6 منبع اساسی برای استخراج دستورات سبک زندگی قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی: پیشکسوت قرآنی کشور در همایش سبک زندگی قرآنی که در شهرستان مشکین‌شهر برگزار شد، شش منبع اساسی برای استخراج دستورات سبک زندگی قرآنی را بیان کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی کشور در همایش سبک زندگی قرآنی که در شهرستان مشکین‌شهر برگزار شد، در رابطه با سبک زندگی قرآنی ـ اسلامی بیان کرد: به نظر می‌رسد بعد از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی وقت آن رسیده که با نگرانی به مسئله توقف در لفظ قرآن نگاه کنیم.
عضو هیئت امنای سازمان دارالقرآن ادامه داد: بنابر این نباید هم و غم ما به‌عنوان آحاد جامعه قرآنی، ارائه یک قرائت فاخر باشد؛ اگر چه آن هم بسیار مهم است و اساساً دروازه ورود به فهم و عمل به قرآن، تلاوت است. قرائت قرآن، براساس نصوص شریف قرآنی موضوعیت دارد «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ».
معاون فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) با بیان اینکه بحث آموزش قرآن کریم از چنان جایگاه و منزلتی برخوردار است که وجود پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند «خيركم من تعلّم القرآن و علّمه؛ بهترین شما کسی است که قرآن بیاموزد و آموزش دهد»، اظهار کرد: ضرورت فراگیری قرآن، مسئله مهمی است که در بیان امام صادق(ع) اینگونه بیان شده است «یَنبَغی لِلمُؤمِنِ اَن لا یَموتَ، حَتّی یَتَعَلَّمَ القُرآنَ، اَو یَکونَ فی تَعلیمِهِ؛ شایسته است که مؤمن از دنیا نرود، مگر آن که قرآن را فراگیرد و یا در حال آموختن آن باشد».
پیشکسوت قرآنی کشور ادامه داد: علیرغم همه فعالیت‌های قابل تحسین انجام شده، هنوز بخش قابل توجهی از ملت ما توانایی قرائت صحیح قرآن را در حد یک روخوانی مطلوب ندارند و این برای ما بسیار بد است و نباید این ملت بزرگ اینگونه باشد. زمانی در یکی از دانشگاه‌های کشور کنکوری برگزار شد و دارندگان مدرک کارشناسی ارشد برای دکتری آزمون دادند و پس اینکه در مرحله اول رتبه قبولی کسب کردند، قرار بر این شد تا از ایشان که اکثراً از مدیران ارشد کشوری بودند، مصاحبه انجام شود. در آزمونی که از ایشان أخذ شد مشخص شد که اکثراً قرائت صحیح قرآن را نمی‌دانستند و بلد نبودند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی مدافع اصلی قرآن هستند و اگر حمایت‌های ایشان نبود، در این جایگاه نبودیم، تصریح کرد: هم‌اکنون وقت آن رسیده است که ما تجلی این آیات زیبای قرآن را به‌عنوان کتاب زندگی، سعادت، خوشبختی، سیاست، اقتصاد، جنگ، صلح، خانواده، اخلاق، تجارت و ... به مردم معرفی کنیم.
سلیمی در ادامه تصریح کرد: با عبور از مرز الفاظ و گام نهادن در وادی تدبر و اندیشیدن و تمرین عملی برای حاکمیت رفتار قرآنی در جامعه، می‌توان این کار را کرد که این رفتارها در مجموع موجب حاکمیت فرهنگ قرآن بشود یعنی آن چیزی که در خور و شأن نظام اسلامی است. نظامی که بیش از 220 هزار جوان خود را به‌عنوان شهید تقدیم کرده و نظامی که همه ما در آن وام‌دار شهدا، رزمندگان و ایثارگرانی مانند شهید خلبان لشکری و یا وام‌دار مادری هستیم که تنها فرزند خود به نام ابوالفضل را در راه خدا تقدیم کرد و پس از سال‌ها که پیکر مطهر فرزندش تفحص شد، می‌گفت خدا را شاکرم که وقتی فرزندم به دنیا آمد سه و کیلو سیصد گرم بود و حال که پیکرش تفحص شده نیز سه کیلو سیصد گرم است.
