است، اما معتقدم سیاست‌های نظام از ابتدای شکل‌گیری برپایه حمایت از هنر قرآنی بوده و برای همین در مجموع من از عملکرد خوشنویسی قرآنی طی چند دهه اخیر حمایت می‌کنم، هر چند می‌دانم در این زمینه ضعف‌هایی نیز وجود دارد.

وی در پایان تصریح کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی دو خط به طور ویژه مد نظر خوشنویسان قرار گرفت. نستعلیق و شکسته. این دو خط ایرانی زیبایی‌هایی در خود دارد که در خطوط دیگر نمی‌توان آن را مشاهده کرد، همچنین پس از انقلاب در کتابت قرآن از شکسته و نستعلیق نیز بهره برده می‌شود، اتفاقی که در سال‌های گذشته روی نمی‌داد؛ هر چند باز هم متذکر می‌شوم، خط نسخ به دلیل خوانا بودن برای مردم، بهترین خط در کتابت قرآن است.