حسن محمدی، مدیرعامل اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به لزوم و چگونگی تأسیس مؤسسات قرآنی پس از انقلاب اسلامی گفت: یکی از مهمترین اهداف یک نظام اسلامی ترویج فرهنگ ناب محمدی است که این هدف در کتاب قرآن و عترت قرار گرفته است و رسالت اصلی نظام اسلامی، ترویج فرهنگ اسلامی بر اساس قرآن و عترت است.
وی ادامه داد: بر همین اساس، با توجه به فرمایش بنیانگذار انقلاب اسلامی که فرمودند «انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی است»، پس از پیروزی انقلاب اسلامی این ضرورت درک شد که گفتمان انقلاب اسلامی در قالب مبانی فرهنگی، اسلامی، دینی و قرآنی باید در کشور رواج و توسعه پیدا کند.
محمدی با اشاره به اینکه دولتها و نظامهای حاکم در ارتباط با توده مردم به تنهایی نمیتوانند در عرصه آموزش، ترویج مستقیم برنامههای قرآنی و مفاهیم دینی وارد عرصه شوند، بیان کرد: نظامهای حاکمیتی که در جامعه بهعنوان یک سیاستگذار حضور دارند نیازمند بازوهای اجرایی در کل کشور به منظور اجرای سیاستهایشان هستند و با این پیشزمنیه مؤسسات قرآنی با انگیزهای خودجوش شکل گرفتند که در این راه بتوانند به ترویج مبانی و مفاهیم قرآن کریم بپردازند.
وی با تأکید بر اینکه در برههای از تاریخ، دولت برای شکلگیری و توسعه مؤسسات قرآنی تلاش کرده است، اظهار کرد: به منظور اجرای سیاستهای دولت در برههای از زمان، مؤسسات قرآنی شکل گرفتند و بهدنبال آن از حمایتهای دولت برخوردار بودند و نظام در این امر هدایتگر و تسهیلکننده حوزه مردمی بود. محمدی ادامه داد: امروز به جایگاهی رسیدهایم که میتوانیم ادعا کنیم که بزرگترین شبکه مردمی را در حوزه فرهنگی، مؤسسات قرآنی دارا هستند و یک ظرفیت بیبدیل و فوقالعادهای در کشور ایجاد شده است که نظام اسلامی بتواند از این مؤسسات به خوبی حمایت و پشتیبانی کند و در این راستا، اتفاقات بزرگی را شاهد خواهیم بود. همچنین با بهرهمندی از ظرفیتهای حوزه مردمی میتوان فرهنگ مدنظر را بر اساس چارچوب قرآن کریم، در جامعه پیادهسازی کرد.
مدیرعامل اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور درباره میزان رابطه مؤسسات مردمی با نهادهای دولتی، بیان کرد: جایگاه دولت و نظام اسلامی، جایگاه سیاستگذاری است و جایگاه مردم و مؤسسات قرآنی، اجرای سیاستها است و بهدنبال آن، به یک حلقه واسط در میان این دو چرخه؛ به نام «تفسیر سیاستگذاریهای دولت برای حوزه اجرا» یعنی تبدیل سیاستهای کلان به رویههای عملیاتی، نیاز است.
وی در ادامه افزود: تعامل مؤسسات قرآنی و نهادهای مردمی با دستگاههای حاکمیتی، باید به صورت رابطه مستمر و کامل صورت گیرد که این تعامل در تعداد محدود امکانپذیر است اما در تعداد بالا، این موضوع برای دولت امکانپذیر نیست؛ بنابراین به یکنهاد واسط بهعنوان حلقه وصل بین حوزه مردمی و حوزه سیاستگذاری نیاز است تا بتواند بهعنوان نقطه وصل بین حاکمیت و حوزه مردمی نقشآفرینی کند که این نقطه وصل، اتحادیههای قرآنی در کشور هستند. اتحادیهها حلقه واسط سیاست تا اجرا هستند.
محمدی با اشاره به اینکه مؤسسات قرآنی بهعنوان بازوهای اجرایی نظام هستند، تصریح کرد: دولت و نظام اسلامی بهعنوان سیاستگذار باید از بازوهای اجرایی سیاست خود حمایت کنند اما موضوعی که مطرح میشود، چگونگی حمایت از مؤسسات قرآنی مردمنهاد است. دولت در راستای بهینهسازی فعالیتهای مؤسسات قرآنی، باید زیرساختها را تسهیل کند.