پیشکسوت قرآنی کشور در ادامه با بیان اینکه ما مدیون این شهدای بزرگوار هستیم، تصریح کرد: اگر شهدا نبودند و اگر امروز شهدای مدافع حرم نباشند، بلایی که فرقه داعش بر سر برخی از کشورها آورده است، اینجا نیز پیاده می‌کند. فرقه‌ای که با کج‌فهمی از قرآن، افراد را سر می‌برد، به نوامیس مردم تجاوز می‌کند و زنان شیعه، سنی و مسیحی را در بازار برده‌فروشی به عده‌‌ای هرزه می‌فروشد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اگر فهم درستی از قرآن نداشته باشیم و اگر زندگی ما بر مبنای زندگی قرآنی نباشد، در معرض تهدیدات بسیار جدی هستیم، افزود: باید سبک زندگی قرآنی را اول از خودمان آغاز کنیم، سپس، به مردم معرفی کنیم و تمرین کنیم و آن را ترویج و توسعه دهیم. جامعه ما هم‌اکنون طوری شده است که به خاطر برخی از ندانم‌کاری‌ها بخش قابل توجهی از مردم به ما و قرآن و مکتب بدبین شده‌اند که نباید اینگونه باشد.
سلیمی در ادامه با بیان مثالی در زمینه فهم قرآن و تأثیر عمیق آموزه‌های قرآنی، گفت: روزی عربی بیابانی و بی‌سواد، ولی بامعرفت(چرا که می‌شود کسی باسواد اما بی‌معرفت باشد و نیز می‌شود کسی بی‌سواد و بامعرفت باشد که این دومی بهتر از اولی است) خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد که ای پیامبر! به من علمی از علوم الهی بیاموز؛ پیامبر(ص) به یکی از اصحاب دستور داد تا قرآن را به این عرب بیاموزد. آن صحابی سوره زلزال را برای وی قرائت کرد و هنگامی که به آیات پایانی این سوره رسید، مرد عرب به او گفت که صبر کن، به راستی در قیامت اینگونه حسابرسی دقیق می‌شود؟ و سپس برخواست و رفت. صحابی خدمت پیامبر(ص) رسید و ماجرا را برای ایشان تعریف کرد. پیامبر(ص) لبخندی زده و فرمودند «رجع فقیهاً»، «آن مرد، بازگشت در حالیکه در دین فقیه شد» پس می‌شود انسان حتی با یکی از سوره‌های کوچک و یا حتی با یک آیه، سعادتمند شود و نیز می‌شود که مانند عناصر خبیث وهابیت آل یهود یعنی آل سعود، حافظ قرآن باشد اما قاتل و توجیه‌کننده افراد فاسد سرسپرده به آمریکا نیز باشد.
پیشکسوت قرآنی کشور با بیان اینکه وقت آن رسیده تا ما حضور قرآن در زندگی مردم را تقویت کنیم و رنگ زندگی ما تغییر کند، ادامه داد: هم‌اکنون مشاهده می‌شود که در سطح کشور، کلاس‌هایی با نام سبک زندگی به شیوه غربی ایجاد شده است که در واقع همان ارائه عرفان‌های نوظهور است و در این زمینه اگر مؤمنان جامعه و قرآنیان جامعه بنابر آیه شریفه «وَ سارِعُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ» سرعت عمل به خرج ندهند، دشمن گوی و میدان را خواهد ربود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه باید مردم را با سبک زندگی قرآنی آشنا کنیم و چون در این زمینه سرعت عمل نداشتیم، غربی‌ها به ما الگوهایی نظیر پوشش لباس غربی، آرایش جوانان و ... دادند، اظهار کرد: اینگونه شد که هیچ‌کدام از این الگوهای غربی موجود برگرفته از تعالیم اسلامی نیست.
