میزبانی تهران از نخستین جشنواره «آواها و نواهای رضوی»

وی ادامه داد: جشنواره رضوی در سال‌های دور بر اساس دغدغه‌های موجود شکل گرفت و تبدیل به نهادی فرهنگی در کشور شد، در مجموع فعالیت‌هایی که در این سال‌ها توسط وزارت ارشاد انجام شده هیچ‌کدام همچون جشنواره امام رضا(ع) نتوانسته جایگاه خود را پیدا کند.

ضرغامی با بیان اینکه در جشنواره امام رضا(ع) خارج از مسایل فرهنگی و هنری مسئله قابل توجه ارادتی است که نسبت به این حضرت وجود دارد، تصریح کرد: در این دوره از جشنواره به بخش‌های پژوهشی توجه بیشتری شده به همین سبب جشنواره «آواها و نواها» در ذیل این جشنواره پیشنهاد شد و قرار است اولین دوره آن در هفته کرامت سال جاری برگزار شود.

سیدجواد جعفری؛ مدیرعامل بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) با اشاره به پیشنهاد برگزاری جشنواره «آواها و نواهای رضوی» توسط مدیرکل ارشاد استان تهران و استقبال این بنیاد گفت: مدیرکل ارشاد استان تهران، علاقه‌مند به فعالیت در حوزه‌های هنری بودند و از این رو جشنواره «آواها و نواهای رضوی» را پیشنهاد کردند، دلیل عدم ورود ما تا به امروز حساسیت‌های موجود در این حوزه بود که با توجه به تأکید بر نگاه دینی در این جشنواره به حوزه موسیقی، دغدغه‌ها برطرف می‌شود.

وی ادامه داد: امام رضا(ع) مأمن و پناهگاه و نعمتی است برای کشور ما که شکرگزاری بر این نعمت وظیفه‌ ماست. تکریم ولادت این امام و همچنین بسط آموزه‌های امام در جامعه در واقع همین شکرگزاری است. توصیه به خوب بودن و تعامل از صفات بارز امام رضا علیه‌السلام است که اگر بتوانیم این آموزه‌ها را در جامعه نشر دهیم ناهنجاری‌ها را از بین خواهیم برد و به تلطیف فضای جامعه کمک می‌کند.

جعفری با اشاره به بزرگداشت هفته کرامت از سوی مردم بزرگ به نحوی که حتی در تقویم برنامه‌های صدا و سیما هم گنجانده شد، اظهار کرد: آواها و نواها برگرفته از ارادت ما نسبت به ساحت مقدس امام رضا(ع) است و تجربه قبلی در برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در سال‌های گذشته در این زمینه ما را یاری خواهد کرد.

کیوان پهلوان؛ موسیقیدان و پژوهشگر در حوزه موسیقی فولکور با تأکید بر اینکه موسیقی جزء اساسی و اصلی زندگی بشری است که نه قداست دارد و نه کراهت گفت: اگر موسیقی از زندگی بشر حذف شود، بشر به حیوان تبدیل می‌شود. نواهای محلی ایران بر اساس دم و بازدم و گام انسان شکل گرفته است. بشر موسیقی را برای آرامش تولید کرده که شامل چهار بخش موسیقی کار، موسیقی جشن و شادمانی، موسیقی سوگ، ناله‌های مادران و نوحه‌ها و مرثیه‌ها (اکنون در کردستان و لرستان سرنانوازان برای موسیقی سوگ می‌نوازند) و موسیقی جنگ تولید شده است.

وی ادامه داد: یکی از موسیقی‌های مؤثر موسیقی مذهبی است که بر مبنای باورها شکل می‌گیرد. در چارچوب خاطرات تاریخی سینه به سینه اشعار ملودیک به نسل‌های بعدی منتقل شده که بخش اساسی آن ملودی‌های مذهبی است به طور نمونه چاووش‌خوانی‌ها برای افرادی که از زیارت امام رضا(ع) برمی‌گشتند و در مدح امام برای آن‌ها چاووش‌هایی خوانده می‌شد. ملودی جزئی از زندگی بشری است و امکان سانسور آن وجود ندارد.

پهلوان با بیان اینکه امیدوارم جشنواره موسیقی با موضوع امام رضا(ع) تداوم منطقی پیدا کند، گفت: این جشنواره راهی است که مردم با فضای دینی اشعار و موسیقی در این زمینه آشنا شوند.

این موسیقیدان با تأکید بر اینکه با کلمه تهاجم فرهنگی مخالفم افزود: در دنیای سرمایه‌داری فیلم‌ها و موسیقی‌هایی تولید می‌شود که انسان‌ها به سوی قهقرا بروند و به طور طبیعی گروه‌های فکری در کشورهای مختلف این کار را می‌کنند، اگر ما برآیند موسیقی خود را نشناسانیم، موسیقی‌ای تبلیغ می‌شود که متعلق به ما نیست.

