حداد عادل:
تحول در علوم انسانی جز با همکاری حوزه و دانشگاه ممکن نیست/ انتقاد از پذیرش بی‌رویه دانشجوی علوم انسانی
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس شورای تحول در علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از پذیرش بی رویه دانشجو در علوم انسانی تاکید کرد: تحول در علوم انسانی جز با همکاری حوزه و دانشگاه ممکن نیست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) غلامعلی حداد عادل، عصر امروز 15 مردادماه در افتتاحیه دومین گفتمان نخبگان علوم انسانی در سالن اجتماعات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: اولین شعار ملت ایران در انقلاب استقلال بود، که مهمترین و بارزترین و ماندگارترین شعار مردم ایران بود.
وی افزود: برخی دایره استقلال را به امور سیاسی محدود می‌کنند، تا آمریکا غلطی در مقابل ایران نکند اما استقلال مفهومی جامع و عمیق دارد و شامل همه امور می‌شود البته به معنای بی تفاوتی به دستاوردهای دیگران نیست بلکه به معنای آن است که ما خودمان برای خودمان تصمیم بگیریم و حتی اگر خواستیم از دستاورد دیگران بهره ببریم کورکورانه نباشد.
حداد با بیان اینکه تاسیس دانشگاه یک کار استقلالی نبود گفت: نمی گویم نباید دانشگاه می داشتیم بلکه پایه‌گذاران دانشگاه در ایران رابطه میان دانشگاه و معارف گذشته و میراث بزرگ علمی و دینی ما برقرار نکردند و این کار در تمامی علوم اعم از پزشکی، و انسانی و ... رخ داد و عمده آنان معتقد بودند ما باید دست به سوی غرب دراز کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: آیا می‌شود گفت علوم انسانی رابطه‌ای با معنای انسان در یک فرهنگ و تمدن ندارد یعنی اگر انسان در دو فرهنگ و تمدن غرب و اسلامی دو تعریف متفاوت و منزلت جدا داشته باشند آیا علوم انسانی این دو یکی می‌شود؟ مسلما جواب منفی است.
وی با بیان اینکه مقداری از علوم انسانی مربوط به شناخت انسان و مقداری نیز به بایدها و نبایدهای تجویزی باز می‌گردد عنوان کرد: آیا دیدگاه اسلام درباره انسان با آنچه غرب در مورد انسان فکر می‌کند یکسان است؟ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: از رنسانس به بعد و در سیر تحول فکری و فلسفی غرب تلاش بر این بوده که هر عنصری که در وجود انسان هست و نشانه متعالی بودن انسان است فروکاسته شود به بخشی از طبیعت و جامعه و ذهن و روان یعنی سیر عمومی چند قرن گذشته دنیای غرب این است که ثابت کند انسان یک موجود الهی آسمانی خدایی نیست و هر چه در وجود او دلالت بر آسمانی و ملکوتی بودن انسان هست به یکی از جنبه‌های مادی تاویل شود.
وی تاکید کرد: علوم انسانی در دانشگاهها توسط کسانی بنیان نهاده شده که عموما ارتباطی با مقاهیم اسلامی و دینی نداشتند و حرف‌های آمریکایی‌ها و آلمانی‌ها و ... را به صورت ترجمه و جزوه به خورد دانشجویان ما داده‌اند ولی از ابتدای انقلاب امام و رهبری بر اسلامی شدن علوم انسانی تاکید کرده‌اند.
حداد عادل اظهار کرد: رهبری در سال 88 یک مطالبه جدی برای تحول در علوم انسانی داشتند که منجر به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شد و شورایی نیز تشکیل شد که 20 نفر عضو دارد.
اقدامات شورای تحول
وی با اشاره به فعالیت‌های این شورا در سال‌های اخیر بیان کرد: اولین اقدام تشکیل دبیرخانه شورای تحول بود،همچنین چهار هدف برای این شورا تعیین شد که اول اسلامی کردن علوم انسانی، دوم بومی کردن، سوم کارآمدی و چهارم روزآمدکردن علوم انسانی است.
رئیس شورای تحول در علوم انسانی ادامه داد: یکی از کارها برنامه‌ریزی درسی و آموزشی و تالیف کتب است؛ بخش دیگر تامین و تربیت استاد است و حوزه سوم تربیت دانشجوست و اینکه چند دانشجو در علوم انسانی لازم داریم که الان متاسفانه حساب و کتاب ندارد.