بهینهسازی فعالیت مؤسسات نیازمند زیرساخت است وی ادامه داد: دولت موظف است از نظر قانونی و قانونگذاری زمینه توسعه مؤسسات را فراهم کند و مؤسسات قرآنی در روند فعالیتهای خود به مسائل حاشیهای توجهی نداشته باشند بلکه دغدغه آنان اجرای سیاستهای نظام باشد و مؤسسهای که به طور محض در حوزه قرآن و نهجالبلاغه مشغول است، با موضوعات دیگری از جمله هزینههای آب، برق، بیمه و غیره درگیر نباشد که برای فراغ بال مؤسسات از این موضوع، تنها نظام اسلامی میتواند نقش داشته باشد، حمایتهای مالی از مؤسسات به نوبه خود با اختلافنظر کارشناسان همراه است که نیاز به بررسی دارد.
مدیرعامل اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور با اشاره به چگونگی خودکفایی مؤسسات قرآنی بیان کرد: به منظور خودکفایی مؤسسات باید فرآیند و نگاه کلی ایجاد شود که در راستای سیاستهای دولت و برای دستیابی به این هدف، قرار گرفتن قرآن و آموزشهای دینی در سبد خانواده از الزامات است.
وی درباره چگونگی راههای خودکفایی مؤسسات قرآنی تصریح کرد: فرهنگسازی در کشور به نوعی صورت گیرد که قرآن در سبک زندگی اسلامی قرار داده شود. در حال حاضر بین اینکه خودکفایی از طریق فعالیتهای اقتصادی غیرفرهنگی ایجاد شود و یا فعالیتهای فرهنگی، اختلاف وجود دارد و اکثر کارشناسان نظر بر این دارند که در راستای اهداف کلان مؤسسه، فعالیت اقتصادی انجام شود بهعنوان مثال تولید محصولات قرآنی، فروش محصولات، فروش خدمات قرآنی در روند فعالیتهای یک مؤسسه کارگشا است.
محمدی در پاسخ به این سؤال که آیا تعداد مؤسسات فعلی در جامعه پاسخگوی نیاز مردمی است، بیان کرد: به طور حتم این تعداد مؤسسات پاسخگوی نیاز مردمی نیست. بر اساس فازبندی که تاکنون انجام شده است، 60 میلیون فرد فعال در کشور وجود دارد که اگر برای هر 10 هزار نفر یک مؤسسه درنظر گرفته شود، شش هزار مؤسسه قرآنی در فاز نخست مود نیاز است. البته ایدهآل و آرمان ما بر این است که به ازای هر هزار نفر یک مؤسسه در کشور وجود داشته باشد.
ارزیابی مؤسسات با طرح «میزان»مدیرعامل اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور درباره چگونگی ارزیابی مؤسسات قرآنی مردمنهاد، اظهار کرد: مؤسسات قرآنی بر اساس فعالیتهای قرآنی که در جهت ترویج فرهنگ قرآن کریم انجام میدهند، با توجه به معیارها و و یژگیهایی ارزیابی و بررسی میشوند اما به منظور بهترین ارزیابی، اتحادیههای مؤسسات قرآنی و همچنین شورای توسعه فرهنگ قرآنی میتوانند بهعنوان سیاستگذار اصلی باشند و یا به صورت مشترک این امر محقق شود.
وی با اشاره به اینکه در زمینه ارزیابی، اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت طرحی را با نام طرح «میزان» آغاز کرده است، اظهار کرد: طرح میزان در جهت ارزیابی و شناسایی مؤسسات قرآنی است. در ارزیابی مؤسسات معیارهای مختلفی را میتوان درنظر گرفت که شامل موضوعات سختافزاری، نیروی انسانی، کارشناسان، مربیان، محصولات، شرایط منطقه، عملکرد مؤسسه، تعداد مخاطبان، کارکنان و غیره است.