وی با اشاره بر اینکه تجربه این سال‌ها نشان داده که موسیقی نواحی در تهران بسیار کمرنگ است پیشنهاد داد که جشنواره «نواها و آواهای رضوی» در شهرستان‌های اطراف تهران که پتانسیل مناسبی در این زمینه دارند برگزار شود و اختتامیه این رویداد در تهران باشد.

پهلوانی تأکید کرد: هر جریانی که مردم آن را از خود بدانند و کمتر مهندسی فرهنگی شود، بیشتر مؤثر خواهد بود. بخش نواها و آواهای رضوی به صورت ذاتی در موسیقی نواحی کشور وجود دارد و ما فقط باید تلاش کنیم به بهترین نحو عرضه شود و در سبد شنیداری مردم قرار گیرد.

محمدحسین اسماعیلی؛ دبیر اولین جشنواره «آواها و نواهای رضوی» در این نشست با اشاره به اینکه موسیقی شاخص و مولفه اصلی حوزه فرهنگی است که با عواطف انسانی عجین است، گفت: در جشنواره امام رضا(ع) جای موسیقی خالی بود. بر اساس پیشنهاد مدیر کل ارشاد استان تهران امسال شاهد برگزاری جشنواره سراسری «آواها و نواهای رضوی» هستیم، اقدامات اولیه از سال قبل و پس از تصویب طرح آغاز و فراخوان این جشنواره صادر شده است. سایت این جشنواره فعال شده و هم اینک امکان ثبت‌نام اینترنتی در این جشنواره وجود دارد، همچنین امکان اطلاع‌رسانی در شبکه‌های مجازی فراهم شده است.

وی تأکید کرد: در بحث اطلاع رسانی این جشنواره قرار شد به نگاه مرسوم اداری و تشریفاتی اکتفا نکرده و شبکه اطلاع‌رسانی حقیقی متشکل از هنرمندان و مراکز هنری تشکیل دهیم.

اسماعیلی با بیان اینکه تمرکز جشنواره «آواها و نواهای رضوی» بر موسیقی نواحی است، افزود: اعضای اتاق فکر جشنواره «آواها و نواهای رضوی» تأکید بر این دارند که این جشنواره بر موسیقی نواحی و مقامی تمرکز داشته باشد، باید با هنرمندانی که در این حوزه فعال هستند ارتباط برقرار کنیم تا هم تولید و هم بازتولید آثاری در این زمینه داشته باشیم.

وی همچنین در مورد جمع‌آوری و ایجاد بانک اشعار رضوی تصریح کرد: با توجه به محدودیت‌های موجود در مورد کلام در این زمینه، مذاکره و مکاتبه با مراکز مختلف انجام شده تا آثار ادبی و اشعار حوزه رضوی در اختیار جشنواره قرار بگیرد و هنرمندان از آن‌ها برای تولید آثار موسیقیایی بهره ببرند.

وی مرور آثار تولید شده در حوزه رضوی را از دیگر بخش‌های مورد توجه این جشنواره دانست و گفت: هنرمندان ارادت خود را از طریق تولید آثار هنری به حضرت اثبات کرده‌اند. قرار است با همکاری مراکز مختلفی که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کنند این آثار را جمع‌آوری و مروری بر آن‌ها داشته باشیم. هنرمندان می‌توانند از بستر جشنواره «آواها و نواهای رضوی» استفاده کرده و ارادتشان را به امام خود ابراز کنند.

محمدرضا آزاده‌فر؛ اتنوموزیکولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه هنر در این جلسه گفت: برای ما موسیقیدانان مهم است که سبد موسیقی شهروندان بهینه شود. مشکل عمده امروز ما در مورد سبد موسیقی در کشور است؛ چرا که مصرف موسیقی برای نوجوانان ما از مصرف لبنیات پیشی دارد. از سویی در تفکر شیعی فقهای ما این ویژگی را دارند که در مسایل پویا هستند.

وی ادامه داد: در بین شاخه‌های مختلف هنری موسیقی اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که مصرفش در جامعه بالاتر است و نیاز به نشر دارد تا هویت ایرانی را بسط بدهد. موسیقی محلی بسیار شاخص‌تر از موسیقی کلاسیک است و جشنواره رضوی از جهت توجه به این موسیقی اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با بیان اینکه برگزاری جشنواره‌ها موجب می‌شود تا مردم از دنیای ایزوله امروزی حتی برای مدت کوتاهی جدا شوند افزود: مردم ما به شدت به خاطر دنیای دیجیتال امروز ایزوله شده‌اند، این جشنواره‌ها و مراسم‌ها مردم را حتی برای لحظاتی از دنیای ایزوله دیجیتال جدا کرده و امکان مشارکت عمومی آن‌ها را فراهم می‌کند؛ این مساله یکی از مهمترین مسایل بهداشتی روز ماست. انتشار آلبوم‌های موسیقی هر سال کمتر و تعداد اجراهای صحنه‌ای بیشتر می‌شود که نشان از نیاز مردم به حضور و همچنین رخوت و دل خستگی مردم از زندگی انفرادی دارد. باید پایگاه تفکری در پس این کار ایجاد شود و قطعاً عواید بسیاری را برای شهروند شیعه به همراه خواهد داشت.