وی ادامه داد: سعی شده در برخی جاها جلوی توسعه را بگیریم ولی شب می‌خوابیم و صبح بلند می شویم می‌بینیم که مرکزی چندین هزار نفر اعلام ظرفیت کرده است و این افراد بدون حساب وارد دانشگاه می‌شوند و وقتی فارغ‌التحصیل و بیکار شدند نارضایتی خود را به پای نظام می‌ریزند.
وی با بیان اینکه تعداد رشته‌های علوم انسانی زیاد است از این رو تلاش کردیم در گام اول رشته‌های مهمتر را مورد تحول قرار دهیم که 15 رشته از جمله علوم سیاسی، حقوق، اقتصاد، روان شناسی، فلسفه، مطالعات زنان، زبان‌های خارجی، تاریخ، علوم اجتماعی و مدیریت و ... را شامل می‌شود افزود: محور دیگر کارهای ما پایان نامه‌ها و مجلات پژوهشی است.
حداد عادل بیان کرد: در شورا فهرستی تهیه کردیم و 15 گروه را برای امر تحول با استفاده از استادان باسواد و معتقد به تحول تشکیل دادیم و از حیث روش نیز همکاری صمیمانه حوزه و دانشگاه را در صدر کارها قرار دادیم زیرا تحول در علوم انسانی جز با همکاری حوزه و دانشگاه محقق نخواهد شد.
پرهیز از جناحی شدن تحول
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اسلامی‌شدن علوم انسانی در مورد تک‌تک رشته‌های علوم انسانی متفاوت است تصریح کرد: باید سعی کنیم تحول در علوم انسانی جناحی نشود؛ کسانی که به غرب خوشبین و غرب‌زده و ... هستند تلاش می‌کنند تا این کار را جناحی و سیاسی کنند ولی سعی کرده‌ایم که این گونه نشود و قبل از این که کاری هم بکنیم حرفی نزده و نمی‌زنیم.
وی افزود: شورا در طول این چند سال، 122 جلسه داشته است و کارگروه‌های شانزده‌گانه ما که خودشان کارگروه‌های فرعی هم داشته‌اند جمعا حدود دو هزار جلسه تشکیل شده و 350 نفر استاد حوزه و دانشگاه همکاری دارند.
تمدن اسلامی بدون تحول علوم انسانی ایجاد نمی‌شود
حداد عادل اظهار کرد: تاکنون 47 برنامه درسی در رشته‌های مختلف به صحن شورا آمده و بعد از تصویب به وزارت علوم ابلاغ و اجرای برخی نیز آغاز شده است اما نیاز ما در حال حاضر تالیف بیش از هشت هزار کتاب درسی است از این رو تحول در علوم انسانی اهتمام تمدن‌ساز است و ما نمی‌توانیم آرزومند و مدعی حرکت در راه تمدن اسلامی باشیم ولی علوم انسانی اسلامی نداشته باشیم این کار محال است.
وی تاکید کرد: معتقدم اگر ما در همه امور موفق شویم اما در تحول موفق نشویم در انقلاب اسلامی موفق نبوده‌ایم و تالیف کتب جدید فقط یک قدم از آن است.
حداد عادل تصریح کرد: در دانشگاهها باید یک جریان دانشجویی حامی تحول در علوم انسانی ایجاد شود زیرا این کار نیاز به دفاع دارد و اگر جریان حامی نباشد عده‌ای بر آن تخطئه وارد می‌کنند و تحول در علوم انسانی را کودتا علیه برخی رشته‌ها می‌نامند؛ این افراد بیشتر از برخی متدینین اهمیت علوم انسانی را می‌فهمند و آن را برای پایگاه‌های خود خطر می‌دانند لذا به وضع موجود امیدوار هستند.
وی تاکید کرد: شما دانشجویان، علمدار تحولدر علوم انسانی هستید و اگر می‌خواهید خون شهدای انقلاب و جبهه و مدافعان حرم و فداکاری ایثارگران هدر نرود باید در همه جبهه‌ها مانند آنان ایستادگی کنیم و اهل بصر و صبر باشیم تا این پرچم و علم با مقاومت به اهتزاز در آید. تحول، راه یکساله و دوساله نیست و در غرب هم چند قرن طول کشیده است تا راه خود را پیدا کرده و مگر می‌شود این کار در کشور ما به سرعت صورت بگیرد بلکه این کار مستمر و درازمدت است و دائما هم باید رصد و مطالعه شود و به بحث و گفت و گو با غرب بپردازیم و مستقل و متفکرانه عمل کنیم.