مدیرعامل اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور درباره دغدغه قرآنی مؤسسات تصریح کرد: مؤسسات به خاطر شرایط خاص و منحصر به فردی که دارند، به صورت خودجوش عمل میکنند و اگر دغدغهای در کسی ایجاد شود و یا در جایی از نظام اسلامی، کاری انحام نشده برجای باقی بماند، برای به سرانجام رساندن آن اقدامی صورت میگیرد که این خود به نوعی از خصوصیات مؤسسات قرآنی است.
وی ادامه داد: خوشبختانه حضور مؤسسات قرآنی در تمام زمینهها و عرصههای قرآنی ـ فرهنگی، ملموس است اما برخی از عرصههای قرآنی ـ فرهنگی مورد غفلت واقع شده است که میتوان به عرصه سبک زندگی اسلامی اشاره کرد که نتوانستیم مبانی قرآن را در این موضوع به خوبی نهادینه کنیم و بزرگترین چالش ما در حوزه ترویج مفاهیم قرآن، همین موضوع است زیرا قرآن کتاب زندگی است که در این حوزه نیازمند است سیاستگذاری، تفکر و فعالیت بیشتری صورت گیرد.
محمدی با تأکید بر اینکه حمایتهای دولت در رشد و ترقی مؤسسات قرآنی از ملزومات نظام اسلامی است، بیان کرد: در مرحله نخست باید به این نکته توجه کرد که مؤسسات قرآنی در راستای سیاستهای آموزشی و ترویجی خود، بتوانند با فراغ بال به فعالیت مشغول شوند و تمام انرژی و توان را در اجرای برنامههای خود متمرکز کنند.
وی افزود: اگر مؤسسات سرگرم دیگر موضوعات به غیر از قرآن کریم شوند و به موضوعاتی مانند مالیات، بیمه، قوانین و غیره توجه داشته باشد، از اهداف کلی خود دور شده و با مشکل روبرو میشوند. دولت با حمایتهای خود از طریق فراهم کردن زیرساختهای لازم نهادهای مردمی، میتواند تسهیلکننده روند آموزشی قرآن کریم در این مراکز باشد.
محمدی با تأکید بر اینکه مؤسسات قرآنی نیز همانند دیگر رشتهها نیاز به تخصصی شدن دارد، گفت: تخصصی شدن مؤسسات قرآنی یک اتفاق بسیار شایسته است و این موضوع مخالف این نیست که مؤسسات عمومی نداشته باشیم، بلکه مؤسسات تخصصی نیز در کشور لازمه حوزه قرآن کریم است که باید در راستای آن تلاش کرد.
مؤسسات تخصصی لازمه حوزه قرآن استوی درباره تخصصی شدن به این نکته اشاره کرد که مؤسسات تخصصی عمق یک موضوع را بسط و توسعه میدهند و کارکردهای بسیار متنوعی از جمله پرورش افراد متخصص بهعنوان موتور متحرک آن حوزه و رشته در آینده را ایجاد میکند.
محمدی در ادامه صحبتهای خود با مثالی تخصصی شدن مؤسسات قرآنی را شرح داد و افزود: بهعنوان مثال، در مجموعههای ورزشی، افراد به صورت خاص در یک رشته ورزشی بهعنوان قهرمان تربیت میشوند و همچنین مؤسسات قرآنی نیز در پرورش نیروهای قرآنی در رشتههای مختلف مانند قرائت، تلاوت، حفظ و غیره میتوانند نخبگان قرآنی را برای آینده تربیت کنند.
مدیرعامل اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور در پایان صحبتهای خود خاطرنشان کرد: پرداختن به مباحث آموزش عمومی در مؤسسات قرآنی قطعاً از الزمات محسوب میشود زیرا توده مردم در بحث آموزش عمومی قرآن کریم در ارتباط هستند و در کنار این آموشها به منظور پرورش نخبگان قرآنی، نیازمند مباحث تخصصی هستیم. نخبگان قرآنی جریانساز آن حوزه هستند و میتوانند سطح آن حوزهها را ارتقا داده و تولید محتوا کنند. در واقع توجه مؤسسات در بحث تخصصی مورد نیاز جامعه و مخاطبان خاص خود را دارد که امیدواریم بتوانیم در عرصه آموزشهای عمومی و تخصصی در جامعه موفق باشیم.