سلیمی با بیان اینکه خداوند متعال با فرستادن 124 هزار پیامبر، قصد آموختن سبک زندگی حقیقی و درست را برای ما داشته است، بیان کرد: سبک زندگی در این دنیا به صراحت در قرآن، تحت عنوان واژه «حیات طیبه» آمده است ولی ما چون سبک زندگی را از سرچشمه زلال یعنی قرآن نگرفتیم، جامعه ما دچار بحران هویت است یعنی اعتقادات ما اسلامی، ولی زندگی ما غربی است.
پیشکسوت قرآنی کشور با اشاره به اینکه سبک زندگی همان حیات طیبه یا زندگی پاکیزه‌ای است که خداوند متعال در قرآن ارائه کرده است، اظهار کرد: ثابت شده که اسلام، دین و قرآن برای زندگی برنامه دارد برنامه‌ای که خیلی دقیق‌تر از برنامه تئوریسین‌های اروپایی و آمریکایی است. این برنامه الهی برنامه‌ای است که از قبل از تولد تا بعد از مردن، انسان را دربرمی‌گیرد و باید در این زمینه اول بدانیم که تعریف ما از زندگی چیست و اصلاً حیات را چطور معرفی می‌کنیم؟ و دوم اینکه هدف از این زندگی چیست؟.
وی در ادامه سخنان خود در این زمینه تصریح کرد: وقتی صحبت از زندگی می‌کنیم یعنی زندگی که از خدا به‌عنوان خالق آغاز می‌شود و به خود او برمی‌گردد «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» ولی متأسفانه چون مفاهیم قرآن را به صورت کاربردی صحیح استفاده نکرده‌ایم، برای مثال تنها زمان استفاده از این آیه نورانی، در بالای آگهی‌های ترحیم است.
سلیمی در ادامه افزود: آفرینش ما از سوی خداوند خالق و توبه‌پذیر آغاز شده است و هنگامی که چنین دیدگاهی در زندگی داشته باشیم که راه زندگی مبتنی بر توحید، عبودیت و خداپرستی است و در این راه گام برداریم، به زندگی طیب و طاهری که در قرآن نیز بدان اشاره شده است، دست پیدا خواهیم کرد.
پیشکسوت قرآنی کشور در ادامه با اشاره به سخنی از پیامبر اکرم(ص) که آفرینش سه دسته از مخلوقات را برای ما بیان فرموده‌اند، افزود: پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند «اِنًّ الله َتَعالی خَلَقَ المَلائکة وَ رَکَبَ فیهِِمُ العَقلَ وَ خَلَقَ البَهائِمَ وَ رَکَبَ فیهِمُ الشَّهوَةَ وَ خَلَقَ الاِنسانَ وَ رَکَبَ فیهِ العَقلَ وَ الشَّهوة» خداوند فرشتگان را آفرید و سرشت آنان را براساس عقل و خرد قرار داد، لذا براساس قرآن کریم فرشتگان هرگز گناه نمی‌کنند و همواره در مسیر الهی حرکت می‌کنند. دسته دوم، حیوانات بودند که خداوند سرشت آنان را براساس شهوت و غرائز نهاد و گروه سوم را که آفرید، فرزندان آدم بودند و سرشت آنان را براساس عقل و شهوت قرار داد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اگر جهان‌بینی ما این باشد، به این موضوع دست خواهیم یافت که قرآن کتابی است که به تعبیر این آیه کریمه «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ» هدایت‌کننده است، ادامه داد: وقتی به این امر دست پیدا کنیم، دیگر به سراغ کلاس‌های سبک زندگی غربی نمی‌رویم و نقشه راه را بر اساس دین قرار می‌دهیم.
سلیمی در ادامه با اشاره به اینکه در سبک زندگی قرآنی باید بیاموزیم که تسلیم امر خدا باشیم، گفت: وقتی در زندگی ما چنین اتفاقی افتاد، دیگر در زندگی مسائلی چون فرزند دختر داشتن و یا پسر داشتن و در مسائلی نظیر این مطیع امر الهی خواهیم بود؛ چراکه خداوند متعال تمامی امور را براساس حکمت خویش اداره می‌کند.