وی افزود: برخی دایره استقلال را به امور سیاسی محدود می‌کنند، تا آمریکا غلطی در مقابل ایران نکند اما استقلال مفهومی جامع و عمیق دارد و شامل همه امور می‌شود البته به معنای بی تفاوتی به دستاوردهای دیگران نیست بلکه به معنای آن است که ما خودمان برای خودمان تصمیم بگیریم و حتی اگر خواستیم از دستاورد دیگران بهره ببریم کورکورانه نباشد.
حداد با بیان اینکه تاسیس دانشگاه یک کار استقلالی نبود گفت: نمی گویم نباید دانشگاه می داشتیم بلکه پایه‌گذاران دانشگاه در ایران رابطه میان دانشگاه و معارف گذشته و میراث بزرگ علمی و دینی ما برقرار نکردند و این کار در تمامی علوم اعم از پزشکی، و انسانی و ... رخ داد و عمده آنان معتقد بودند ما باید دست به سوی غرب دراز کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: آیا می‌شود گفت علوم انسانی رابطه‌ای با معنای انسان در یک فرهنگ و تمدن ندارد یعنی اگر انسان در دو فرهنگ و تمدن غرب و اسلامی دو تعریف متفاوت و منزلت جدا داشته باشند آیا علوم انسانی این دو یکی می‌شود؟ مسلما جواب منفی است.
وی با بیان اینکه مقداری از علوم انسانی مربوط به شناخت انسان و مقداری نیز به بایدها و نبایدهای تجویزی باز می‌گردد عنوان کرد: آیا دیدگاه اسلام درباره انسان با آنچه غرب در مورد انسان فکر می‌کند یکسان است؟ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: از رنسانس به بعد و در سیر تحول فکری و فلسفی غرب تلاش بر این بوده که هر عنصری که در وجود انسان هست و نشانه متعالی بودن انسان است فروکاسته شود به بخشی از طبیعت و جامعه و ذهن و روان یعنی سیر عمومی چند قرن گذشته دنیای غرب این است که ثابت کند انسان یک موجود الهی آسمانی خدایی نیست و هر چه در وجود او دلالت بر آسمانی و ملکوتی بودن انسان هست به یکی از جنبه‌های مادی تاویل شود.
وی تاکید کرد: علوم انسانی در دانشگاهها توسط کسانی بنیان نهاده شده که عموما ارتباطی با مقاهیم اسلامی و دینی نداشتند و حرف‌های آمریکایی‌ها و آلمانی‌ها و ... را به صورت ترجمه و جزوه به خورد دانشجویان ما داده‌اند ولی از ابتدای انقلاب امام و رهبری بر اسلامی شدن علوم انسانی تاکید کرده‌اند.
حداد عادل اظهار کرد: رهبری در سال 88 یک مطالبه جدی برای تحول در علوم انسانی داشتند که منجر به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شد و شورایی نیز تشکیل شد که 20 نفر عضو دارد.
اقدامات شورای تحول
وی با اشاره به فعالیت‌های این شورا در سال‌های اخیر بیان کرد: اولین اقدام تشکیل دبیرخانه شورای تحول بود،همچنین چهار هدف برای این شورا تعیین شد که اول اسلامی کردن علوم انسانی، دوم بومی کردن، سوم کارآمدی و چهارم روزآمدکردن علوم انسانی است.
رئیس شورای تحول در علوم انسانی ادامه داد: یکی از کارها برنامه‌ریزی درسی و آموزشی و تالیف کتب است؛ بخش دیگر تامین و تربیت استاد است و حوزه سوم تربیت دانشجوست و اینکه چند دانشجو در علوم انسانی لازم داریم که الان متاسفانه حساب و کتاب ندارد.
وی ادامه داد: سعی شده در برخی جاها جلوی توسعه را بگیریم ولی شب می‌خوابیم و صبح بلند می شویم می‌بینیم که مرکزی چندین هزار نفر اعلام ظرفیت کرده است و این افراد بدون حساب وارد دانشگاه می‌شوند و وقتی فارغ‌التحصیل و بیکار شدند نارضایتی خود را به پای نظام می‌ریزند.