پیشکسوت قرآنی کشور در ادامه سخنانش با اشاره به سوره مبارکه «والعصر» تصریح کرد: در مسیر زندگی و سبک زندگی قرآنی همه انسان‌ها بازنده هستند به جز کسانی که به قول صریح قرآن کریم ایمان آورده، عمل صالح انجام می‌دهند و به حق تکیه کرده و صبر می‌کنند بنابراین در صدر زندگی طیب قرآنی دو عامل ایمان و عمل صالح است که اگر اینگونه بود، در راه درست و به طرف سعادت گام برمی‌داریم.
وی با بیان اینکه اگر اینگونه خود را با خدایی مواجه می‌بینیم که کریم و بزرگ و خیلی عجیب طرفدار آزادی است، سبک درست قرآنی را تشخیص خواهیم داد، افزود: با نگاه عمیق در این آیه «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا» خیلی زود درخواهیم یافت که خداوند متعال تا چه میزان به مخلوقی که خود از نطفه‌ای گندیده آفریده آزادی داده است و چه کسی می‌تواند همانند خالق یکتا آزادی را به این زیبایی تبیین کند.
سلیمی در ادامه با اشاره به آزادی و اختیاری که خداوند متعال به بندگان خویش اعطا کرده، اظهار کرد: مرحوم علامه جعفری در جلسه‌ای به این موضوع اشاره کرد که راجع به آزادی، هیچ کسی از خدا بیشتر طرفدار آزادی نیست و در این مورد ایشان به حرکت شمر ملعون در کربلا اشاره کرد که خداوند حتی آزادی این لعین را در به شهادت رساندن امام حسین(ع) نگرفت. در این رابطه خداوند متعال آزادی که به انسان داده حتی به خورشید نیز نداده است؛ چرا که خورشید اختیاری ندارد ولی در مورد انسان خداوند می‌فرماید «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ».
پیشکسوت قرآنی کشور ادامه داد: همچنین، در این زمینه آیت‌الله سیدرحیم توکل نیز در بیانی اشاره کرد که «خدا خیلی آقاست و خدا خیلی با معرفت است». سیستمی که خدا دارد یک به 10 است که هیچ اربابی اینطور نیست «من جاء بالحسنه فله عشر امثالها ومن جاء بالسیئه فلا یجزی الامثلها وهم لایظلمون». البته در مورد خوبی‌ها خداوند متعال ممکن است به جای 10 حسنه تا صدهزار حسنه نیز به بندگان اعطا کند ولی در مورد سیئات فرصت توبه را قرار داده که اگر توبه کرد، آن یک سیئه و گناه را پاک می‌کند. «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ».
سلیمی در ادامه با بیان اینکه با چنین خدایی مهربان، کریم و بخشنده و رازدار، روبرو هستیم که در زمینه سبک زندگی تمام مسائل را برای انسان مطرح کرده است، تصریح کرد: اگر بتوانیم نکات زندگی را از کتاب الهی استخراج کنیم؛ چراکه خداوند در تمامی امور زندگی انسان را راهنمایی کرده، دیگر نیازی به الگوهای وارداتی غربی نداریم. این همه جرم و جنایتی که اتفاق می‌افتد برای این است که سبک زندگی قرآنی نیست. کسی که قرآن را به‌عنوان سبک زندگی قبول دارد، همواره به یاد دارد که «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ؛ ای پیامبر! به مردان باایمان امت خود بگو چشم خود را از نگاه ناروا به نامحرم فرو پوشانند» که البته این آیه برای بانوان باایمان نیز وجود دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه در زمینه سبک زندگی اسلامی و قرآنی شش منبع اساسی در اختیار داریم، افزود: باید بدانیم که اولین مورد در این زمینه، آیات قرآن مبین است. تمام آیاتی که از اول تا آخر با «باید و نباید» همراه است مانند «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ»، «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ»، «لا تأکل الربا» «ویل للمطففین»، «وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» در واقع در مورد سبک زندگی است که با رعایت این نکات در مسیر سبک زندگی قرآنی گام برمی‌داریم.
پیشکسوت قرآنی کشور گفت: دومین منبع اساسی در زمینه سبک زندگی قرآنی روایات و احادیث اهل بیت(ع) است که جنس این روایات از نور است. آیت‌الله ناصری بیان می‌کرد که در جلسه‌ای امام صادق(ع) بیاناتی کردند که حضار در جلسه، تحت تأثیر قرار گرفتند و یکی از ایشان گفت که کلام شما مانند «دُر» بود که امام(ع) فرمودند کلام ما را با یک تکه سنگ مقایسه کردی؟ باید گفت که کلام ائمه اطهار(ع) نور است؛ چرا که ویژگی آن روشنگری است.
سلیمی با اشاره به اینکه سومین محور اساسی استخراج دستورات سبک زندگی، کلمات قصار است، اظهار کرد: می‌توان این کلمات قصار را در کتبی مکانند غررالحکم، نهج‌البلاغه، نهج‌الفصاحه و ... پیدا کرد و از آن‌ها برای به دست آوردن سبک زندگی قرآنی استفاده کرد چراکه هر کدام دارای مفاهیم غنی برای زندگی هستند.
وی در ادامه سخنان خود در این زمینه تصریح کرد: چهارمین مبنا برای استخراج دستورات سبک زندگی قرآنی، نامه‌‌های این بزرگان است برای مثال وقتی می‌گویند نامه حضرت امیرالمومنین(ع) به امام حسن(ع) در نهج‌البلاغه، می‌توانیم از این نامه نکاتی را در رابطه با سبک زندگی استخراج کنیم. پنجمین محور اساسی در این زمینه نیز احکام و فرامین است مانند حکم حضرت علی(ع) به مالک اشتر که اگر همه مدیران کشور آن را بخوانند و به کار ببندند، دست از پا خطا نمی‌کنند.
پیشکسوت قرآنی کشور در ادامه با بیان اینکه ششمین مورد در این زمینه سیره عملی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است، اظهار کرد: آیات 153 و دو آیه بعد در سوره مبارکه «انعام» شامل دستوراتی در این رابطه است که بنده نام آن را 10 فرمان الهی گذاشته‌ام که اگر بتوانیم به این فرامین الهی، عمل کنیم ان‌شاءالله مورد عنایت حق تعالی قرار گرفته و در مسیر سبک زندگی قرآنی قرار خواهیم گرفت.
سلیمی در پایان به نامه‌ای از امام رضا(ع) به حضرت عبدالعظیم(ع) که در کتاب بحارالانوار جلد 71 صفحه 336 آمده است و پیامی برای تمامی پیروان ایشان است، اشاره و بیان کرد: امام رضا(ع) می‌فرمایند «ای عبدالعظیم! از سوی من به یارانم سلام برسان و به ایشان بگو شیطان را به خود راه ندهند و به آنان فرمان بده به راستی در گفتار و ادای امانت و آنان را فرمان بده در آنچه که به کارشان نمی‌آید خاموشی ورزند، ستیزه‌جویی را کنار گذاشته و به یکدیگر روی آورند که موجب نزدیک شدن به من است و به در افتادن با یکدیگر خود را مشغول نکنند که من با خود عهد کرده‌ام هرکس چنین کند و یاری از یاران مرا به خشم آورد، از خدا بخواهم در دنیا سخت‌ترین عذاب را بدو رساند و در آخرت نیز در شمار زیان‌کاران باشد. ای عبدالعظیم! ایشان را آگاه ساز که خداوند نیکوکار آن‌ها را خواهد بخشید و از بدکارشان در خواهد گذشت مگر کسی که به خدا شرک ورزیده یا دوستی از دوستان من را بیازارد یا بدخواهی او را به دل گیرد که اگر چنین کند تا زمانی که از این اندیشه بد بازنگردد خدا او را نبخشاید. اگر بازگشت که بهتر و اگر بازنگشت روح ایمان از دلش رخت برمی‌بندد و از ولایت من بیرون می رود و از این سرنوشت بد به خدا پناه می‌برم».