وی با بیان اینکه تعداد رشته‌های علوم انسانی زیاد است از این رو تلاش کردیم در گام اول رشته‌های مهمتر را مورد تحول قرار دهیم که 15 رشته از جمله علوم سیاسی، حقوق، اقتصاد، روان شناسی، فلسفه، مطالعات زنان، زبان‌های خارجی، تاریخ، علوم اجتماعی و مدیریت و ... را شامل می‌شود افزود: محور دیگر کارهای ما پایان نامه‌ها و مجلات پژوهشی است.
حداد عادل بیان کرد: در شورا فهرستی تهیه کردیم و 15 گروه را برای امر تحول با استفاده از استادان باسواد و معتقد به تحول تشکیل دادیم و از حیث روش نیز همکاری صمیمانه حوزه و دانشگاه را در صدر کارها قرار دادیم زیرا تحول در علوم انسانی جز با همکاری حوزه و دانشگاه محقق نخواهد شد.
پرهیز از جناحی شدن تحول
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اسلامی‌شدن علوم انسانی در مورد تک‌تک رشته‌های علوم انسانی متفاوت است تصریح کرد: باید سعی کنیم تحول در علوم انسانی جناحی نشود؛ کسانی که به غرب خوشبین و غرب‌زده و ... هستند تلاش می‌کنند تا این کار را جناحی و سیاسی کنند ولی سعی کرده‌ایم که این گونه نشود و قبل از این که کاری هم بکنیم حرفی نزده و نمی‌زنیم.
وی افزود: شورا در طول این چند سال، 122 جلسه داشته است و کارگروه‌های شانزده‌گانه ما که خودشان کارگروه‌های فرعی هم داشته‌اند جمعا حدود دو هزار جلسه تشکیل شده و 350 نفر استاد حوزه و دانشگاه همکاری دارند.
تمدن اسلامی بدون تحول علوم انسانی ایجاد نمی‌شود
حداد عادل اظهار کرد: تاکنون 47 برنامه درسی در رشته‌های مختلف به صحن شورا آمده و بعد از تصویب به وزارت علوم ابلاغ و اجرای برخی نیز آغاز شده است اما نیاز ما در حال حاضر تالیف بیش از هشت هزار کتاب درسی است از این رو تحول در علوم انسانی اهتمام تمدن‌ساز است و ما نمی‌توانیم آرزومند و مدعی حرکت در راه تمدن اسلامی باشیم ولی علوم انسانی اسلامی نداشته باشیم این کار محال است.
وی تاکید کرد: معتقدم اگر ما در همه امور موفق شویم اما در تحول موفق نشویم در انقلاب اسلامی موفق نبوده‌ایم و تالیف کتب جدید فقط یک قدم از آن است.
حداد عادل تصریح کرد: در دانشگاهها باید یک جریان دانشجویی حامی تحول در علوم انسانی ایجاد شود زیرا این کار نیاز به دفاع دارد و اگر جریان حامی نباشد عده‌ای بر آن تخطئه وارد می‌کنند و تحول در علوم انسانی را کودتا علیه برخی رشته‌ها می‌نامند؛ این افراد بیشتر از برخی متدینین اهمیت علوم انسانی را می‌فهمند و آن را برای پایگاه‌های خود خطر می‌دانند لذا به وضع موجود امیدوار هستند.
وی تاکید کرد: شما دانشجویان، علمدار تحولدر علوم انسانی هستید و اگر می‌خواهید خون شهدای انقلاب و جبهه و مدافعان حرم و فداکاری ایثارگران هدر نرود باید در همه جبهه‌ها مانند آنان ایستادگی کنیم و اهل بصر و صبر باشیم تا این پرچم و علم با مقاومت به اهتزاز در آید. تحول، راه یکساله و دوساله نیست و در غرب هم چند قرن طول کشیده است تا راه خود را پیدا کرده و مگر می‌شود این کار در کشور ما به سرعت صورت بگیرد بلکه این کار مستمر و درازمدت است و دائما هم باید رصد و مطالعه شود و به بحث و گفت و گو با غرب بپردازیم و مستقل و متفکرانه عمل کنیم.
